Ρουμανία: Πεθαίνουν οι καλλιέργειες – Οι κίνδυνοι για την αγροδιατροφική αλυσίδα

Η Ρουμανία, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς σιτηρών της ηπείρου, δίνει πλέον τη μάχη της επιβίωσης απέναντι στις δραματικές αλλαγές που επιφέρει η κλιματική κρίση. Ατέλειωτες καλλιεργούμενες εκτάσεις καταστρέφονται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν ξηρασία και πλημμύρες.

Μαζί με τη Βουλγαρία, η οικονομία της Ρουμανίας εξαρτάται περισσότερο από τη γεωργία από όσο οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι ο πρωτογενής τομέας της αντιστοιχεί στο ένα τρίτο όλων των εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ, ενώ περίπου το 1/5 του εργατικού δυναμικού της -ποσοστό περίπου το 23%- απασχολείται στη γεωργία. Με αυτά τα δεδομένα μπορεί κανείς να αντιληφθεί το πλήγμα που σηματοδοτούν οι ζημιές ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει σημειώσει φέτος μέχρ τώρα.

Κλιματική αλλαγή: Σε απόγνωση οι σέρβοι κτηνοτρόφοι – Δεν υπάρχει νερό

Και αυτή είναι μόνο η αρχή, λένε οι ειδικοί για το κλίμα, όπως επισημαίνει το Bloomberg.

Με το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης να βρίσκεται εκτεθειμένο σε δραματικές αλλαγές εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, με τους αγρότες στην πρώτη γραμμή αυτών των αλλαγών, η ΕΕ προσπαθεί να προσαρμόσει τις πολιτικές και τη χρηματοδότησή της στη νέα πραγματικότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη το 25% του προϋπολογισμού της για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα και χρειάστηκε να προσανατολίσει επιπλέον 10 εκατ. ευρώ στις ανατολικές χώρες – μέλη της που επλήγησαν από τις πλημμύρες του προηγούμενου μήνα.

Ερημοποίηση

Για πολλούς ρουμάνους αγρότες, η φετινή χρονιά είναι η τέταρτη συνεχόμενη που καταστρέφονται οι καλλιέργειες καλαμποκιού και ηλίανθου. Ορισμένοι έχουν αρχίσει ήδη να εγκαταλείπουν τις φυτεύσεις εκτατικών καλλιεργειών σε πολύ μεγάλες εκμεταλλεύσεις άνω των 10.000 στρεμμάτων.

Μια χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση είναι ο Petrica Andrei στον οποίο αναφέρεται το Bloomberg, που σταμάτησε εδώ και τέσσερα χρόνια να φυτεύει καλαμπόκι στα 10.000 στρέμματα που καλλιεργούσε στο νότιο τμήνα της Ρουμανίας, καθώς αντιμετώπισε μεγάλες απώλειες μετά από παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας.

Η περιοχή στην οποία ζει έχει το παρατσούκλι Σαχάρα της Ρουμανίας και κάθε χρόνο οδηγούνται σε ερημοποίηση τουλάχιστον 10.000 στρέμματα καλλιεργούμενης γης, καθώς ακόμη και τα κανάλια άρδευσης από τον Δούναβη παραμελήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες και δεν λειτουργούσαν πλέον. Η κυβέρνηση για να επιβραδύνει τη διαδικασία της ερημοποίησης εστιάζει στην αναδάσωση. Παράλληλα, «ξεσκονίζει» μεγάλα έργα άρδευσης και φράγματα, πολλά από τα οποία εγκαταλείφθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού.

Το κανάλι Siret-Baragan το οποίο θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τόσο στη διασφάλιση του νερού άρδευσης για εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα, έχει μείνει ημιτελές μετά την πτώση του Τσαουσέσκου λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης. Οι κυβερνητικές υποσχέσεις περί ολοκλήρωσης του έργου δεν πείθει πολλούς, που βλέπουν σε αυτές ένα προεκλογικό κενό γράμμα.

Οι εργασίες σε ένα τμήμα 33 χιλιομέτρων αναμενόταν να ξεκινήσουν τον Σεπτέμβριο, αλλά καθυστέρησαν λόγω της πολυπλοκότητας των συμβαλλόμενων εταιρειών για την εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με τον υπουργό Γεωργίας Florin Barbu.

Τώρα έχει δρομολογηθεί να ξεκινήσουν οι εργασίες σε ένα τμήμα 33 χλμ το πρώτο τρίμηνο του 2025, απάντησε σε σχετικά ερωτήματα ο υπουργός Γεωργίας Florin Barbu. Μένει να φανεί…

Ακόμη ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ των περιοχών της Ρουμανίας για πόρους, δήλωσε ο Mircea Fechet, υπουργός Περιβάλλοντος. Πρέπει να υπάρξει μια ολοκληρωμένη πολιτική για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού λόγω της ξηρασίας ρεκόρ φέτος, είπε ο ίδιος, καθώς οι ανάγκες είναι μεγάλες τόσο για πόσιμο νερό όσο και για νερό άρδευσης.

Συνολικά, η Ρουμανία στοχεύει να διαθέτει εγκαταστάσεις άρδευσης για περίπου 22 εκατ. στρέμματα, ορισμένες χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ, έναντι 1,6 εκατομμυρίων εκταρίων επί του παρόντος, που, όμως, δεν είναι περισσότερο από το 25% της συνολικής καλλιεργήσιμης γης της χώρας.

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση του Μαρσέλ Τσιολάκου, που δίνει τη μάχη με το μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα στην ΕΕ, είναι επιφυλακτική να χρηματοδοτήσει τις απαραίτητες μεγάλες επενδύσεις.

Έτσι, ορισμένες περιοχές αναζητούν άλλους τρόπους για να λύσουν το πρόβλημα της έλλειψης νερού. Ο δήμαρχος της πόλης Buzau για παράδειγμα, Κονσταντίν Τόμα, ταξίδεψε στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ για να εξετάσει τις επιλογές. Τώρα προετοιμάζει ένα πειραματικό έργο, το πρώτο στη Ρουμανία, για την αξιοποίηση ανακτημένου νερού από τα αποχετευτικά συστήματα της πόλης για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων.

Στις Βρυξέλλες

«Κάποια στιγμή, θα πρέπει αναπόφευκτα να έχουμε σχετικά ριζικές αλλαγές στα γεωργικά μας συστήματα λόγω πυρκαγιών, ξηρασίας και πλημμύρας και έλλειψης νερού το καλοκαίρι», δήλωσε στο Bloomberg ο Tim Benton, διακεκριμένος συνεργάτης στο Chatham House στο Λονδίνο που ειδικεύεται στη διατροφική ασφάλεια.

Η συνολική παραγωγή σιτηρών της ΕΕ το 2024 αναμένεται να πέσει τουλάχιστον 7% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας, καθώς η ξηρασία της Ρουμανίας σε συνδυασμό με τις πρωτόγνωρες βροχοπτώσεις στη Γαλλία και στη Γερμανία. Μόνο η Γαλλία, για παράδειγμα, περιμένει φέτος τη χαμηλότερη συγκομιδή σιταριού εδώ και δεκαετίες λόγω της υπερβολικής βροχής

Οι νομοθέτες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προέτρεψαν πρόσφατα την Κομισιόν να καθορίσει νέα μέτρα για τη στήριξη των επενδύσεων και την προσαρμογή της ΚΑΠ στα νέα δεδομένα. Η Γαλλία, για παράδειγμα, είναι έτοιμη να έχει τη χαμηλότερη συγκομιδή σιταριού εδώ και δεκαετίες λόγω της υπερβολικής βροχής.

«Οι πρόσφατες πλημμύρες και ξηρασίες μας υπενθυμίζουν ότι οι αγρότες μας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής και δεν μπορούν να σταθούν μόνοι τους», δήλωσε ο Janusz Wojciechowski, απερχόμενος Επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ.