Πάουελ: Το στοίχημα της ήπιας προσγείωσης και η υστεροφημία του [γραφήματα]

Η αμερικανική οικονομία και η ήπια προσγείωση είναι το επίδικο για το ρυθμό χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής καθώς οι συζητήσεις πλέον αφορούν το μέγεθος της πρώτης μείωσης των επιτοκίων από το υψηλό δύο και πλέον δεκαετιών.

Ο πρόεδρος της Federal Reserve Τζερόμ Πάουελ το γνωρίζει και γι αυτό πριν τρεις μήνες μιλώντας σε δημοσιογράφους είπε ότι «είναι μια απόφαση με συνέπειες» και γι αυτό θα πρέπει να γίνει σωστά.

Επιτόκια: Ο πληθωρισμός πέφτει αλλά η επόμενη κίνηση της Fed είναι «στον αέρα»

Με τους φόβους για τον πληθωρισμό να δίνουν τη θέση τους στους φόβους για τις θέσεις εργασίας, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times, η Fed είναι έτοιμη να ξεκινήσει την πρώτη από μια σειρά αναμενόμενων μειώσεων των επιτοκίων αυτή την εβδομάδα.

Ο Πάουελ στα χνάρια του Γκρίνσπαν

«Κατά πάσα πιθανότητα, αυτή είναι η αρχή ενός κύκλου χαλάρωσης που θα διαρκέσει πολύ, και με αυτά τα κριτήρια, πρόκειται για μια αρκετά σημαντική συνεδρίαση», εξηγεί ο Άλαν Μπλίντερ, ο οποίος διετέλεσε αντιπρόεδρος της Fed στις αρχές της δεκαετίας του 1990 υπό τον Άλαν Γκρίνσπαν.

Για τον Πάουελ, η ικανότητα της Fed να αποτρέψει μια περαιτέρω αδυναμία στην αγορά εργασίας και να επιτύχει μια «ήπια προσγείωση» θα είναι καθοριστική για την υστεροφημία, καθώς πλοηγεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσα από τη μεγαλύτερη συρρίκνωση μετά τη Μεγάλη Ύφεση και τη χειρότερη κρίση πληθωρισμού των τελευταίων δεκαετιών.

Οι ιστορικοί μέχρι τώρα έχουν αποδώσει τα εύσημα στον Άλαν Γκρίνσπαν καθώς κατάφερε να τιθασεύσει τον πληθωρισμό χωρίς να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση.

«Τότε ήταν που ο Γκρίνσπαν έγινε θεός, αλλά ήταν εύκολο σε σύγκριση με αυτό που αντιμετωπίζουν τώρα» αφηγείται ο Μπλίντερ αναφερόμενος στην πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και στον υψηλό πληθωρισμό του πληθωρισμού. «Αν ο Πάουελ επιτύχει μια ήπια προσγείωση, θα μπει στην αίθουσα της φήμης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ».

Η επιτυχία της Fed θα μπορούσε να εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πόσο γρήγορα θα επιστρέψει η νομισματική πολιτική  σε ένα πιο «ουδέτερο» επίπεδο, όπου τα επιτόκια δεν θα καταστέλλουν αλλά δεν θα ωθούν την ανάπτυξη.

Αν χαλαρώσει πολύ γρήγορα, η κεντρική τράπεζα κινδυνεύει να παγιωθεί ο αυξημένος πληθωρισμός. Πολύ αργά και κινδυνεύει να προκαλέσει αδικαιολόγητη οικονομική ζημία. Ο Πάουελ έχει επαναλάβει πολλές φορές ότι γνωρίζει τους κινδύνους να χαλαρώσει πιο γρήγορα ή πιο αργά.

Στο στόχαστρο βρίσκονται επίσης τα ιστορικά κέρδη για τους εργαζόμενους που αποκτήθηκαν μετά την πανδημία, καθώς και ο πιθανός αντίκτυπος στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο, με την Καμάλα Χάρις και τον Ντόναλντ Τραμπ να βρίσκονται στήθος με στήθος στις δημοσκοπήσεις.

Ασκήσεις ισορροπίας

Το ζητούμενο λοιπόν είναι η σωστή ισορροπία. Η πρώτη απόφαση των αξιωματούχων της κεντρικής τράπεζας θα έρθει την Τετάρτη η ζύτηση πλέον αφορά αν θα κινηθούν παραδοσιακά μειώνοντας τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης ή αν θα αποφασίσουν η μείωση να είναι μεγαλύτερη στις 50 μονάδες βάσης.

Οι αγορές προθεσμιακών συμβολαίων τιμολογούν ομοιόμορφα τις πιθανότητες και των δύο αποτελεσμάτων.

«Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι η αμερικανική οικονομία μπορεί να αντέξει μια ήπια προσγείωση με την κατάλληλη πολιτική» σημειώνει η Τζούλια Κορονάντο o, πρώην οικονομολόγος της Fed, η οποία τώρα διευθύνει την MacroPolicy Perspectives. Η ίδια είναι υπέρμαχος της μεγαλύτερης μείωσης και εκτιμά ότι θα μειωθεί το επιτόκιο πολιτικής κατά μια πλήρη ποσοστιαία μονάδα κατά τη διάρκεια του έτους. Αναμένει ότι θα μειωθεί κατά 1,5 % μέχρι το τέλος του 2025.

Από την τελευταία συνεδρίαση της Fed τον Ιούλιο, όταν αρκετοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θεώρησαν «εύλογη» μια μείωση των επιτοκίων, τα στοιχεία ήταν ανάμεικτα. Ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει, αλλά υπάρχει κάποια παρατεταμένη εμμονή. Μετά την αδύναμη έκθεση για την απασχόληση του Ιουλίου, η μηνιαία ανάπτυξη επιταχύνθηκε τον Αύγουστο, καθώς το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε. Άλλες μετρήσεις της ζήτησης, όπως οι κενές θέσεις εργασίας, συνέχισαν να μειώνονται.

Σε αυτό το πλαίσιο, πάνω από το 90% των οικονομολόγων που συμμετείχαν στην τελευταία δημοσκόπηση της FT-Chicago Booth πίστευαν ότι η Fed θα κινηθεί σταδιακά με μείωση κατά ένα τέταρτο της μονάδας την Τετάρτη, προβλέποντας μια ήπια προσγείωση.

«Η επικοινωνία θα είναι το παν εδώ», δήλωσε ο Γουίλιαμ Ίνγκλις, καθηγητής του Γέιλ, ο οποίος διετέλεσε πρώην διευθυντής του τμήματος νομισματικών υποθέσεων της Fed, προσθέτοντας ότι θα είναι «εξίσου σημαντική με την απόφαση που θα λάβουν» όσον αφορά το μέγεθος της κίνησης.

«Αν κάνουν 25 μονάδες βάσης, θα θέλουν να είναι ξεκάθαροι ότι δεν είναι απλώς απελπιστικά πίσω από την καμπύλη και αγνοούν τι συμβαίνει στην οικονομία και ότι θα κινηθούν γρήγορα αν χρειαστεί», είπε. «Αν κάνουν 50, θα θέλουν να είναι ξεκάθαρο ότι δεν βρίσκονται σε μια πραγματικά γρήγορη πορεία προς την ουδετερότητα».

«Είναι εύκολο να τα θαλασσώσετε και προς τις δύο κατευθύνσεις», προειδοποίησε.

Θα υπάρξει ρήγμα στην ομοφωνία της απόφασης;

Η Έλεν Μιντ, η οποία διετέλεσε ανώτερη σύμβουλος του διοικητικού συμβουλίου της Fed έως το 2021, προειδοποίησε ότι καμία από τις δύο επιλογές δεν είναι πιθανό να έχει ομόφωνη υποστήριξη, όπως οι περισσότερες από τις προηγούμενες αποφάσεις υπό τον Πάουελ.

«Οι διαφωνίες είναι πραγματικά ο φίλος σας στην αφήγηση της κλειστής απόφασης», είπε, προσθέτοντας ότι εξαρτάται από το ποιος διαφωνεί καθώς και από τον αριθμό των διαφωνούντων. Περισσότεροι από δύο «θα τραβούσαν μεγάλη προσοχή».

Η απόφαση για το επιτόκιο θα συνοδεύεται επίσης από ένα σύνολο οικονομικών προβλέψεων και ένα επικαιροποιημένο «dot plot» που συγκεντρώνει τις επιμέρους προβλέψεις των αξιωματούχων για το επιτόκιο πολιτικής.

Εάν η Fed ξεκινήσει με μια κίνηση μισής μονάδας, οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι το dot plot θα δείξει μια πλήρη μείωση κατά ποσοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια του έτους, γεγονός που υποδηλώνει δύο ακόμη μειώσεις κατά ένα τέταρτο της μονάδας σε κάθε μία από τις υπόλοιπες συνεδριάσεις.

Μια κίνηση κατά ένα τέταρτο της μονάδας μπορεί να περιορίσει τις προβλέψεις στις 0,75 ποσοστιαίες μονάδες κατά την ίδια χρονική περίοδο, ή να κινδυνεύσει να προκαλέσει ερωτήματα σχετικά με το γιατί οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν ξεκίνησαν με μεγαλύτερη προσαρμογή.

Οι προεδρικές εκλογές

Επάνω από τη Fed και γενικότερα τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου ελλοχεύουν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, μόλις επτά εβδομάδες μετά την απόφαση του Σεπτεμβρίου για τα επιτόκια.

«Το φθινόπωρο ενός αμερικανικού εκλογικού έτους είναι πάντα γεμάτο κινδύνους για τη Fed και για κάθε κυβερνητική υπηρεσία» σημειώνει ο Πάτρικ ΜακΧένρι, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της επιτροπής οικονομικών υπηρεσιών της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Η Fed επιδιώκει να μείνει μακριά από την πολιτική και ο Πάουελ έχει τονίσει ότι η κεντρική τράπεζα κάνει τις κλήσεις της με βάση αποκλειστικά «τα δεδομένα, τις προοπτικές και την ισορροπία των κινδύνων».

Όμως ο υποψήφιος για την προεδρία Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη προειδοποιήσει τη Fed να μην μειώσει τα επιτόκια πριν από τις εκλογές, άποψη την οποία έχουν αποκηρύξει ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι.

Εάν ο Τραμπ κερδίσει μια δεύτερη θητεία ως πρόεδρος, ο φόβος είναι ότι θα κλιμακώσει την ανταγωνιστική προσέγγιση προς τη Fed που χαρακτήρισε την πρώτη του θητεία για να ροκανίσει πιο άμεσα την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, η οποία είναι κωδικοποιημένη στο νόμο και την καθιστά υπόλογη μόνο στο Κογκρέσο.