GDPR και δικαίωμα αποζημίωσης των υποκειμένων των δεδομένων

Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) έχει εισαγάγει αυστηρές ρυθμίσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, η παραβίαση των διατάξεών του δεν συνεπάγεται αυτόματα το δικαίωμα αποζημίωσης για το θιγόμενο άτομο. Για να θεμελιωθεί δικαίωμα αποζημίωσης, πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παράβασης και της ζημίας που υπέστη το υποκείμενο των δεδομένων.

Σύμφωνα με τις αιτιολογικές σκέψεις του ΓΚΠΔ, η παράβαση δεν οδηγεί κατ’ ανάγκη σε ζημία. Πρέπει να αποδειχθεί ότι υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της παράβασης και της ζημίας που υπέστη το υποκείμενο των δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκεί μόνο η διαπίστωση της παράβασης για να θεμελιωθεί δικαίωμα αποζημίωσης. Πρέπει να αποδειχθεί ότι η παράβαση προκάλεσε συγκεκριμένη ζημία.

Αυτή η απαίτηση για αιτιώδη συνάφεια αποτρέπει την κατάχρηση των δικαιωμάτων αποζημίωσης και διασφαλίζει ότι οι αποζημιώσεις χορηγούνται μόνο όταν υπάρχει πραγματική ζημία. Αυτό το πλαίσιο αποδεικνύει τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται η αποζημίωση και την προστασία των δικαιωμάτων των υποκειμένων των δεδομένων.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει κρίνει ότι το δικαίωμα αποζημίωσης δεν περιορίζεται στην ηθική βλάβη που φθάνει ένα ορισμένο όριο βαρύτητας. Ο ΓΚΠΔ δεν περιέχει καμία τέτοια απαίτηση και ο νομοθέτης της ΕΕ υιοθέτησε μια ευρεία έννοια της “ζημίας”. Αυτό συνεπάγεται ότι οποιαδήποτε βλάβη, είτε υλική είτε ηθική, μπορεί να αποτελέσει βάση για αποζημίωση.

Η θέσπιση ενός ελάχιστου ορίου βαρύτητας της ζημίας για την αποζημίωση θα μπορούσε να διαφοροποιείται ανάλογα με την εκτίμηση των δικαστηρίων. Αυτό θα οδηγούσε σε ανισότητες στην εφαρμογή του νόμου και θα μπορούσε να επηρεάσει την προστασία των υποκειμένων των δεδομένων.

Επιπλέον, σημειώνεται ότι, ο ΓΚΠΔ δεν περιέχει κανόνες που να διέπουν την εκτίμηση των αποζημιώσεων. Πρακτικά κάθε κράτος μέλος της ΕΕ έχει τη δυνατότητα να καθορίζει τους δικούς του κανόνες για τις αγωγές που αποσκοπούν στην προστασία των δικαιωμάτων που απορρέουν από τον ΓΚΠΔ. Ωστόσο, οι εθνικοί κανόνες πρέπει να τηρούν τις αρχές της ισοδυναμίας και της αποτελεσματικότητας.

Η αρχή της ισοδυναμίας απαιτεί οι εθνικοί κανόνες να μην είναι λιγότερο ευνοϊκοί για τις αγωγές που στηρίζονται σε παραβιάσεις του ΓΚΠΔ σε σχέση με παρόμοιες εθνικές αγωγές. Η αρχή της αποτελεσματικότητας απαιτεί οι εθνικοί κανόνες να μην καθιστούν υπερβολικά δύσκολη ή πρακτικά αδύνατη την άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από τον ΓΚΠΔ.

Το Δικαστήριο έχει επίσης τονίσει την αντισταθμιστική λειτουργία του δικαιώματος αποζημίωσης που προβλέπει ο ΓΚΠΔ. Η λειτουργία αυτή αποσκοπεί στην εξασφάλιση πλήρους και αποτελεσματικής αποκατάστασης της ζημίας που υπέστη το υποκείμενο των δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι η αποζημίωση πρέπει να είναι τέτοια ώστε να καλύπτει πλήρως τη ζημία που υπέστη το υποκείμενο, είτε αυτή είναι υλική είτε ηθική.

Αυτό το πλαίσιο εξασφαλίζει ότι τα υποκείμενα των δεδομένων λαμβάνουν τη δίκαιη αποζημίωση που δικαιούνται και ότι οι παραβάτες του ΓΚΠΔ αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Η πλήρης και αποτελεσματική αποκατάσταση της ζημίας αποτελεί βασικό στοιχείο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων στην ΕΕ.

Εν ολίγοις, η ρύθμιση του δικαιώματος αποζημίωσης βάσει του ΓΚΠΔ αποτελεί σημαντικό βήμα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στην ΕΕ. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της ρύθμισης παρουσιάζει προκλήσεις, ιδιαίτερα σε σχέση με την απόδειξη της αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της παράβασης και της ζημίας, καθώς και τον καθορισμό του ύψους της αποζημίωσης.

Η Σουζάνα Κλημεντίδη, είναι δικηγόρος