Θερμοκήπια: Πώς η Ελλάδα θα μπει στο χάρτη – Το κυβερνητικό σχέδιο και τα χρηματοδοτικά εργαλεία

Μια θέση στο ευρωπαϊκό χάρτη των καλλιεργειών σε θερμοκήπια φιλοδοξεί να διεκδικήσει η χώρα μας, ως απάντηση τόσο στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής όσο και στην τόνωση της εξωστρέφειας.

Ακριβώς πάνω σε αυτή την ανάγκη «ακουμπά» και το πρόγραμμα, που αναμένεται να προκηρυχθεί μέχρι τα τέλη του χρόνου, για την ανάπτυξη των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στη χώρα μας, ύψους 600 εκατ. ευρώ. Ήδη, ο κλάδος των θερμοκηπιακών καλλιεργειών αποτελεί μία από τις πιο δυναμικές μορφές του πρωτογενούς τομέα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λύση για τα οξυμένα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική κρίση.

Κόκκινα δάνεια: «Βάρη» 3,8 δισ. ευρώ για συνεταιρισμούς και αγρότες – Τι θα γίνει με τα θερμοκήπια

Η Ελλάδα σήμερα, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε σύνολο 28,2 εκατ. στρεμμάτων καλλιεργούμενης γης, διαθέτει 48.720 στρέμματα με θερμοκήπια με 8.319 εκμεταλλεύσεις. Αντίστοιχα, η  Ολλανδία, μια χώρα με το μέγεθος της χώρας μας διαθέτει 120.000 στρέμματα, ενώ η Τουρκία, η οποία αποτελεί τον κύριο ανταγωνιστή, σχεδόν 800.000 στρέμματα.

Η παραγωγή της υπαίθριας ντομάτας έχει αποδόσεις στους 3 τόνους/στρέμμα, ενώ στα θερμοκήπια η αντίστοιχη παραγωγή ανέρχεται στους 13,5 τόνους/στρέμμα

Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη συμβολή της θερμοκηπιακής καλλιέργειας στην παραγωγή είναι το παράδειγμα της ντομάτας. Η παραγωγή της υπαίθριας ντομάτας έχει αποδόσεις στους 3 τόνους/στρέμμα, ενώ στα θερμοκήπια η αντίστοιχη παραγωγή ανέρχεται στους 13,5 τόνους/στρέμμα.

Τι προβλέπει το νέο πρόγραμμα για τα θερμοκήπια

Η ανάπτυξη των θερμοκηπίων θα συμβάλλει και στη μείωση του κόστους, καθώς σύμφωνα με το «πλάνο» που έχει καταρτίσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, θα εξοικονομηθεί ενέργεια κατά 30%, ενώ πολύ σημαντική θα είναι και η μείωση της κατανάλωσης νερού για τις αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών. Με αυτόν τον τρόπο φιλοδοξείτε να μπει ένα «λιθαράκι» στην προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.

Σε ό,τι αφορά την χρηματοδότηση του προγράμματος αυτή θα γίνει κατά 50% (τα 300 εκατ. ευρώ) μέσω Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) (300 εκατ. ευρώ), κατά 35% (τα 210 εκατ. ευρώ) με τραπεζικό δανεισμό και κατά 15% (90 εκατ. ευρώ) με ιδία κεφάλαια. Μάλιστα, σε πληγείσες από φυσικές καταστροφές περιοχές και στο Β. Αιγαίο το ποσοστό ενίσχυση προσαυξάνεται κατά 10%.

Σε αυτό το στάδιο μέχρι και την προκήρυξη του προγράμματος, βρίσκονται σε εξέλιξη οι συζητήσεις με τα τραπεζικά ιδρύματα για το ποιες τράπεζες και πώς θα «τρέξουν» το νέο πρόγραμμα. Ισχυρός διεκδικητής φαίνεται να είναι η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία διαθέτει την εμπειρία στην υλοποίηση αγροτικών προγραμμάτων και επενδύσεων, καθώς και χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη των παραγωγών.

Να σημειωθεί, ότι δικαιούχοι θα είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και συλλογικά σχήματα του αγροτικού συνεταιρισμού (ομάδες παραγωγών, οργανώσεις παραγωγών, αγροτικοί συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών). Από το πρόγραμμα θα εξαιρεθούν όσοι ήδη χρηματοδοτούνται από άλλο Τομεακό Πρόγραμμα.

Η θερμοκηπιακή καλλιέργεια συνεισφέρει στο 18% της συνολικής αξίας των παραγόμενων προϊόντων

Τα θερμοκήπια σε αριθμούς

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία των θερμοκηπιακών καλλιεργειών στη χώρα μας.

Σύμφωνα με αυτά σε σύνολο 28,2 εκατ. στρεμμάτων καλλιεργούμενης γης, τα 48.720 στρέμματα είναι θερμοκήπια και 8.319 εκμεταλλεύσεις.

Η Κρήτη διαθέτει 2.932 εκμεταλλεύσεις με 15.509 στρέμματα, η Κεντρική Μακεδονία 1.470 εκμεταλλεύσεις με 5.333,6 στρέμματα, στη Δυτική Ελλάδα (Αχαΐα, Ηλεία και Αιτωλοακαρνανία) 774 εκμεταλλεύσεις με 15.627 στρέμμα, στην υπόλοιπη Πελοπόννησο 644 εκμεταλλεύσεις με 3.400 στρέμματα και στην Ήπειρο 534 εκμεταλλεύσεις με 1.633 στρέμματα.

Την δεκαετία 2010 – 2020, αν και παρατηρείται μείωση κατά 6,% (8.319 από 8.894) των εκμεταλλεύσεων, υπάρχει αύξηση κατά 13,7% των στρεμμάτων (48.720 από 42.864).

Οι κύριες θερμοκηπιακές καλλιέργειες στη χώρα μας είναι η ντομάτα (38%) η φράουλα (25%), τα αγγουράκια (15%), οι πιπεριές (15%) και οι μελιτζάνες (4%). Το 3% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης είναι κηπευτικά.

Από τα 10 δισ. ευρώ της συνολικής αξίας των αγροτικών προϊόντων που παράγονται στην Ελλάδα- περίπου 5% του ΑΕΠ, ένα μερίδιο 39% αντιστοιχεί στα φρούτα και τα κηπευτικά. Σχεδόν το 50% αυτού, περίπου 18% ή κοντά στο 1,8 δισ. ευρώ αντιστοιχεί σε κηπευτικά.

Να σημειωθεί ότι η θερμοκηπιακή καλλιέργεια συνεισφέρει στο 18% της συνολικής αξίας των παραγόμενων προϊόντων.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία για επενδύσεις στα θερμοκήπια

Η ανάπτυξη θερμοκηπιακών μονάδων αποτελεί μία από τις πιο ενδεδειγμένες λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει εξασφαλίσει τα αναγκαία κεφάλαια και στηρίζει τις επενδύσεις των παραγωγών, με μια ευρεία γκάμα χρηματοδοτικών εργαλείων. Έτσι, εξασφαλίζει την αναγκαία ρευστότητα στον παραγωγό για την κάλυψη των λειτουργικών του αναγκών, πλέον των χρηματοδοτικών σχημάτων αξιοποίησης των επιχορηγούμενων προγραμμάτων.

Συγκεκριμένα, προχωρά σε χρηματοδοτήσεις επενδύσεων, όπως επιχορηγούμενα Προγράμματα (επιλέξιμες δαπάνες του ΠΑΑ, όπως Σχέδια Βελτίωσης, Αναπτυξιακό Νόμο,  Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και  λοιπά επιχορηγούμενα προγράμματα), Ταμείο Μικρών Δανείων Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (HDB) και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ), αγορά γης και εξοπλισμού, χρηματοδότηση εγκατάστασης συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) από αγρότες.

Ταυτόχρονα, δίνει χρηματοδοτικές λύσεις για κάλυψη λειτουργικών αναγκών (αγροκίνη, ανοικτό δάνειο αγροτών, μικρο-χρηματοδότηση Αγροτών, κάρτα Αγρότη (προσφέρεται ενδεικτικά από Φεβρουάριο μέχρι Οκτώβριο), Κάρτα Συμβολαιακής Γεωργίας/Κτηνοτροφίας.