ΜμΕ: Θα ενώσουν δυνάμεις; Τα κίνητρα για συνέργειες και οι επιφυλάξεις της αγοράς

Όλο και πιο πρόθυμες για συνένωση δυνάμεων, τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο, εμφανίζονται οι ελληνικές ΜμΕ , την ώρα που έρχονται και νέα κίνητρα για να τρέξουν οι συγχωνεύσεις.

88η ΔΕΘ – ΟΤ FORUM – Καββαθάς: Είναι άδικο το νέο φορολογικό σύστημα

Η μεγέθυνση των επιχειρήσεων είναι βασικό ζητούμενο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας με την αγορά ωστόσο να εμφανίζεται επιφυλακτική για να δώσει τα χέρια και να πέσουν υπογραφές σε συμφωνίες που θα «μεγάλωναν» τις ΜμΕ τονώνοντας παράλληλα την ανθεκτικότητά τους και την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν εξωγενείς κρίσεις.

Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΒΕ, Γιώργος Καββαθάς, μιλώντας στο στούντιο του «Οικονομικού Ταχυδρόμου», στο πλαίσιο της 88^ης ΔΕΘ, εμφανίστηκε επιφυλακτικός με την προοπτική των εξαγορών, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτό το ενδεχόμενο για clusters, επιχειρηματικές συμπράξεις δηλαδή οι οποίες θεωρείται ότι αυξάνουν την παραγωγικότητα με την οποία οι εταιρείες μπορούν να ανταγωνιστούν, σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, οι επιχειρήσεις.

«Δεν υπάρχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη»

«Θα πρέπει να ξέρουμε για ποιες επιχειρήσεις μιλάμε. Στην Ελλάδα είναι πολλές, καθώς το 99,9% αφορά μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις, όχι πολύ μακριά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 99,8%. Για παράδειγμα στη Γερμανία, τη μητρόπολη του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, το 78% είναι τέτοιες επιχειρήσεις που έχουν προσωπικό κάτω των 9 ατόμων», σημείωσε ο κ. Καββαθάς.

«Το πρόβλημα είναι ότι εδώ δεν υπάρχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη. Μια μεγάλη εταιρεία μπορεί να είναι στο Χρηματιστήριο ή να έχει πρόσβαση στη συστημική τράπεζα, η μικρομεσαία ή μικρή όμως, είναι μακριά όπως είπαμε από όλα αυτά. Κατά συνέπεια συγχωνεύσεις και εξαγορές μεταξύ πολύ μικρών επιχειρήσεων δεν υπάρχουν. Θα πρέπει να δούμε τη δυνατότητα να δημιουργηθούν συνεργατικά clusters με κοινή κατεύθυνση, στη διαφήμιση, στις αγορές τους, ατύπως αρχικά και επίσημα στη συνέχεια», συμπλήρωσε.

Μίλησε χαρακτηριστικά για το ότι το Ινστιτούτο της ΓΣΕΒΕΕ έχει ενισχύσει στο παρελθόν τέτοια cluster με κάποια να λειτουργούν ακόμη, παρά το ότι είναι δύσκολη η κουλτούρα συνεργασίας στην Ελλάδα.

Υπενθυμίζεται πως ο πρωθυπουργός επεσήμανε, από το βήμα της 88^ης ΔΕΘ, ότι διευρύνονται τα κίνητρα για την καινοτομία, τις συγχωνεύσεις και εξαγορές επιχειρήσεων με φορολογικές εκπτώσεις μέχρι και 315% για επενδύσεις στην έρευνα.

Ανέφερε επίσης ότι περιορίζεται στις 100.000 ευρώ το ελάχιστο όριο κεφαλαίου μιας εταιρίας που προκύπτει από μετασχηματισμό μικρότερων.

Θέλουν συνεργασίες, δεν παραχωρούν την πλειοψηφία της επιχείρησης

Στο πλαίσιο αυτό, τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας της ΕτΕ, συνηγορούν σε μια αυξημένη διάθεση για συνεργασία σε όλο το φάσμα του επιχειρηματικού τομέα (ανεξαρτήτως μεγέθους, κλάδου και περιοχής). Συγκεκριμένα, το ποσοστό των θετικά διακείμενων προς τις συνεργασίες ΜμΕ βαίνει ανοδικό την τελευταία πενταετία, φθάνοντας το 40% του τομέα (έναντι 25% για το 2019).

Εξαιρετικά ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ΜμΕ δηλώνει ότι επιδιώκει συνεργασίες για στρατηγικούς λόγους (όπως επίτευξη οικονομιών κλίμακας, δικτύωση στο εξωτερικό ή πρόσβαση σε τεχνογνωσία) και σχεδόν το ¼ του τομέα  εμφανίζεται διατεθειμένο να παραχωρήσει πλειοψηφικό έλεγχο.

Κοιτάζοντας μπροστά, το στοίχημα, σύμφωνα με την ΕτΕ, έγκειται (i) στην ενεργοποίηση των θετικών σε συνεργασία να κάνουν το βήμα (καθώς μόλις 10% έχει προχωρήσει σε συνεργασίες, ενώ 40% δηλώνουν θετικοί) και (ii) στην ενθάρρυνση των δυνητικά θετικών (36% του τομέα) να πειστούν για τα οφέλη των συνεργασιών. Ως προς αυτή την κατεύθυνση, η ανάλυσή μας προσφέρει χρήσιμα συμπεράσματα, καθώς το 58% των δυνητικά θετικών ΜμΕ ζητά βελτίωση του φορολογικού και θεσμικού περιβάλλοντος προκειμένου να γίνει θετικό σε συνεργασία. Συνεπώς, η πλειοψηφία του τομέα είναι δεκτική στις σχετικές παρεμβάσεις που προωθούνται (π.χ. διεύρυνση φορολογικών κινήτρων, ρύθμιση διακρατικών συνεργασιών), με μόνο το 42% να εμφανίζει δομικό ζήτημα κουλτούρας (καθώς δηλώνει απρόθυμο να παραχωρήσει έστω μερικό έλεγχο της επιχείρησης).

Πέραν των παρεμβάσεων που οι ίδιες οι ΜμΕ επιθυμούν, η μετουσίωση της διάθεσης για συνεργασίες σε συμφωνίες προαπαιτεί, βάσει της ανάλυσης της ΕτΕ, βελτίωση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης και κουλτούρας των ΜμΕ, κυρίως στους ακόλουθους τομείς:

Της λογιστικής διαφάνειας, για να διευκολυνθεί η αποτίμηση των επιχειρήσεων και να καλλιεργηθεί κλίμα εμπιστοσύνης (σημειώνουμε ότι ευεργετικά σε αυτό θα λειτουργούσε η περαιτέρω ανάπτυξη της εναλλακτικής αγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών).

Της επιχειρηματικής κουλτούρας που θα ενισχύσει την αναζήτηση ευκαιριών (όπως η ενημέρωση για τα οφέλη συνεργασίας και το εύρος των εναλλακτικών π.χ. clusters).

 «Μπαίνουν τα θεμέλια ενός ενάρετου κύκλου ανάπτυξης»

Η τρέχουσα συγκυρία, βάσει της ανάλυσης της ΕτΕ, αποτελεί ευκαιρία υλοποίησης των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων, καθώς (i) το μεγαλύτερο μέρος της “μεταπανδημικής φόρας” στην ενίσχυση της συνεργατικής κουλτούρας παραμένει ενεργό και (ii) κίνητρα εταιρικών μετασχηματισμών (και εν γένει δράσεις βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος) περιλαμβάνονται στις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα οφέλη από την αναβάθμιση της κουλτούρας συνεργασιών μεταξύ των ΜμΕ αναμένεται να είναι ευρεία, καθώς αυτή παρουσιάζει υψηλό βαθμό συσχέτισης με πτυχές της υγιούς επιχειρηματικότητας όπως η καινοτομία και η εξωστρέφεια και επομένως θα θέσει τα θεμέλια ενός ενάρετου κύκλου ανάπτυξης για τον τομέα των ΜμΕ.

Φρενάρουν οι εξαγορές

Πάντως, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ΕΥ, στην Ελλάδα, κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, πραγματοποιήθηκαν 13 συμφωνίες συμφωνίες και εξαγορές (11 εταιρικές και δύο από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια/private equity), μειωμένες κατά 50% σε ετήσια βάση και 19% σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Η συνολική αξία των συμφωνιών αυτών, διαμορφώθηκε στα 191 εκατ. δολάρια, αντιπροσωπεύοντας αντίστοιχα μείωση κατά 96% έναντι του πρώτου τρίμηνου του 2023 και 37% έναντι του τέταρτου τριμήνου της περασμένης χρονιάς.

Οι συμφωνίες που ολοκληρώθηκαν στην Ελλάδα αφορούσαν κυρίως τους κλάδους του real estate και της τεχνολογίας. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, εξαγορά εταιρείας λογισμικού που ολοκληρώθηκε στην Ελλάδα έναντι 140 εκατ. δολαρίων, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη σε αξία συναλλαγή στον κλάδο της τεχνολογίας στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και την όγδοη μεγαλύτερη στην περιοχή, ανεξαρτήτου τομέα δραστηριότητας.