Βρετανία: Διχάζεται απο την πρόθεση των Εργατικών να φορολογήσουν την ιδιωτική εκπαίδευση

Είναι αλήθεια ότι παρέλαβε χάος η κυβέρνηση των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ και η Βρετανία είναι η αμέσως προηγούμενη της Ελλάδας δυτικοευρωπαϊκή χώρα η οποία είχε αναγκαστεί να καταφύγει σε δανεισμό από το ΔΝΤ.

Μιλάμε για το όχι και τόσο μακρινό 1976. Τότε τρόικα δεν υπήρχε, αλλά το Ταμείο μπορούσε και μόνο του να υποχρεώσει την τότε κυβέρνηση των Εργατικών του Τζέιμς Κάλαχαν, να συμφωνήσει σε δραστικές περικοπές στο περίφημο μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας προκειμένου να λάβει δάνειο 3,9 δισ. δολαρίων και να αντιμετωπίσει την «κρίση της στερλίνας», που ταλάνιζε τότε τη χώρα.

Βρετανία: Οι αεροπορικές εταιρείες διεκδικούν 3 δισ. δολ. από τις ασφαλιστικές για «ομηρία» αεροσκαφών στη Ρωσία

Έχοντας και αυτά κατά νου ο Στάρμερ και η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς πασχίζουν να βρουν χρήματα για δύο σπουδαίους λόγους: πρώτον για να ανακόψουν τη διολίσθηση των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας τους και για να καθησυχάσουν τις αγορές και δεύτερον για να χρηματοδοτήσουν και να βελτιώσουν ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες της χώρας που κατά γενική ομολογία των Βρετανών πολιτών οδεύουν από το κακό στο χειρότερο – κλασικά παραδείγματα το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS), αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας.

Αν όμως στην ιδιοσυγκρασία των κυβερνήσεων των Βρετανών Συντηρητικών, αλλά και των Χριστιανοδημοκρατών και των Αμερικανών Ρεπουμπλικανών (και του ΔΝΤ εξάλλου) η προσπάθεια εξεύρεσης πόρων είναι συνυφασμένη με τις περικοπές δαπανών, στο DNA των Εργατικών, των Σοσιαλδημοκρατών και των «Αριστερών» εν γένει είναι η αύξηση της φορολόγησης. Φόροι για την κάλυψη των αναγκών και των υποχρεώσεων της κυβέρνησης και του κράτους, φόροι και για την ηθικά δεσμευτική για κάθε αριστερίζουσα κυβέρνηση υποχρέωση αναδιανομής του πλούτου και άμβλυνσης των εισοδηματικών και κοινωνικών ανισοτήτων.

«Ταξικός φθόνος»

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση Στάρμερ αποφάσισε να καταργήσει από τον Ιανουάριο του 2025 την απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας που απολαμβάνουν τα ιδιωτικά σχολεία στη Βρετανία. Ευλόγως οι διευθύνσεις των σχολείων θα μετακυλήσουν το βάρος στους πελάτες τους και τα δίδακτρα να αυξηθούν κατά 20% περίπου.

Η επιβολή ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευσης είναι ωστόσο «ένα πολιτικό στοίχημα για τη νέα βρετανική κυβέρνηση», όπως σημειώνει η Σάρα Γιανγκ στο Reuters. «Ο Μαρκ Μάνουαρινγκ-Ουάιτ ήλπιζε να συνταξιοδοτηθεί, αλλά μια πολιτική που εισήγαγε η κυβέρνηση των Εργατικών σημαίνει ότι τα σχολικά δίδακτρα της κόρης του θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 20%. Έτσι λοιπόν θα συνεχίσει να εργάζεται», γράφει η Γιανγκ. Η βρετανίδα ρεπόρτερ εξηγεί ότι η κόρη του ηλικίας 67 ετών μηχανικού ηλεκτρονικών πηγαίνει στο ιδιωτικό σχολείο θηλέων Malvern St James στην κεντρική Αγγλία.
Ο οργισμένος πατέρας πιστεύει ότι «η πολιτική των Εργατικών καθοδηγείται από τον φθόνο προς εκείνους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν για μια εκπαίδευση καλύτερης ποιότητας».

Ο Μαρκ Μάνουαρινγκ-Ουάιτ πιστεύει ότι αξίζει να πληρώσει παραπάνω για να συνεχίσει η θυγατέρα του να πηγαίνει στο Malvern St James ακόμα κι αν ο ίδιος αναγκαστεί να παρατείνει τον εργασιακό του βίο για να καλύψει τα δίδακτρα. «Οι γονείς περίπου 600.000 μαθητών που φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία αντιμετωπίζουν τώρα ανάλογο δίλημμα, αν θα δεχτούν δηλαδή να πληρώσουν υψηλότερα δίδακτρα ή θα μεταφέρουν τα παιδιά τους σε κρατικά σχολεία», γράφει η Σάρα Γιανγκ.

Επαναφορά του ΦΠΑ

Η κυβέρνηση Στάρμερ αποφάσισε να καταργήσει την απαλλαγή της ιδιωτικής εκπαίδευσης από τον ΦΠΑ, τον φόρο επί των πωλήσεων 20% που επιβάλλεται στα περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες στη Βρετανία. Το επιτελείο της υπουργού Ρέιτσελ Ριβς εκτιμά ότι η κυβέρνηση θα συγκεντρώνει ετησίως έως και 1,5 δισ. στερλίνες (1,8 δισ. ευρώ). Οι αυξημένες φορολογικές εισπράξεις θα χρησιμοποιηθούν για να καταβληθούν μισθοί σε 6.500 νέους δασκάλους δημόσιων σχολείων που θα προσληφθούν και για τη γενικότερη αύξηση κατά 2% του προϋπολογισμού για τη δημόσια εκπαίδευση.

«Είναι μια κίνηση που οι Εργατικοί, οι οποίοι έχουν τις ρίζες τους στην υπεράσπιση της εργατικής τάξης, υποστηρίζουν ότι θα βοηθήσει στη μερική εξισορρόπηση ενός εκπαιδευτικού συστήματος δύο επιπέδων, το οποίο επικρίνεται από ορισμένους ότι εδραιώνει και διαιωνίζει τα προνόμια των πλουσίων. Εξάλλου οι επικριτές της μεταρρύθμισης προειδοποιούν για το ενδεχόμενο να πυροδοτηθεί μια φυγή μαθητών από τα ιδιωτικά προς τα δημόσια σχολεία με αποτέλεσμα να οξυνθούν οι πιέσεις στο κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα», γράφει το Reuters.

Πρόκειται για ένα φόβο που απορρίπτει η κυβέρνηση Στάρμερ, η οποία διαπιστώνει ότι μετά την προαναγγελία των μέτρων οι μαθητές που εγκαταλείπουν τα ιδιωτικά σχολεία είναι ελάχιστοι.
Ο ίδιος ο Στάρμερ, πάντως, προεκλογικά είχε προαναγγείλει μια «αναδιανομή» στο χώρο της βρετανικής εκπαίδευσης.

«Θέλω κάθε παιδί από όπου κι αν προέρχεται, ανεξάρτητα από το υπόβαθρό του και σε όποιο σχολείο και αν πηγαίνει, να έχει τις ίδιες ευκαιρίες», είχε τονίσει τον περασμένο Ιούνιο όταν ζητούσε την εμπιστοσύνη του βρετανικού λαού για να κυβερνήσει.
Υπάρχουν, ασφαλώς, και πολλοί υποστηρικτές της επαναφοράς του ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ipsos που διενεργήθηκε τον Αύγουστο, περισσότεροι από τους μισούς Βρετανούς τάσσονται υπέρ του σχεδίου.

Κοινωνικά προνόμια

Κοινωνική κινητικότητα δεν υπάρχει στη Βρετανία ούτε κατ’ ελάχιστον στο βαθμό που υπάρχει στις χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης και στις ΗΠΑ βέβαια. Και είναι σαφές ότι η βρετανική ανώτερη τάξη (upper class) φοιτά και αποφοιτά από ιδιωτικά σχολεία με ιστορία πολλών αιώνων, που στεγάζονται σε μεγαλοπρεπή κτίρια και έχουν διαδραματίσει κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτισμικής ταυτότητας της χώρας.

Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ διακηρύσσει ότι θέλει κάθε παιδί που γεννιέται στη Βρετανία να έχει τις ίδιες ευκαιρίες, όμως η αλήθεια είναι ότι οι πολιτικές, επιστημονικές και καλλιτεχνικές ελίτ της Βρετανίας στελεχώνονται από τους αποφοίτους ακριβών ιδιωτικών σχολείων, ο αριθμός των οποίων ελάχιστες αυξομειώσεις σημειώνει (και) μεταπολεμικά, παρά την διαχρονική αύξηση του μέσου εισοδήματος στη χώρα.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομικών Σπουδών (IFS), το ποσοστό των παιδιών που φοιτούν στα ιδιωτικά σχολεία της Βρετανίας παρέμεινε σταθερό περίπου στο 7% τις τελευταίες δεκαετίες. «Για πολλούς η φοίτηση σε ένα ιδιωτικό σχολείο αποτελεί οικογενειακή παράδοση. «Οφείλουν» να αποφοιτήσουν από το σχολείο που αποφοίτησαν οι πρόγονοί τους», σημειώνει η ρεπόρτερ του Reuters.

Δίδακτρα-φωτιά

Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι το ποσοστό των μαθητών των ιδιωτικών σχολείων παραμένει σταθερό στο 7% παρά το ότι τα (αποπληθωρισμένα) δίδακτρα αυξήθηκαν κατά 55% από το 2003, φθάνοντας στις 18.000 στερλίνες ετησίως (21.600 ευρώ).
Πρόκειται για ποσό απαγορευτικό για τη συντριπτική πλειονότητα των Βρετανών, οι μέσες ετήσιες αποδοχές των οποίων είναι περίπου 35.000 στερλίνες (42.000 ευρώ).

Με την επιβολή ΦΠΑ τα δίδακτρα θα γίνουν απρόσιτα ακόμα και για τους Βρετανούς της ανώτερης μεσαίας τάξης (upper middle class), γι’ αυτούς δηλαδή που έχουν ετήσιο εισόδημα κοντά στις 100.000 ευρώ. «Είναι χαρακτηριστικό ότι το Eton, ένα από τα πιο διάσημα σχολεία της Βρετανίας στους απόφοιτους του οποίου περιλαμβάνονται οι πρώην πρωθυπουργοί Μπόρις Τζόνσον και Ντέιβιντ Κάμερον και επίσης οι πρίγκιπες Ουίλιαμ και Χάρι, έχει ήδη ανακοινώσει ότι τα δίδακτρά του θα αυξηθούν κατά 20% όταν επιβληθεί ο ΦΠΑ και θα φθάσουν στις 63.000 στερλίνες ετησίως (76.000 ευρώ)», μεταδίδει το Reuters.

«Ενώ τα ιδιωτικά σχολεία αυξάνουν τα δίδακτρά τους, η χρηματοδότηση για το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα με βάση τις δαπάνες ανά μαθητή μειώθηκε κατά 9% σε πραγματικούς όρους το διάστημα μεταξύ 2010 και 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία του IFS», τονίζει η ρεπόρτερ του πρακτορείου.