Μολδαβία: Αγκάθι η διαφθορά για την ένταξη στην ΕΕ

Στις 20 Οκτωβρίου οι πολίτες της Μολδαβίας των 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων θα προσέλθουν στις κάλπες για να ψηφίσουν υπέρ ή κατά της ένταξης της χώρας στην ΕΕ.

Η χώρα, που ανακηρύχθηκε σε ανεξάρτητη δημοκρατία μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, αντιμετωπίζει μια σειρά από διαρθρωτικά προβλήματα, με τη φτώχεια -είναι μια από τις φτωχότερες χώρες στην Ευρώπη- να είναι ένα από τα κορυφαία. Το άλλο κυρίαρχο πρόβλημα που βάζει και εμπόδια στην ένταξή της στην ΕΕ είναι η ενδημική διαφθορά.

Η 39χρονη γενική εισαγγελέας Βερόνικα Ντράγκαλιν, πρώην ομοσπονδιακή εισαγγελέας των ΗΠΑ που ηγείται της Εισαγγελίας κατά της Διαφθοράς, τα έχει βρει σκούρα, παρά το πλούσιο βιογραφικό της.

Διαφθορά: Το 98% των πολιτών πιστεύει ότι υπάρχει στην Ελλάδα – Η σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες

Έφυγε από την πατρίδα της τη Μολδαβία ως παιδί λίγο μετά στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Έχοντας θητεύσει στην Ιταλία και στη Γερμανία, η οικογένειά της έφυγε για τις ΗΠΑ, όπου συνέχισε τις σπουδές της για να λάβει πτυχίο από το Πανεπιστήμιο Duke και πτυχίο νομικής από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.

Στη συνέχεια, κατευθύνθηκε στις δυτικές πολιτείες για να γίνει ομοσπονδιακή εισαγγελέας στο Λος Άντζελες, όπου ασχολήθηκε με εγκλήματα μίσους και υποθέσεις διαφθοράς. Εξι χρόνια αργότερα πήρε την απόφαση να επιστρέψει στη γενέτειρά της, όπου η τεχνογνωσία της ήταν αναγκαία.

Φτάνει, όμως, το καλό βιογραφικό και η τεχνογνωσία;

Η ίδια υποστηρίζει ότι το προσωπικό και οι εισαγγελείς που έχει στη διάθεσή της δεν είναι αρκετό για να αντιμετωπίσει τη δωροδοκία σε μια χώρα που παλεύει για δεκαετίες με την ενδημική διαφθορά. Αναφέρει ότι σχεδόν δώδεκα υπάλληλοι παραιτήθηκαν χωρίς να φέρουν εις πέρας τους απραίτητους ελέγχους που είναι προϋπόθεση στον δρόμο της Μολδαβίας προς την ένταξη στην ΕΕ. Ετσι, έμεινε με 36 από τους 59 εισαγγελείς που της έχουν ανατεθεί για να επιτελέσει το έργο της.

Το γεγονός ότι τόσοι πολλοί ήταν δίστασαν να φτάσουν μέχρι τέλους λέει πολλά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ντράγκαλιν στην καταπολέμηση της διαφθοράς εντός του δικαστικού σώματος της Μολδαβίας, πόσο μάλλον εκτός αυτής, επισημαίνει το Bloomberg.

«Συνεχίζουμε να έχουμε υποθέσεις όπου εντοπίζουμε εισαγγελείς και δικαστές που δωροδοκούνται», είπε σε πρόσφατη συνέντευξή της στο γραφείο της στην πρωτεύουσα του Κισινάου. «Η διαφθορά σε συστημικό επίπεδο είναι πολύ πραγματική».

Η αντιμετώπιση αυτής της κουλτούρας δωροδοκίας είναι κρίσιμη για το μέλλον της χώρας λίγες εβδομάδες πριν από το δημοψήφισμα που θα μπορούσε να σφραγίσει την πορεία της Μολδαβίας προς την ένταξη στην ΕΕ. Παράλληλα με τις προεδρικές εκλογές στις 20 Οκτωβρίου, οι πολίτες θα κληθούν επίσης να ψηφίσουν για μια αλλαγή στο σύνταγμα.

Οι δυσκολίες

Τα πράγματα έχουν αρχίσει να βελτιώνονται. Περίκλειστη μεταξύ Ρουμανίας και Ουκρανίας, η Μολδαβία έχει ανέβει 29 θέσεις και κατατάσσεται πλέον στην 76η θέση από 180 χώρες στον δείκτη Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας.

Όμως, εκτός από τις ελλείψεις προσωπικού, η Ντράγκαλιν αντιμετωπίζει και άλλες προκλήσεις. Οι πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές έχουν περιορίσει την αρμοδιότητα για υποθέσεις που μπορεί να ασκήσει δίωξη, θέτοντας ένα όριο τουλάχιστον 25.000 ευρώ για δωροδοκίες ή 250.000 ευρώ όταν πρόκειται για ζημίες που συνδέονται με δωροδοκία. Και οι δύο αντιπροσωπεύουν έναν υψηλό πήχη για μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης.

«Τώρα έχουμε πολύ λιγότερες καταγγελίες – και αν μιλάμε για τον όγκο αριθμητικά, βλέπουμε μια πτωτική τάση», λέει η Ντράγκαλιν, δήλωσε ο Dragalin.

Πέρυσι άσκησε δίωξη σε βάρος 18 υψηλόβαθμων αξιωματούχων.

Η Μολδαβία εξακολουθεί να κλυδωνίζεται από ένα σκάνδαλο του 2014 που είχε ως αποτέλεσμα την κλοπή περίπου 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων από τις τράπεζες. Ο φυγάς Μολδαβός ολιγάρχης Ilan Shor καταδικάστηκε ως εγκέφαλος της απάτης και το φιλορωσικό κόμμα του τέθηκε εκτός νόμου από το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας.

Η Ντράγκαλιν δηλώνει σίγουρη πως δεν ξεπλένονται χρήματα μέσω του τραπεζικού συστήματος της Μολδαβίας στην κλίμακα που αυτό γίνεται στη Ρωσία.

Περιμένει επίσης τις τελικές δικαστικές αποφάσεις για πολλά άτομα που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση, προσπαθώντας να ενισχύσει την ανάκτηση των κεφαλαίων. Μέχρι στιγμής, έχει καταφέρει να παγώσει περίπου 80 εκατομμύρια ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, κυρίως σε ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Ρουμανίας και της Ελβετίας.

Ωστόσο, η Ντράγκαλιν ελπίζει ότι η εστίαση σε μεγαλύτερες υποθέσεις θα φέρει αποτελέσματα, ακόμη κι αν έχει χρόνια έλλειψη καλών εισαγγελέων.

Η Σαντού επιμένει ότι τα αυστηρότερα μέτρα ελέγχου είναι απαραίτητα και πρέπει να συνεχίσει να καθαρίζει το δικαστικό σύστημα της Μολδαβίας, μια από τις προεκλογικές της υποσχέσεις.

«Είναι μια δύσκολη στιγμή να είσαι εισαγγελέας στη Μολδαβία και ειδικά στην εισαγγελία κατά της διαφθοράς», είπε η Ντράγκαλιν. «Μας επικρίνουν πολύ και είναι δύσκολο να κρατήσουμε ανθρώπους εδώ και να στρατολογήσουμε νέους ανθρώπους. Αυτό κάνει το έργο μας πιο δύσκολο».