Κοινωνική αντιπαροχή και Σπίτι μου 2: Όλο το σχέδιο για φθηνότερη στέγη

«Γη και ύδωρ» προσφέρει η κυβέρνηση καθώς είναι έτοιμη να ρίξει στην «μάχη» της αύξησης της προσφοράς προσιτών ακινήτων το εργαλείο της κοινωνικής αντιπαροχής και το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2».

Μιλώντας στο 7ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Ιωάννης Τσακίρης τόνισε ότι η παροχή προσιτής στέγασης στους πολίτες είναι πλέον μία από τις βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

Η κοινωνική αντιπαροχή

Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΤΕπ χρηματοδοτεί στεγαστικά προγράμματα σε μικρές πόλεις αλλά και αναπτυξιακά έργα σε πόλεις με σοβαρές ελλείψεις κατοικιών, με στόχο την ανακατασκευή παλιών κτιρίων και την κατασκευή νέων και προσιτών κατοικιών.

Κοινωνική αντιπαροχή: Μέσα στο 2024 ο πρώτος διαγωνισμός – Τι ανακοίνωσε ο Χατζηδάκης

Όπως είπε, άλλωστε, o κ. Τσακίρης τις προηγούμενες ημέρες μιλώντας στο στούντιο του ΟΤ στην 88η ΔΕΘ, πρόκειται για ένα «πανευρωπαϊκό πρόβλημα που αφορά και την Ελλάδα», σημειώνοντας ότι «από την πλευρά μας επεμβαίνουμε στην προσφορά», φέρνοντας ως παραδείγματα  χώρες που χρηματοδοτούνται με χαμηλό επιτόκιο, προκειμένου να δοθούν στην αγορά σε χαμηλές τιμές.

Μάλιστα, στην ίδια συνέντευξη αναφέρθηκε και σε «μεγάλα προγράμματα ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης σπιτιών, τα οποία τρέχουν τα τελευταία 2 χρόνια». Όπως εξήγησε, «Το ενοίκιο είναι συνάρτηση του κόστους κατασκευής. Εάν το κόστος είναι επιδοτούμενο, ο δανεισμός χαμηλότοκος και η συνολική κατασκευή στο μισό κόστος, τότε το ενοίκιο θα πέσει στο μισό θεωρητικά».

Ο ίδιος επικαλέστηκε την πρακτική που ακολουθείται στο εξωτερικό μέσω ΣΔΙΤ, όπου ο δήμος προσφέρει τον χώρο, ο ιδιώτης χτίζει το ακίνητο με την υποχρέωση να ενοικιάζει με συγκεκριμένες τιμές. Ουσιαστικά η πρακτική αυτή προσεγγίζει τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής αντιπαροχής που πρώτη φορά εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό πριν από 2 χρόνια στην 86η ΔΕΘ και φαίνεται πως επανέρχεται ως «νέα» παρέμβαση.

Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Αυγούστου, η υπουργός Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής, Σοφία Ζαχαράκη, ανακοίνωσε ότι ο πρώτος διαγωνισμός θα γίνει  μέσα στο επόμενο τρίμηνο που σημαίνει πως οι πρώτες κοινωνικές κατοικίες θα είναι διαθέσιμες πολύ αργότερα από ό,τι αναμενόταν αρχικά.  Τα πρώτα οικόπεδα τα οποία θα αξιοποιηθούν, βάσει του σχεδιασμού, θα είναι οικόπεδα της ΔΥΠΑ.

Από την καταγραφή που έχει γίνει ενόψει της εφαρμογής του προγράμματος, εντοπίστηκαν 98 κατάλληλα οικόπεδα εντός σχεδίου, συνολικής επιφάνειας 627 στρεμμάτων, εκ των οποίων το ένα τρίτο είναι στην Αττική αλλά και 11 οικόπεδα με οικοδομική άδεια επιφάνειας 75 στρεμμάτων τα οποία θεωρούνται τα πλέον ώριμα για αξιοποίηση.

Η  ΔΥΠΑ πήρε ως «προίκα» από τον πρώην ΟΕΚ συνολικά 11 οικόπεδα εντός σχεδίου σε περιοχές όπως Κηφισιά, Παιανία, Μαρούσι, αλλά και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως Λάρισα, Αγρίνιο, Πάτρα, Σέρρες, Χαλκιδική και Ξάνθη τα οποία είναι και πρώτα στη λίστα προς αξιοποίηση

Στο σχεδιασμό εντάσσονται όμως και εκτάσεις εκτός σχεδίου όπως και αδιάθετες κατοικίες, διαμερίσματα, γραφεία. Στόχος του προγράμματος  είναι η ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 ωφελούμενους νέους έως 39 ετών.

Η ΔΥΠΑ θα παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο, για το οποίο θα επιλέγεται ο ανάδοχος μετά από διαγωνισμό που θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων, με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη.

Με ΣΔΙΤ

Ποσοστό των διαμερισμάτων που θα κατασκευαστούν μέσα από αυτή τη σύμπραξη Δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, θα τα κρατά ο ιδιώτης για εμπορική εκμετάλλευση. Το υπόλοιπο ποσοστό θα  αξιοποιείται προς όφελος των νέων με επίβλεψη της ΔΥΠΑ και με πολύ χαμηλά ενοίκια.

Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη κάθε διαγωνισμού καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης, ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30% και 60%, με σκοπό να διασφαλίζεται δημόσιο συμφέρον, αλλά και να είναι το πρόγραμμα ελκυστικό, ώστε οι ιδιώτες κατασκευαστές να χτίσουν σύγχρονες ποιοτικές κοινωνικές κατοικίες.

Το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος

Σύμφωνα με τις πρόσφατες εξαγγελίες της αρμόδιας υπουργού, στο τέλος του  2024 αναμένεται να  τρέξουν οι διαγωνισμοί και να επιλεχθούν οι ανάδοχοι βάσει των τεχνικών προδιαγραφών που θα οριστούν από τη ΔΥΠΑ. Μέσα στο 2025 -2026 αναμένεται η ανέγερση των κατοικιών από τους ιδιώτες κατασκευαστές, ενώ θα υπάρξει από τη ΔΥΠΑ η πρόσκληση και η επιλογή των δικαιούχων βάσει κριτηρίων.

Από τέλη του 2026 έως και τις αρχές του 2027 αναμένεται η μίσθωση σταδιακά των κατοικιών για λογαριασμό του Δημοσίου, με χαμηλό ενοίκιο, σε νέους βάσει κριτηρίων ενώ θα υπάρχει ειδική ποσόστωση για τρίτεκνους και πολύτεκνους.

Ακόμη, ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ αναφέρθηκε και στο ακανθώδες θέμα της φοιτητικής στέγης, καθώς στην Ελλάδα «υπάρχουν φοιτητικές εστίες που δε φτάνουν», ενώ προανήγγειλε ότι μέχρι το τέλος το έτους αναμένεται να «πέσουν» οι υπογραφές για μια σχετική κατασκευή στην Κρήτη.

Το Plan B για τη ΧΡΩΠΕΙ

Στη φετινή 88η ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε, ομολογώντας την αποτυχία ουσιαστικά του plan A της κυβέρνησης για τη ΧΡΩΠΕΙ, ότι πρόκειται να αξιοποιηθεί για κοινωνικές κατοικίες. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «ήταν να γίνει στη ΧΡΩΠΕΙ ένα τεχνολογικό πάρκο. Διαπιστώσαμε ότι από την αγορά δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για να γίνει κάτι τέτοιο. Θα μετατρέψουμε λοιπόν το project της ΧΡΩΠΕΙ σε ένα μεγάλο project κοινωνικής κατοικίας».

Διευκρίνισε ότι θα πρόκειται για ένα σχέδιο «απλής αντιπαροχής», εξηγώντας: «θα βγει μια προκήρυξη, θα πούμε μπορούμε να κατασκευάσουμε 300 διαμερίσματα, θα κρατήσει ο κατασκευαστής έναν συγκεκριμένο αριθμό και τα υπόλοιπα θα δοθούν στο δημόσιο για να μπορέσει να τα νοικιάσει με χαμηλότερο ενοίκιο».

Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι τέτοιες παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν σε πολλά σημεία, γιατί υπάρχουν ακίνητα του Δημοσίου, τα οποία μπορούμε να εκμεταλλευτούμε, απλώς κανείς μέχρι σήμερα δεν είχε σκεφτεί σοβαρά να τα αξιοποιήσει».

Το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2»

Τον Ιανουάριο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2». Πρόκειται για ένα νέο πρόγραμμα χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων για την αγορά πρώτης κατοικίας.

Τα δάνεια θα είναι στο 50% άτοκα με χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και το υπόλοιπο 50% θα είναι έντοκο τραπεζικό δάνειο.

Στην περίπτωση τρίτεκνων το άτοκο δάνειο θα είναι στο 75% από το Ταμείο Ανάκαμψης και 25% έντοκο τραπεζικό δάνειο, ενώ η δράση θα αφορά 20.000 δικαιούχους.

Στο νέο πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ διευρύνονται τα ηλικιακά κριτήρια των δικαιούχων έως τα 50 έτη όπως και τα εισοδηματικά κριτήρια.

Συγκεκριμένα απευθύνεται σε άτομα ή ζευγάρια από 25 έως 50 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ για άγαμους, έως 28.000 ευρώ για ζευγάρια συν 4.000 ευρώ ανά παιδί, έως 31.000 ευρώ για μονογονεϊκή οικογένεια και 5.000 ευρώ επιπλέον για κάθε παιδί. Αφορά ακίνητα που έχουν αξία συμβολαίου έως 250.000 ευρώ, έως 150 τετραγωνικά μέτρα και κατασκευής έως και το 2007.