Κίνα: Mπορεί ο Σι να διορθώσει την οικονομία της, 75 χρόνια από την ίδρυσή της;

Καθώς η Κίνα ετοιμαζόταν να γιορτάσει τις διακοπές της Χρυσής Εβδομάδας και να σηματοδοτήσει την 75η επέτειο της Λαϊκής Δημοκρατίας, το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα έθεσε σε εφαρμογή μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στην τόνωση της προβληματικής οικονομίας της.

Τα σχέδια περιελάμβαναν βοήθεια για τον κλονισμένο από την κρίση κλάδο ακινήτων της χώρας, στήριξη για το χρηματιστήριο, παροχές μετρητών στους οικονομικά ασθενέστερους και περισσότερες κρατικές δαπάνες. Με τις μετοχές σε Κίνα και Χονγκ Κονγκ να σημειώνουν κέρδη ρεκόρ μετά τις ανακοινώσεις.

Κίνα: Τι ήταν τελικά το ράλι των αγορών – Short covering ή κάτι… μεγαλύτερο

Κίνα: Μέτρα, τα απαραίτητα

Όμως οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι πολιτικές αυτές μπορεί να μην είναι αρκετές για να διορθώσουν τα οικονομικά προβλήματα της Κίνας.

Ορισμένα από τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBOC) στις 24 Σεπτεμβρίου είχαν ως άμεσο στόχο την πεσμένη χρηματιστηριακή αγορά της χώρας.

Τα νέα εργαλεία περιλάμβαναν χρηματοδότηση ύψους 800 δισ. γιουάν (114 δισ. δολάρια, 85,6 δισ. λίρες) που μπορούν να δανειστούν ασφαλιστές, χρηματιστές και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων για να αγοράσουν μετοχές.

Ο διοικητής της PBOC, Pan Gongsheng, επισήμανσε στο BBC επίσης ότι η κεντρική τράπεζα θα προσφέρει στήριξη στις εισηγμένες εταιρείες που θέλουν να αγοράσουν τις δικές τους μετοχές και ανακοίνωσε σχέδια για τη μείωση του κόστους δανεισμού και την παροχή της δυνατότητας στις τράπεζες να αυξήσουν τον δανεισμό τους.

Μόλις δύο ημέρες μετά την ανακοίνωση της PBOC, ο Σι Τζινπίνγκ προήδρευσε σε μια αιφνιδιαστική συνεδρίαση των κορυφαίων αξιωματούχων της χώρας, του Πολιτικού Γραφείου, με επίκεντρο την οικονομία, οι οποίοι έδωσαν την υπόσχεση να εντείνουν τις κυβερνητικές δαπάνες με στόχο τη στήριξη της οικονομίας.

Τη Δευτέρα, την ημέρα πριν η Κίνα μπει σε τροχιά Χρυσής Εβδομάδας, ο δείκτης αναφοράς Shanghai Composite Index σημείωσε άλμα άνω του 8%, στην καλύτερη ημέρα του από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Η κίνηση αυτή ολοκλήρωσε ένα πενθήμερο ράλι που είδε τον δείκτη να σημειώνει άλμα 20%.

Την επόμενη ημέρα, με τις αγορές κλειστές στην ηπειρωτική χώρα, το Hang Seng στο Χονγκ Κονγκ σημείωσε άνοδο άνω του 6%. «Οι επενδυτές λάτρεψαν τις ανακοινώσεις», εξήγησε ο αναλυτής της Κίνας, Μπιλ Μπίσοφ. Παρόλα αυτά ο Σι έχει να αντιμετωπίσει βαθύτερα ζητήματα.

Η σχέση με τη Σοβιετική Ένωση

Η Λαϊκή Δημοκρατία που γιορτάζει την 75η επέτειό της σημαίνει ότι υπάρχει περισσότερο καιρό από το μοναδικό άλλο μεγάλο κομμουνιστικό κράτος – τη Σοβιετική Ένωση – η οποία κατέρρευσε 74 χρόνια μετά την ίδρυσή της.

«Η αποφυγή της μοίρας της Σοβιετικής Ένωσης αποτελεί εδώ και καιρό βασικό μέλημα για τους ηγέτες της Κίνας», σημείωσε ο Άλφρεντ Γου, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής Lee Kuan Yew στη Σιγκαπούρη.

Στην πρώτη γραμμή του μυαλού των αξιωματούχων θα είναι η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην ευρύτερη οικονομία εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών ότι μπορεί να χάσει τον δικό της στόχο για ετήσια ανάπτυξη 5%.

«Στην Κίνα οι στόχοι πρέπει να επιτευχθούν, με κάθε μέσο», δήλωσε ο Yuen Yuen Ang, καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

«Η ηγεσία ανησυχεί ότι η μη επίτευξή τους το 2024 θα επιδεινώσει ένα καθοδικό σπιράλ αργής ανάπτυξης και χαμηλής εμπιστοσύνης».

Τα ακίνητα στην Κίνα

Μια από τις κύριες επιβαρύνσεις της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου ήταν η ύφεση στην αγορά ακινήτων της χώρας που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια. Εκτός από τις πολιτικές που αποσκοπούν στην τόνωση των μετοχών, το πακέτο μέτρων τόνωσης που παρουσιάστηκε πρόσφατα είχε επίσης ως στόχο τον κλάδο αυτό.

Περιλαμβάνει μέτρα για την αύξηση του τραπεζικού δανεισμού, τη μείωση των επιτοκίων των ενυπόθηκων δανείων και τη μείωση της ελάχιστης προκαταβολής για τους αγοραστές δεύτερης κατοικίας. Υπάρχει όμως σκεπτικισμός ότι οι κινήσεις αυτές είναι αρκετές για να στηρίξουν την αγορά κατοικίας.

«Τα μέτρα αυτά είναι ευπρόσδεκτα, αλλά είναι απίθανο να μετατοπίσουν πολύ τη βελόνα μεμονωμένα», δήλωσε στο BBC ο Χάρι Μέρφι Κρουζ, οικονομολόγος της Moody’s Analytics.

«Η αδυναμία της Κίνας πηγάζει από μια κρίση εμπιστοσύνης, όχι από μια κρίση πίστωσης- οι επιχειρήσεις και οι οικογένειες δεν θέλουν να δανειστούν, ανεξάρτητα από το πόσο φθηνό είναι να το κάνουν».

Κατά τη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου, οι αξιωματούχοι υποσχέθηκαν να προχωρήσουν πέρα από τις μειώσεις των επιτοκίων και να αξιοποιήσουν τα κρατικά κεφάλαια για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.

Ωστόσο, πέρα από τον καθορισμό προτεραιοτήτων όπως η σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων, η στήριξη της κατανάλωσης και η ενίσχυση της απασχόλησης, οι αξιωματούχοι προσέφεραν ελάχιστες λεπτομέρειες σχετικά με το μέγεθος και το πεδίο εφαρμογής των κυβερνητικών δαπανών.

Η Λαϊκή Δημοκρατία που γιορτάζει την 75η επέτειό της σημαίνει ότι υπάρχει περισσότερο καιρό από το μοναδικό άλλο μεγάλο κομμουνιστικό κράτος – τη Σοβιετική Ένωση – η οποία κατέρρευσε 74 χρόνια μετά την ίδρυσή της.

Τι άλλο χρειάζεται

«Εάν τα δημοσιονομικά κίνητρα δεν ανταποκριθούν στις προσδοκίες της αγοράς, οι επενδυτές θα μπορούσαν να απογοητευτούν», προειδοποίησε η Qian Wang, επικεφαλής οικονομολόγος για την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού της Vanguard.

«Επιπλέον, τα κυκλικά κίνητρα πολιτικής δεν διορθώνουν τα διαρθρωτικά προβλήματα», σημείωσε η Wang, υποδηλώνοντας ότι χωρίς βαθύτερες μεταρρυθμίσεις τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικονομία της Κίνας δεν θα εξαφανιστούν.

Οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι η αντιμετώπιση των παγιωμένων προβλημάτων στην αγορά ακινήτων είναι το κλειδί για τη διόρθωση της ευρύτερης οικονομίας.

Τα ακίνητα είναι η μεγαλύτερη επένδυση που θα κάνουν οι περισσότερες οικογένειες και η πτώση των τιμών των κατοικιών έχει συμβάλει στην υπονόμευση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.

«Η διασφάλιση της παράδοσης των προπωλημένων αλλά ημιτελών κατοικιών θα είναι το κλειδί», αναφέρει σημείωμα της Sophie Altermatt, οικονομολόγου της Julius Baer.

«Προκειμένου να αυξηθεί η εγχώρια κατανάλωση σε βιώσιμη βάση, η δημοσιονομική στήριξη των εισοδημάτων των νοικοκυριών πρέπει να υπερβεί τις εφάπαξ μεταβιβάσεις και να προέλθει μάλλον μέσω βελτιωμένων συστημάτων συνταξιοδότησης και κοινωνικής ασφάλισης».

Την ημέρα της 75ης επετείου, ένα κύριο άρθρο στην ελεγχόμενη από το κράτος εφημερίδα People’s Daily, έδωσε έναν αισιόδοξο τόνο, αναγνωρίζοντας ότι «ενώ το ταξίδι μπροστά μας παραμένει δύσκολο, το μέλλον είναι ελπιδοφόρο».

Σύμφωνα με το άρθρο, οι έννοιες που δημιούργησε ο πρόεδρος Σι, όπως η «ανάπτυξη υψηλής ποιότητας» και οι «νέες παραγωγικές δυνάμεις», αποτελούν το κλειδί για να ξεκλειδώσει αυτός ο δρόμος προς ένα καλύτερο μέλλον.

Η έμφαση σε αυτές τις ιδέες αντανακλά την ώθηση του Σι να αλλάξει από τους γρήγορους μοχλούς ανάπτυξης του παρελθόντος, όπως οι επενδύσεις σε ακίνητα και υποδομές, προσπαθώντας παράλληλα να αναπτύξει μια πιο ισορροπημένη οικονομία που θα βασίζεται σε βιομηχανίες υψηλής ποιότητας.

Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Κίνα, σύμφωνα με την κ. Ang, είναι ότι «η παλιά και η νέα οικονομία είναι βαθιά αλληλένδετες- αν η παλιά οικονομία παραπαίει πολύ γρήγορα, θα εμποδίσει αναπόφευκτα την άνοδο της νέας». «Αυτό είναι που η ηγεσία έχει συνειδητοποιήσει και ανταποκρίνεται σε αυτό».