Η Ανάδυση των Υπηρεσιών Διαμοιρασμού Διαδρομών «Ridesharing» στα Νησιά της Ελλάδας

Τα ελληνικά νησιά το έτος 2023, βίωσαν μια σημαντική αύξηση 20% στην εισροή τουριστών σε σύγκριση με το 2022, επιβαρύνοντας εμφανώς τις τοπικές υπηρεσίες οδικών μεταφορών, ειδικά κατά την περίοδο αιχμής, από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο. Οι ανάγκες μετακίνησης ποικίλλουν ευρέως μεταξύ των ελληνικών νησιών, ωστόσο προκύπτει μια κοινή πρόκληση: η προσπάθεια των τοπικών υπηρεσιών οδικών μεταφορών να καλύψουν τη ζήτηση για μετακίνηση λόγω της υψηλής εποχικότητας. Ενώ τα ταξί, τα δημόσια λεωφορεία (ΚΤΕΛ) και τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα είναι τα βασικά μέσα δημόσιας μετακίνησης στα ελληνικά νησιά, η ανάγκη για πιο ευέλικτους, αποδοτικούς και οικονομικά προσιτούς τρόπους μετακίνησης γίνεται ολοένα και πιο εμφανής. Η εισαγωγή υπηρεσιών διαμοιρασμού διαδρομών «ridesharing» κυρίως για τη συμπλήρωση και ενίσχυση των ταξί και των λεωφορείων στα ελληνικά νησιά δεν είναι απλώς ζήτημα ευκολίας, αλλά και αναγκαιότητα για την προώθηση ενός βιώσιμου τουρισμού και της οικονομικής ανάπτυξης.

Η διαθεσιμότητα ταξί είναι σημαντικά χαμηλή, με τα Ιόνια νησιά και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένων της Ρόδου και Μυκόνου, να πέφτουν σε μόλις 12 ταξί διαθέσιμα ανά ημέρα και ανά 10.000 μετακινούμενους κατά την περίοδο Ιούλιος-Σεπτέμβριος. Η Κρήτη εμφανίζει τη χαμηλότερη αναλογία διαθέσιμων ταξί ανά μετακινούμενο σε σύγκριση με άλλα νησιά και είναι επίσης χαμηλότερη από τον εθνικό μέσο όρο. Η εν λόγω χαμηλή αναλογία, σε συνδυασμό με τους αυστηρούς κανονισμούς της αγοράς ταξί και την ανεπαρκή συχνότητα και κάλυψη των λεωφορείων, οδηγεί σε μειωμένη ποιότητα υπηρεσιών μετακίνησης. Το υπάρχον κενό στο σύστημα οδικών μεταφορών, που αναδεικνύεται από τον περιορισμένο αριθμό λεωφορείων και ταξί, τις ανεπαρκείς συχνότητες και τα προβλήματα κάλυψης, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους αιχμής, δημιουργεί μια αδιαμφισβήτητη ανάγκη για την εισαγωγή υπηρεσιών «ridesharing» στα ελληνικά νησιά.

Οι υπηρεσίες «ridesharing» θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά το τοπίο της κινητικότητας παρέχοντας μετακινήσεις κατά παραγγελία (transport on demand) που ικανοποιούν τις μοναδικές ανάγκες του πληθυσμού κάθε νησιού και των επισκεπτών του. Οι υπηρεσίες «ridesharing» θεωρείται ότι περιλαμβάνουν διάφορα μοντέλα, όπως τις υπηρεσίες «ridesharing», που προσφέρουν κατά παραγγελία διαδρομές, μέσω πλατφόρμας, σε ιδιωτικά οχήματα, από επαγγελματίες ή μη επαγγελματίες οδηγούς, τιμολογώντας δυναμικά. Επιπλέον, οι υπηρεσίες «e-hail taxi» παρέχουν παρόμοιες διαδρομές κατά παραγγελία σε ταξί και με σταθερή τιμολόγηση όπως καθορίζεται την νομοθεσία. Ένα άλλο μοντέλο είναι το «ridepooling», που προβλέπει την κοινή χρήση μιας διαδρομής με άλλους μετακινούμενους-χρήστες της πλατφόρμας, σε ιδιωτικό όχημα.

Συνεπώς, το τοπικό σύστημα οδικών μεταφορών στα ελληνικά νησιά χρειάζεται να ενισχυθεί, με την εισαγωγή υπηρεσιών «ridesharing» να μπορεί να παίξει ζωτικό ρόλο στην αντιμετώπιση των οικονομικών και μεταφορικών προκλήσεων. Ιδιαίτερα στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του έτους, όταν η ζήτηση για μετακινήσεις κορυφώνεται, οι υπηρεσίες «ridesharing» μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά το σύστημα μεταφορών εντός νησιού, παρέχοντας στους κατοίκους και τους επισκέπτες την ευκολία της εύκολης κράτησης διαδρομών, καλύπτοντας έτσι την αύξηση της ζήτησης και βελτιώνοντας τη συνολική προσβασιμότητα. Επιπλέον, οι υπηρεσίες «ridesharing» μπορούν να παράσχουν ευκαιρίες απασχόλησης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, μετριάζοντας έτσι τα μη αμελητέα ποσοστά ανεργίας που πλήττουν ιδιαίτερα τις περιοχές εκτός των περιόδων αιχμής του τουρισμού. Ενσωματώνοντας τις υπηρεσίες «ridesharing» στο τοπικό σύστημα μεταφορών, με επαρκώς ρυθμισμένο τρόπο, τα νησιά μπορούν να εξασφαλίσουν πιο δίκαιες και αποδοτικές λύσεις κινητικότητας που προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των οικονομιών και των μετακινούμενών τους.

Συμπερασματικά, η ενσωμάτωση υπηρεσιών «ridesharing» στο σύστημα μεταφορών των ελληνικών νησιών αντιπροσωπεύει μια καινοτόμα προσέγγιση για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων της κινητικότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Υπόσχεται όχι μόνο να βελτιώσει τη ταξιδιωτική εμπειρία για εκατομμύρια τουρίστες, αλλά και να βελτιώσει τη ποιότητα ζωής του τοπικού πληθυσμού. Καθώς τα ελληνικά νησιά συνεχίζουν να εξελίσσονται ως κορυφαίοι τουριστικοί προορισμοί, η υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων μεταφοράς όπως οι υπηρεσίες «ridesharing» αποτελούν το κλειδί για τη διαχρονική ανάπτυξή τους και την ελκυστικότητά τους στη παγκόσμια τουριστική αγορά.

Ο Γιώργος Γιαννής είναι Καθηγητής ΕΜΠ, Διευθυντής Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής ΕΜΠ