Τα αποδεικτικά μέσα στην εποχή των Social Media – Η περίπτωση του Facebook

Σύμφωνα με τα άρθρα 443 και 444 παρ. 1γ και 2 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ), ιδιωτικά έγγραφα θεωρούνται και οι φωτογραφικές ή κινηματογραφικές αναπαραστάσεις, φωνοληψίες και κάθε άλλη μηχανική απεικόνιση. Αυτά τα έγγραφα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά μέσα σε πολιτικές δίκες, αλλά υπόκεινται σε αυστηρούς περιορισμούς, ιδίως όταν αφορούν σε ιδιωτική επαφή και συνομιλία που έχουν ληφθεί εν αγνοία και χωρίς τη συναίνεση ενός εκ των συμμετεχόντων.

Πιο συγκεκριμένα, όταν ένα ιδιωτικό έγγραφο προσκομίζεται ως αποδεικτικό μέσο σε πολιτική δίκη και αφορά σε ιδιωτική συνομιλία ή επαφή που έχει καταγραφεί χωρίς τη συναίνεση ενός εκ των συμμετεχόντων, αυτό θεωρείται απαράδεκτο αποδεικτικό μέσο. Η χρήση τέτοιων μέσων αποτελεί ανεπίτρεπτο περιορισμό της συνταγματικά προστατευόμενης ελεύθερης άσκησης της επικοινωνίας, σύμφωνα με τα άρθρα 2 παρ. 1, 9 παρ. 1β, 9Α και 19 του Συντάγματος και το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Ειδικά όσον αφορά τις εκτυπώσεις που αποτυπώνουν αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, οι οποίες είναι ορατές μόνο στους «φίλους» του χρήστη, αυτές θεωρούνται επίσης απαγορευμένα αποδεικτικά μέσα. Σύμφωνα με την απόφαση ΜΠρΘεσ 13748/2017, τέτοιες αναρτήσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά μέσα σε πολιτική δίκη χωρίς τη συναίνεση του ατόμου που τις ανάρτησε. Αυτό διασφαλίζει ότι οι προσωπικές πληροφορίες που προορίζονται για περιορισμένο κύκλο ατόμων παραμένουν προστατευμένες.

Βέβαια, πρέπει με έμφαση να τονιστεί ότι η προστασία της ιδιωτικής ζωής ισχύει όσο τα δεδομένα δεν έχουν εκτεθεί στη δημόσια σφαίρα. Όταν τα προσωπικά δεδομένα δημοσιοποιούνται ευρέως και γίνονται γνωστά σε έναν μεγάλο αριθμό ατόμων ή μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτά, παύουν να θεωρούνται άξια προστασίας από τον νόμο για την προστασία προσωπικών δεδομένων. Στο Facebook, οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν την ιδιωτικότητα του προφίλ τους και να περιορίζουν τον κύκλο των προσώπων που έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες τους. Ωστόσο, αν επιλέξουν να καταστήσουν τις πληροφορίες δημόσια προσβάσιμες, αυτές δεν θεωρούνται πλέον προσωπικά δεδομένα και δεν προστατεύονται από τον νόμο.

Οι δικαστικές αποφάσεις στην Ελλάδα έχουν επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων. Στην απόφαση ΤριμΕφΑΘ 175/2014, το Δικαστήριο τόνισε ότι οι πληροφορίες που δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο χωρίς περιορισμούς πρόσβασης δεν συνιστούν προσωπικά δεδομένα και δεν εμπίπτουν στις προστατευτικές διατάξεις του νόμου.

Καταληκτικά, η προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες του σύγχρονου νομικού συστήματος. Η νομοθεσία και η νομολογία διασφαλίζουν ότι η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής μέσω της παράνομης επεξεργασίας δεδομένων και της χρήσης απαγορευμένων αποδεικτικών μέσων αποτρέπεται. Ωστόσο, η προστασία αυτή ισχύει μόνο όσο τα δεδομένα παραμένουν ιδιωτικά και δεν έχουν δημοσιοποιηθεί ευρέως. Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις ρυθμίσεις ιδιωτικότητας που εφαρμόζουν, καθώς η δημόσια δημοσιοποίηση των προσωπικών τους δεδομένων μπορεί να τα καταστήσει μη προστατεύσιμα από τη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων. Οι δικαστικές αποφάσεις υπογραμμίζουν τη σημασία της συναίνεσης και της ιδιωτικότητας, διασφαλίζοντας ότι η προσωπική ζωή παραμένει προστατευμένη από ανεπίτρεπτες παρεμβάσεις.

Η  Σουζάνα Κλημεντίδη είναι δικηγόρος