Γερμανία: Τα μίνι μάρκετ χωρίς υπαλλήλους που «σπάνε» τις αργίες

Tα μικρά αυτοματοποιημένα 24ωρα σούπερ μάρκετ στη Γερμανία «παρακάμπτουν» την εργατική νομοθεσία που απαγορεύει να είναι ανοιχτά τα καταστήματα τις Κυριακές και φέρνουν όλο και περισσότερους καταναλωτές στο ταμείο τους.

Από το 1956, ο νόμος υπαγορεύει ότι σχεδόν όλα τα καταστήματα πρέπει να κλείνουν τις Κυριακές και τις αργίες, και παρόλο που τα ομόσπονδα κρατίδια μπορούν πλέον να αποφασίζουν τους δικούς τους κανόνες, τα περισσότερα έχουν παραμείνει σταθερά στην ιδέα ότι οι εργαζόμενοι και οι αγοραστές χρειάζονται την αργία.

Τα αυτοματοποιημένα μίνι μάρκετ

Πρόσφατα, ωστόσο, τα αυτοματοποιημένα μίνι μάρκετ έπεισαν αρκετές πολιτείες να κάνουν μια εξαίρεση. Τα καταστήματα αυτά, τα περισσότερα από τα οποία λειτουργούν από τη γερμανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ tegut… gute Lebensmittel GmbH & Co. KG, έχουν μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από τρεις φορές το μέγεθος μιας θέσης στάθμευσης, είναι ανοιχτά 24 ώρες το 24ωρο, η πρόσβαση σε αυτά γίνεται μέσω μιας εφαρμογής ή μιας τραπεζικής κάρτας και προσφέρουν δυνατότητα αυτοελέγχου. Και όλα αυτά χωρίς την παρουσία πωλητή.

Καθώς τα σχέδια για το άνοιγμα περισσότερων τέτοιων καταστημάτων προχωρούν και καθώς οι λιανοπωλητές σε άλλα μέρη του κόσμου πειραματίζονται με σούπερ μάρκετ που βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη η τύχη των κυριακάτικων αγορών στη Γερμανία, καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοιες πολιτικές, είναι πιθανό να επηρεαστεί από τις αυτοματοποιημένες επιλογές.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η tegut έχει ανοίξει 40 λεγόμενα tegut teos – μικρά ξύλινα εμπορευματοκιβώτια με σκεπές καλυμμένες με φυτά και μίνι μάρκετ στο εσωτερικό τους  σε τρία κρατίδια. Κάθε ένα από αυτά προσφέρει περίπου 950 είδη, από βασικά είδη όπως οδοντόβουρτσες και σάλτσες μέχρι ευπαθή προϊόντα όπως λαχανικά και μπριζόλες.

Η αλλαγή της νομοθεσίας

Οι νόμοι που διέπουν αυτά τα καταστήματα διαφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία. Ενώ η Βάδη-Βυρτεμβέργη κάνει τα στραβά μάτια όσον αφορά το ωράριο λειτουργίας των teos, η Έσση, όπου εδρεύει η tegut, τροποποίησε τον περασμένο μήνα τους νόμους της για να επιτρέψει στα μίνι μάρκετ να λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο, συμπεριλαμβανομένων των Κυριακών και των αργιών. Η Βαυαρία προσαρμόζει επί του παρόντος τη νομοθεσία της για να κάνει το ίδιο.

Το ήμισυ του αγροτικού πληθυσμού της Γερμανίας δεν έχει πρόσβαση σε παντοπωλεία σε κοντινή απόσταση με τα πόδια

«Πρέπει να αλλάξουμε τους νόμους σε κάθε ομόσπονδο κρατίδιο για να βγούμε από τη νομική γκρίζα ζώνη» εξηγεί στο Bloomberg ο Thomas Staeb, ο υπεύθυνος του έργου που επιβλέπει όλες τις teos.

Το να πείσουμε τα κράτη να επανεξετάσουν το νόμο για το κλείσιμο των καταστημάτων δεν ήταν εύκολο. Τον περασμένο Δεκέμβριο, αφού είχαν ήδη ανοίξει δεκάδες teos στην Έσση, το δικαστήριο του κρατιδίου εξέδωσε απόφαση που απαγόρευε τη λειτουργία των μικρομάρκετ τις Κυριακές και τις αργίες. Ο Staeb ξεκίνησε την εκστρατεία ενός ανθρώπου για να αλλάξει ο νόμος -δεν μπορούσε να θυμηθεί «πόσες φορές μπήκα από την μπροστινή πόρτα του υπουργείου, με πέταξαν έξω και ξαναμπήκα από την πίσω πόρτα»- πριν τελικά το πετύχει τον Ιούλιο.

Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Ερευνών για τις Αγροτικές Περιοχές, περίπου το ήμισυ του αγροτικού πληθυσμού της Γερμανίας δεν έχει πρόσβαση σε παντοπωλεία σε κοντινή απόσταση με τα πόδια. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο Staeb, μεταξύ άλλων, πιστεύει ότι οι μικροαγορές καλύπτουν μια σημαντική θέση. Μπορούν να βελτιώσουν την πρόσβαση σε βασικά αγαθά, καθώς και «την ισότητα των συνθηκών διαβίωσης» εκτιμά ο Γερμανικός Εμπορικός Σύλλογος σε ηλεκτρονικό μήνυμα.

«Τέτοιες αγορές θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αναζωογόνηση των τοπικών οικονομιών», σημείωσε ο Dirk Binding, επικεφαλής της ψηφιακής οικονομίας, των υποδομών και της περιφερειακής πολιτικής στο Γερμανικό Βιομηχανικό και Εμπορικό Επιμελητήριο. «Εάν οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν τα καθημερινά τους ψώνια σε τοπικό επίπεδο, περισσότερη αγοραστική δύναμη παραμένει στην περιοχή, γεγονός που θα μπορούσε να προσελκύσει μακροπρόθεσμα και άλλα μικρά καταστήματα και υπηρεσίες».

Οι προοπτικές

Οι επιπλέον ημέρες λειτουργίας έχουν επίσης ωφελήσει την tegut. Σύμφωνα με τον Staeb, τα teos πραγματοποιούν περίπου το 30% των εβδομαδιαίων εσόδων τους τις Κυριακές. Τα γενικά έξοδα είναι επίσης χαμηλά, με κάθε κατάστημα να απαιτεί περίπου 25 ώρες ανθρώπινης εργασίας την εβδομάδα για εργασίες όπως ο ανεφοδιασμός και ο καθαρισμός.

Κορυφαίες ενώσεις λιανικού εμπορίου με τις οποίες επικοινώνησε το Bloomberg δήλωσαν ότι δεν διαθέτουν επαρκή στοιχεία για να εκτιμήσουν τον αντίκτυπο των μικρομάρκετ στην οικονομία της Γερμανίας, αλλά μεταξύ των αντίπαλων λιανοπωλητών η ιδέα δεν έχει τύχει θερμής υποδοχής. Πέντε αλυσίδες σούπερ μάρκετ που ερωτήθηκαν από το Bloomberg δήλωσαν ότι δεν λειτουργούν αυτοματοποιημένα καταστήματα. Η Lidl, η πιο γνωστή μάρκα του ομίλου Schwartz, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες σούπερ μάρκετ της χώρας σχολίασε «Εκτιμούμε την άμεση επαφή με τον πελάτη. Για το λόγο αυτό, η Lidl δεν διαθέτει επί του παρόντος στη Γερμανία καταστήματα χωρίς προσωπικό».

Αυτό μπορεί να μην ισχύει για πάντα. Η Rewe Markt GmbH εγκαινιάζει διάφορα δοκιμαστικά σούπερ μάρκετ τεχνητής νοημοσύνης στη Γερμανία, ενώ η tegut έχει επίσης ανοίξει το πρώτο της τέτοιο κατάστημα στο Ντάρμσταντ. Σε αυτά τα καταστήματα, κάμερες παρακολουθούν τους πελάτες και οι ζυγαριές στα ράφια παρακολουθούν ποια προϊόντα λαμβάνονται, χρεώνοντας αυτόματα το αντίστοιχο κόστος από το λογαριασμό του αγοραστή.

Ενώ ο Staeb ελπίζει να υπάρχουν περίπου 300 καταστήματα teo σε όλη τη Γερμανία μέσα σε δύο δεκαετίες, ούτε ο ίδιος πιστεύει ότι τα αυτοματοποιημένα καταστήματα θα αντικαταστήσουν τα αντίστοιχα με ανθρώπινο προσωπικό. Αντίθετα, είπε, θα λειτουργούν μάλλον ως συμπληρώματα.