ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ: Έκρηξη κερδών λόγω καύσωνα και στο βάθος… αυξήσεις τιμολογίων

Αύξηση κερδών έφεραν οι καύσωνες και οι παρατεταμένες περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών στους δύο μεγαλύτερους παρόχους πόσιμου νερού της χώρας, τις εταιρείες ύδρευσης ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ.

ΕΥΔΑΠ: Οι καύσωνες εκτόξευσαν κατά 674% τα κέρδη – Το σχέδιο για τη λειψυδρία

Ειδικότερα, κατά τα πρώτο εξάμηνο του έτους, σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι δύο εισηγμένες, τα κέρδη Ebitda  αυξήθηκαν  για την εταιρεία υδάτων της Αττικής κατά 57% και για εκείνη της  Θεσσαλονίκης  κατά 125,38%.

Η ΕΥΔΑΠ

Ειδικότερα, για την ΕΥΔΑΠ η συνολική κατανάλωση τους πρώτους έξι μήνες του έτους παρουσίασε σημαντική αύξηση κατά 7,6% έναντι της αντίστοιχης περσινής περιόδου και  επηρεάστηκε από τις θερμότερες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν, με λιγότερες ημέρες  βροχοπτώσεων, σε συνδυασμό με τα επεισόδια μεταφοράς αφρικανικής σκόνης την άνοιξη. Τα έσοδα από παροχή νερού (και σχετιζόμενες υπηρεσίες) και  κατανάλωση ύδατος που είναι και η κύρια κατηγορία των εσόδων ύδρευσης, παρουσίασαν αύξηση κατά 7,8 εκατ. ευρώ (+8%). Έτσι, η αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 7,2%  (από 162,6 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο 2023 σε 184,5 εκατ. ευρώ το πρώτο μισό του 2024) οφείλεται κυρίως στην αύξηση της κατανάλωσης  νερού κατά 7,5%.

Οι θερμοκρασίες της περιόδου στην Αττική κινήθηκαν πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο για τα δεδομένα της εποχής, ενώ τον μήνα Ιούνιο υπερέβησαν τη μέγιστη τιμή, με απουσία βροχοπτώσεων. Η  μεταβολή  των κλιματολογικών συνθηκών είχε ξεκινήσει από το δεύτερο εξάμηνο του 2023, όπου είχαν παρατηρηθεί παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά συνεχίστηκε πιο έντονα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, με κορύφωση του φαινομένου τον Ιούνιο.

Ωστόσο, η τιμολογημένη κατανάλωση σημείωσε αύξηση κατά 2,9% αφού σημαντικό τμήμα της αυξημένης συνολικής κατανάλωσης του πρώτου εξαμήνου πρόκειται να εμφανιστεί στα δεδομένα της τιμολογημένης κατανάλωσης την επόμενη οικονομική περίοδο. Κι αυτό λόγω της  διαδικασίας καταμέτρησης και έκδοσης των λογαριασμών υδροληψίας, οι οποίοι ενσωματώνουν χρονική περίοδο κατανάλωσης ανάλογα με την κάθε κατηγορία πελατών (π.χ. τρίμηνη στο οικιακό τιμολόγιο).

Πάντως, η εταιρεία εκτιμά ότι η κατανάλωση αναμένεται να εξομαλυνθεί τους επόμενους μήνες με την πτώση της θερμοκρασίας και την αναμενόμενη απόδοση της ενημερωτικής καμπάνιας που έχει ξεκινήσει για την εξοικονόμηση νερού.

Υψηλές καταναλώσεις στη Θεσσαλονίκη

Αντίστοιχες αυξήσεις στην κατανάλωση υδάτων καταδεικνύει και ο κύκλος εργασιών της ΕΥΑΘ  που προήλθε από πωλήσεις υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης και ανήλθε στο ποσό των  36,8 εκατ. ευρώ  έναντι  34,8  εκατ. ευρώ κατά την αντίστοιχη περυσινή περίοδο σημειώνοντας αύξηση   5,71%, η οποία προέρχεται κυρίως από την αύξηση της κατανάλωσης στους πελάτες του  οικιακού και επαγγελματικού τιμολογίου.

Πάντως, τα έσοδα της εταιρείας παρουσιάζουν κυκλικότητα (αυξημένη κατανάλωση ύδατος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες), όπως άλλωστε και της ΕΥΔΑΠ,  με συνέπεια να υπάρχουν σημαντικές διακυμάνσεις από τρίμηνο σε τρίμηνο στον κύκλο εργασιών και στα αποτελέσματά της.   Έτσι, σύμφωνα με την εξαμηνιαία έκθεση, «κατά το 2ο εξάμηνο κάθε έτους αποτυπώνεται η αύξηση της κατανάλωσης που παρατηρείται τους καλοκαιρινούς μήνες, ενισχύοντας τον κύκλο εργασιών της εταιρείας σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο».

Η λειψυδρία απειλεί την Αττική, όχι τη Θεσσαλονίκη

Όσο για το φάσμα της λειψυδρίας, πλανάται πάνω από την Αττική, αλλά όχι στη Θεσσαλονίκη. Ειδικότερα, στο λεκανοπέδιο, έπειτα  από μια διετία ανομβρίας και την συνεπακόλουθη μείωση των αποθεμάτων στους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ, η εταιρεία έχει ήδη προχωρήσει στη λήψη άμεσων μέτρων με την ενεργοποίηση εναλλακτικών πηγών υδροδότησης (γεωτρήσεις στην Μαυροσουβάλα, λίμνη Υλίκη). Επίσης, προγραμματίζεται άμεσα να ενεργοποιηθούν οι γεωτρήσεις του Μέσου Ρου Βοιωτικού Κηφισού οι οποίες μέσω του Ενωτικού Υδραγωγείο Διστόμου θα τροφοδοτούν το Υδραγωγείο Μόρνου με ημερήσια παροχετευτικότητα 150.000 m3 (κυβικών μέτρων) ενώ παράλληλα έχει δρομολογηθεί η αξιολόγηση του υπόγειου υδροφορέα περιοχής γεωτρήσεων Βασιλικών-Παρορίου.

Επίσης, έχουν μελετήσει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα και έργα προκειμένου να μην απειληθεί η ασφαλής υδροδότηση των πολιτών,    αξίας 400 εκατ. ευρώ εντός της πενταετίας για τη βέλτιστη διαχείριση του δικτύου υδροδότησης.   Στα μεσοπρόθεσμα περιλαμβάνεται η  ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από ποταμούς που τροφοδοτούν τη λίμνη των Κρεμαστών (έως περίπου 200 εκατ. κ.μ. ανάλογα με τις ανάγκες). Για το σκοπό αυτό θα δρομολογηθεί η σχετική μελετητική και διαγωνιστική διαδικασία. Εξετάζεται ακόμη η  επιλογή της αφαλάτωσης ως στρατηγική εφεδρεία ή/και ως μέτρο άμεσης υλοποίησης.

Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα σχεδιάζονται πρόσθετα έργα για την ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από την Λίμνη Κρεμαστών και  η επαναχρησιμοποίηση ύδατος προερχόμενου από την Ψυττάλεια για βιομηχανική χρήση και άρδευση, καθώς και για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

Ωστόσο πρέπει να αναφερθεί ότι οι εναλλακτικές πηγές υδροληψίας   είναι αρκετά πιο ενεργοβόρες από το κυρίως υδροδοτικό σύστημα που λειτουργεί βαρυτικά και, σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνει η ΕΥΔΑΠ, η ευθύνη της επάρκειας του φυσικού πόρου για την κάλυψη των αναγκών των πολιτών καθώς του αυξημένου λειτουργικού κόστους, βαραίνει το κράτος το οποίο έχει και την κυριότητα όλου του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος.

Η λειψυδρία δεν απειλεί (ακόμη) τη Θεσσαλονίκη

Η ΕΥΑΘ δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα λειψυδρίας. Οι κύριες πηγές υδροληψίας της βρίσκονται σε περιοχές που επηρεάζονται λιγότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής κι επομένως κινδυνεύουν σε μικρότερο βαθμό ως προς τη λειψυδρία. Παράλληλα, μέσω συστημάτων συνεχούς παρακολούθησης του δικτύου ύδρευσης που εγκαθιστά η ΕΥΑΘ επιτυγχάνεται η μείωση των απωλειών ύδατος.

Επιπλέον προσπαθεί να διατηρεί τον υδροφόρο ορίζοντα σε άριστη κατάσταση, ώστε να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση έντονων κλιματικών αλλαγών, ενώ για το μέλλον στοχεύει να αποτελέσουν τη βασική πηγήτης τα επιφανειακά ύδατα που προέρχονται από τη ∆υτική Μακεδονία καθώς η συγκεκριμένη περιοχή σύμφωνα  δεν πρόκειται να έρθει αντιμέτωπη µε φαινόμενα λειψυδρίας.  Πάντως, σε περιόδους λειψυδρίας, η ΕΥΑΘ  εφαρμόζει πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένου νερού στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ) για την άρδευση εκτάσεων στην πεδιάδα Χαλάστρας – Καλοχωρίου.

Συγχωνεύσεις και επενδύσεις

«Κλειδί»  για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας αποτελεί και η ισχυροποίηση των παρόχων ύδατος, κυρίως της ΕΥΔΑΠ και τη ΕΥΑΘ,  με συγχωνεύσεις και εξαγορές.   Στόχος του κυβερνητικού σχεδιασμού είναι η μείωση του αριθμού τους ανά την Ελλάδα στο ένα τέταρτο. Σήμερα οι εταιρείες υπηρεσιών ύδατος είναι 292 (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, 125 ΔΕΥΑ, 156 Δήμοι, 8 σύνδεσμοι ύδρευσης Δήμων και ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης), εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι μικροί και αδύναμοι.

Για την ισχυροποίησή τους θα επεκταθεί η ΕΥΔΑΠ τουλάχιστον στην υπόλοιπη  Αττική, στην Κορινθία, στη Βοιωτία και στη Φωκίδα. Για την υποστήριξη των άνυδρων νησιών και της Κρήτης θα ενεργοποιηθεί και η παροπλισμένη «ΕΥΔΑΠ Νήσων» για την εκτέλεση μεγαλύτερων έργων όπου ο τοπικός πάροχος είναι αδύναμος και η εισπραξιμότητα ανεπαρκής (μικρότερη από 85%), ενώ στις Κυκλάδες, όπου υφίσταται οξεία κρίση λειψυδρίας   θα αναλάβει τη συνολική  ευθύνη. Όσο για την ΕΥΑΘ θα επεκταθεί  τουλάχιστον στην υπόλοιπη Θεσσαλονίκη και στη Χαλκιδική.

Ο γενικός κανόνας θα είναι ένας πάροχος ύδρευσης ανά περιφερειακή ενότητα  στην ηπειρωτική χώρα, ενώ θα δοθούν κίνητρα για περαιτέρω συνενώσεις  Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης – Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) της περιφέρειας ή για απορρόφηση μικρότερων από μεγαλύτερες αφού προηγουμένως εξυγιανθούν οικονομικά (με κρατικές επιδοτήσεις), ώστε να μπορούν στη συνέχεια να προχωρήσουν σε επενδύσεις.

Τι μέλλει γενέσθαι με τα τιμολόγια

Για το τι μέλλει γενέσθαι με τα τιμολόγια ύδατος, το «μαχαίρι» κρατάει η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), που πλέον είναι η αρμόδια για τις αναπροσαρμογές τιμολογίων οι οποίες θα γίνονται σε ετήσια βάση. Ήδη η διοίκηση της ΕΥΑΘ  είχε προτείνει κλιμακωτές αυξήσεις,  ανάλογα με την κατανάλωση και θα είναι στη βάση του πληθωρισμού, δηλαδή περί το 2,5%. Αλλά και η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ θεωρεί  επιβεβλημένη την αναπροσαρμογή τιμολογίων.

Ειδικότερα, στο εξής τα τιμολόγια θα καθορίζονται από τον κάθε πάροχο και θα περνούν από τον έλεγχο και έγκριση της ΡΑΑΕΥ.  Πάντως, ακόμη αναμένεται η ΚΥΑ που θα θέτει σαφείς κανόνες,  όπως ορίζει η ευρωπαϊκή  Οδηγία 2000/60 που απαιτεί πλήρη ανάκτηση του κόστους υπηρεσιών ύδατος. Σήμερα, το επίπεδο ανάκτησης του κόστους των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (εκτός των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ που έχουν πλήρη ανάκτηση κόστους, κατά δήλωσή τους), κυμαίνεται από 21% ως 193%, με τον αστάθμιστο μέσο όρο να είναι στο 83%.

Η   ΚΥΑ θα δίνει τη δυνατότητα καθορισμού διαφορετικών τιμών ανά περιοχή, κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης με υποχρέωση η πρώτη κλίμακα κατανάλωσης να είναι οικονομικά προσιτή και να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού. Παράλληλα, θα προβλέπεται ειδικό τιμολόγιο για συγκεκριμένους χρήστες όπως είναι οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες.