Κάνοντας ξανά την Ευρώπη αδύναμη

Μετά τις 5 Νοεμβρίου, ο κόσμος θα γνωρίζει εάν οι Αμερικανοί έχουν απομακρυνθεί από την παγκόσμια ηγεσία ή αποφάσισαν να τη διατηρήσουν, μαζί με τη δέσμευση της χώρας τους σε μακροχρόνιες συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ. Αυτές είναι οι εναλλακτικές που αντιπροσωπεύουν ο απομονωτιστής Ντόναλντ Τραμπ και η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις.

Ομως, καθώς ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία τις εκλογές στις ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη ψηφίσει. Οι πρόσφατες εκλογές στα δύο μεγαλύτερα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τη Γαλλία και τη Γερμανία, ήταν αποκαρδιωτικές, καθώς κατέγραψε σημαντικά κέρδη η αντιευρωπαϊκή Ακροδεξιά. Αν και δεν κατάφερε να συγκεντρώσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις δύο χώρες, τα κέρδη της ήταν πολύ σημαντικά για να αγνοηθούν. Κοιτάζοντας το μέλλον, διαπιστώνουμε ότι θα είναι πιο δύσκολο σε κάθε χώρα να σχηματιστεί μια σταθερή πλειοψηφία δημοκρατικών δυνάμεων, και έτσι πιο εύκολο για την Ακροδεξιά να αποκτήσει τελικά την εξουσία μέσω των εκλογικών διαύλων.

Στη Γαλλία, μετά την απογοητευτική ήττα του πολιτικού Κέντρου στις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν διέλυσε απροσδόκητα την Εθνοσυνέλευση και προκήρυξε πρόωρες εκλογές, με αποτέλεσμα να χρειάζονται συμμαχίες για τη δημιουργία κυβέρνησης. Ο Μακρόν αρνήθηκε να συνεργαστεί είτε με την Ακρα Αριστερά είτε με την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, η οποία είχε κερδίσει τις περισσότερες έδρες στις ευρωεκλογές. Διόρισε πρωθυπουργό τον Μισέλ Μπαρνιέ από τις τάξεις των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών, παρά την εκλογική τους συρρίκνωση. Αλλά, στην πραγματικότητα, ο Μακρόν άνοιξε την πόρτα στην έμμεση κυβερνητική συμμετοχή από την Εθνική Συσπείρωση λόγω της εξάρτησης του Μπαρνιέ από τη σιωπηρή υποστήριξη του κόμματος της Λεπέν.

Παρόμοια κατάσταση εμφανίζεται τώρα στη Γερμανία, όπου οι πολιτειακές εκλογές στη Θουριγγία και τη Σαξονία απέτυχαν επίσης να δημιουργήσουν πλειοψηφίες στο Κέντρο. Ως αποτέλεσμα, ο μόνος τρόπος για να κρατηθεί η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) εκτός τοπικής κυβέρνησης είναι να συμπεριληφθεί η νεοσύστατη Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), ένα φιλορωσικό κόμμα του οποίου ο κύριος στόχος είναι να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και επιδιώκει «ειρήνη» με τους όρους του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Παρά την ισχνή νίκη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στο Βρανδεμβούργο, οι πρόσφατες πολιτειακές εκλογές στη Γερμανία δεν υπόσχονται τίποτα καλό για τις ομοσπονδιακές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2025. Προς το παρόν, η αδυναμία του δημοκρατικού Κέντρου τόσο στη Γαλλία όσο και στη Γερμανία θα μπορούσε ουσιαστικά να δώσει στον Πούτιν μια θέση στο τραπέζι του υπουργικού συμβουλίου και στις δύο χώρες.

Φυσικά, πολιτικά, η Γαλλία και η Γερμανία δεν είναι Ουγγαρία ή Σλοβακία. Αλλά ούτε η Ουγγαρία και η Σλοβακία είναι τόσο κεντρικές για το μέλλον της ΕΕ όσο η Γαλλία και η Γερμανία. Εάν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί παραπαίουν επειδή δεν μπορούν να σχηματίσουν μια κυβέρνηση με πλειοψηφία του Κέντρου, η ευρύτερη Ευρωπαϊκή Ενωση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μείνει στάσιμη και θα παραλύσει μπροστά στον κατακτητικό πόλεμο του Πούτιν. Ακόμη χειρότερα, σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη παγκόσμια τάξη που ορίζεται ολοένα και περισσότερο από αντιπαλότητες μεγάλων δυνάμεων, η Ευρώπη κινδυνεύει να απομακρυνθεί από την παγκόσμια σκηνή.

Με άλλα λόγια, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια τριπλή απειλή – την οποία ανέδειξαν οι φετινές εκλογές. Η δημοκρατική της τάξη απειλείται από τον εθνικισμό εκ των έσω, τον βίαιο ρεβιζιονισμό από έξω και την πιθανή επιστροφή ενός αμερικανού προέδρου που περιφρονεί το ΝΑΤΟ (και την ασφάλεια που έχει προσφέρει).

Ο εθνικισμός αναζωπυρώνεται σε όλη την Ευρώπη εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία. Η σημασία της Ακροδεξιάς που σημειώνει ισχυρά εκλογικά κέρδη στη Γερμανία δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Τέτοιες εξελίξεις είναι και θα παραμείνουν βαθύτατα εξουθενωτικές για την Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς περιηγείται όλο και πιο προκλητικό γεωπολιτικό περιβάλλον. Η μόνη ευκαιρία της Ευρώπης στον σημερινό επικίνδυνο κόσμο είναι να δείξει δύναμη μέσω της ενότητας. Οσο ισχυρότερες είναι οι εθνικιστικές δυνάμεις, τόσο πιο αδύναμη θα είναι η Ευρώπη.

Ο Fischer Joschka, υπουργός Εξωτερικών και αντικαγκελάριος της Γερμανίας από το 1998 έως το 2005, ήταν ηγέτης του Γερμανικού Κόμματος των Πρασίνων για σχεδόν 20 χρόνια