Google: Θα καταφέρει η αμερικανική κυβέρνηση την διάσπαση;

Το καλοκαίρι που μας πέρασε η Alphabet (Google) έχασε ίσως τη μεγαλύτερη αντιμονοπωλιακή πρόκληση της ιστορίας της όταν Αμερικανός δικαστής γνωμοδότησε ότι η εταιρεία-κολοσσός μονοπωλούσε παράνομα την αγορά αναζήτησης. Πλέον, η εταιρεία αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να υποστεί αναγκαστική διάσπαση των δραστηριοτήτων της.

Γενικοί εισαγγελείς επιμέρους αμερικανικών Πολιτειών και το ομοσπονδιακό υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ έχουν ανακοινώσει ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να ζητήσουν από τον δικαστή Αμίτ Μέχτα να αναγκάσει την Google να πουλήσει τμήματα της επιχείρησής της, ουσιαστικά υλοποιώντας τη μεγαλύτερη αναγκαστική διάλυση μιας αμερικανικής εταιρείας από τότε που διαλύθηκε η AT&T το 1984.

Ο κίνδυνος της διάλυσης πάνω από την Google – Ο αντίκτυπος της δικαστικής απόφασης

Η εκδίκαση της υπόθεσης έχει οριστεί για τον Απρίλιο του 2025, οπότε και θα εξεταστούν τα προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα.

Στην ουσία της υπόθεσης, ο δικαστής Μέχτα του Περιφερειακού Δικαστηρίου των ΗΠΑ για την Περιφέρεια της Κολούμπια (όπου και η έδρα της αμερικανικής κυβέρνησης), έκρινε ότι οι πληρωμές ύψους 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων που πραγματοποίησε η Google για να καταστήσει τη μηχανή αναζήτησής της την προεπιλεγμένη επιλογή σε smartphone και προγράμματα περιήγησης ιστού εμπόδισαν ουσιαστικά οποιονδήποτε άλλο ανταγωνιστή να πετύχει στη συγκεκριμένη αγορά.

Της απόφασης προηγήθηκε δίκη 10 εβδομάδων, που διεξήχθη εντός του 2023, η πρώτη με κατηγορίες μονοπώλησης που έφερε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση εναντίον μιας αμερικανικής εταιρείας τεχνολογίας εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες.

Η συγκεκριμένη υπόθεση είναι μία μόνο από τις πολλές αντιμονοπωλιακές ενέργειες κατά μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας που πραγματοποιεί η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει καταστήσει την προώθηση του ανταγωνισμού στο εμπόριο κεντρικής σημασίας για την οικονομική της πολιτική.

Ποια ήταν η υπόθεση εναντίον της Google;

Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης και οι γενικοί εισαγγελείς ισχυρίστηκαν ότι η Google, της οποίας η μηχανή αναζήτησης ελέγχει σχεδόν το 90% των διαδικτυακών ερωτημάτων, έχει πληρώσει δισεκατομμύρια δολάρια για να διατηρήσει το μονοπώλιο στην αγορά αναζήτησης μέσω συμφωνιών με ανταγωνιστές τεχνολογίας, κατασκευαστές smartphone και παρόχους ασύρματης σύνδεσης.

Σε αντάλλαγμα για μια περικοπή των διαφημιστικών εσόδων, αυτές οι εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Apple και Samsung Electronics, συμφώνησαν να ορίσουν την Google ως προεπιλογή στα προγράμματα περιήγησης και τις κινητές συσκευές τους. Οι συμφωνίες κλείδωσαν βασικά σημεία πρόσβασης, ισχυρίστηκαν οι ενάγοντες, εμποδίζοντας τις αντίπαλες μηχανές αναζήτησης όπως η DuckDuckGo ή η Bing της Microsoft να αποκτήσουν τον όγκο των δεδομένων που χρειάζονται για να βελτιώσουν τα προϊόντα τους και να αμφισβητήσουν ουσιαστικά την Google.

Ο δικαστής Μέχτα διαπίστωσε ότι η Google μονοπώλησε παράνομα την αγορά γενικών υπηρεσιών αναζήτησης και διαφήμισης με κείμενο αναζήτησης — τις διαφημίσεις δηλαδή που εμφανίζονται στην κορυφή της σελίδας αποτελεσμάτων αναζήτησης. «Οι συμφωνίες διανομής της Google αποκλείουν ένα σημαντικό μέρος της γενικής αγοράς υπηρεσιών αναζήτησης και βλάπτουν τις ευκαιρίες των ανταγωνιστών να ανταγωνίζονται», είπε ο δικαστής. Ως αποτέλεσμα του μονοπωλίου της, η Google κατάφερε να αυξήσει τις τιμές για τη διαφήμιση κειμένου χωρίς περιορισμούς, διαπίστωσε.

Αν και η εταιρεία αναγνωρίζει ότι πληρώνει για την προεγκατεστημένη μηχανή αναζήτησής της σε κινητά τηλέφωνα και προγράμματα περιήγησης, λέει ότι αυτές οι συμφωνίες είναι καλοήθεις

Η επόμενη ημέρα

Η απόφαση του δικαστή επικεντρώθηκε αποκλειστικά στο αν η Google παραβίασε τους αντιμονοπωλιακούς νόμους. Η δίκη που έχει οριστεί για τον Απρίλιο έχει σκοπό να επικεντρωθεί στον τρόπο αντιμετώπισης της παράνομης συμπεριφοράς της Google.

Σε μια κατάθεση της 9ης Οκτωβρίου, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ είπε ότι εξετάζει εάν θα προτείνει τη διάλυση της Google. Ο οργανισμός αναμένεται να κάνει μια πληρέστερη πρόταση στις 20 Νοεμβρίου.

Το έγγραφο 32 σελίδων παρουσιάζει ένα πλαίσιο πιθανών επιλογών που πρέπει να εξετάσει ο δικαστής, συμπεριλαμβανομένου του εξαναγκασμού της Google να πουλήσει το λειτουργικό σύστημα Android και το Google Play Store ή το πρόγραμμα περιήγησης ιστού της Google Chrome, απαίτηση από την Google να μοιράζεται περισσότερα δεδομένα με ανταγωνιστές και η απαγόρευση των αποκλειστικών συμβάσεων στο επίκεντρο της υπόθεσης.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δήλωσε ότι εξετάζει επίσης μέτρα για να εμποδίσει την Google να χρησιμοποιήσει την κυριαρχία της στην αναζήτηση για να αποκτήσει αθέμιτο πλεονέκτημα σε προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης.

Η απάντηση της Google

Η Google είπε ότι σχεδιάζει να ασκήσει έφεση κατά της δικαστική απόφασης. Η εταιρεία σημείωσε ότι η απόφαση Μέχτα παραδέχεται ότι η Google είναι «η καλύτερη μηχανή αναζήτησης στις ΗΠΑ» και έχει «ανώτερη ποιότητα προϊόντος» λόγω των επενδύσεών της στην καινοτομία.

Αν και η εταιρεία αναγνωρίζει ότι πληρώνει για την προεγκατεστημένη μηχανή αναζήτησής της σε κινητά τηλέφωνα και προγράμματα περιήγησης, λέει ότι αυτές οι συμφωνίες είναι καλοήθεις, παρομοιάζοντάς τις με συμφωνίες που κάνουν οι εταιρείες δημητριακών με παντοπωλεία για καλύτερο χώρο τοποθέτησης στα ράφια. Οι εκπρόσωποι της Google έχουν επανειλημμένα πει ότι ο ανταγωνισμός είναι μόνο «ένα κλικ μακριά».

Τι είναι οι αντιμονοπωλιακές νομοθεσίες;

Προορίζονται για την προστασία του ανταγωνισμού στο εμπόριο. Στις ΗΠΑ, δεν είναι παράνομο να είσαι μεγάλος και ισχυρός. Η απόκτηση μονοπωλιακής θέσης από ανώτερα προϊόντα ή καλύτερη διαχείριση θεωρείται ανταμοιβή για την επιτυχία στην αγορά.

Ωστόσο, είναι παράνομο για ένα μονοπώλιο να λαμβάνει ληστρικά μέτρα για να σταματήσει τους αντιπάλους που ενδέχεται να απειλήσουν την κυριαρχία του. Οποιεσδήποτε απόπειρες παράνομης διατήρησης μονοπωλίου ενδέχεται να γίνουν αντικείμενο ελέγχου για τους αντιμονοπωλιακούς φορείς και μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις ή αναγκαστική διάλυση.

Τον Ιούνιο, η ΕΕ απήγγειλε πρόσθετες κατηγορίες κατά της Google, κατηγορώντας την ότι ευνοεί τις δραστηριότητές της στον τομέα της διαφημιστικής τεχνολογίας εις βάρος των αντιπάλων της

Οι άλλες αντιμονοπωλιακές υποθέσεις της Google

Με επικεφαλής το Τέξας, 16 πολιτείες συν το Πουέρτο Ρίκο μήνυσαν την Google το 2020, λέγοντας ότι μονοπωλεί την τεχνολογία στην οποία βασίζεται η διαδικτυακή διαφήμιση. Η δίκη για αυτήτην υπόθεση έχει  προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2025. Το αμερικναικό υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε χωριστή μήνυση κατά της Google σχετικά με τη διαφημιστική τεχνολογία της τον Ιανουάριο του 2023. Αυτή η υπόθεση εκδικάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2024 και τα τελικά επιχειρήματα ορίστηκαν για τις 25 Νοεμβρίου.

Μια ομοσπονδιακή επιτροπή διαπίστωσε ότι η Google προσπάθησε παράνομα να διατηρήσει το μονοπώλιο στη διανομή εφαρμογών μέσω του καταστήματος Google Play σε κινητές συσκευές. Δικαστής διέταξε την εταιρεία να άρει τους περιορισμούς που εμποδίζουν τους προγραμματιστές να δημιουργήσουν ανταγωνιστικές αγορές και συστήματα χρέωσης που ανταγωνίζονται το Google Play Store της. Η Google σχεδιάζει να ασκήσει έφεση.

Τρεις δωδεκάδες γενικοί εισαγγελείς διαφόρων Πολιτειών μήνυσαν την Google τον Ιούλιο του 2021, λέγοντας ότι έκανε παράνομα κατάχρηση της εξουσίας της όσον αφορά την πώληση και τη διανομή εφαρμογών μέσω του καταστήματος Google Play σε κινητές συσκευές. Η Google προχώρησε σε προσωρινό διακανονισμός της υπόθεσης για 700 εκατομμύρια δολάρια, αλλά ομοσπονδιακός δικαστής δεν έχει ακόμη εγκρίνει τη συμφωνία εν μέσω ανησυχιών ότι δεν επιλύει τη φερόμενη αντιανταγωνιστική συμπεριφορά.

Άλλοι έλεγχοι για τις επιχειρηματικές πρακτικές της Google

Πρόκειται για υποθέσεις που αφορούν στην Ευρώπη, κυρίως. Από το 2010, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε την πρώτη της επίσημη καταγγελία κατά των ανταγωνιστικών πρακτικών της Google, η εταιρεία έχει λάβει μια τριάδα κυρώσεων συνολικού ύψους άνω των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ (8,6 δισεκατομμύρια δολάρια). Η Google συνεχίζει να μάχεται δικαστικά αυτά τα πρόστιμα, συμπεριλαμβανομένης μιας ορόσημης ποινής 4,34 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον τρόπο λειτουργίας του λειτουργικού της συστήματος Android για κινητά, στα δικαστήρια.

Τον Ιούνιο, η ΕΕ απήγγειλε πρόσθετες κατηγορίες κατά της Google, κατηγορώντας την ότι ευνοεί τις δραστηριότητές της στον τομέα της διαφημιστικής τεχνολογίας εις βάρος των αντιπάλων της adtech, των διαφημιζόμενων και των διαδικτυακών εκδοτών και της ζήτησε να εκποιήσει ολόκληρο το τμήμα.

Τον Μάρτιο, ο νόμος της ΕΕ για τις ψηφιακές αγορές τέθηκε σε ισχύ για την Google και άλλους καθορισμένους «θμεατοφύλακες» της διαδικτυακής οικονομίας. Σύμφωνα με τον νόμο DMA, δεν θα τους επιτρέπεται να ευνοούν τις δικές τους υπηρεσίες έναντι εκείνων των αντιπάλων στις πλατφόρμες τους, θα τους απαγορεύεται να συνδυάζουν προσωπικά δεδομένα στις διάφορες υπηρεσίες τους και θα τους απαγορεύεται να χρησιμοποιούν δεδομένα που συλλέγουν από τρίτους εμπόρους για να ανταγωνίζονται εναντίον τους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, έχει ξεκινήσει έρευνα για το εάν η Google συμμορφώνεται με τους νέους κανόνες σε σχέση με το κατάστημα εφαρμογών και τη μηχανή αναζήτησής της.

Οι άλλες αντιμονοπωλιακές υποθέσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επιταχύνει μια διαδικασία αντιμονοπωλιακής καταστολής που ξεκίνησε επί κυβέρνησης Ντόναλντ Τραμπ. Τους τελευταίους μήνες της διακυβέρνησης Τραμπ, το υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε την πρώτη αγωγή κατά της Google και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου κατέθεσε μήνυση κατά του Facebook, κατηγορώντας το ότι διατηρούσε παράνομα μονοπώλιο στην προσωπική κοινωνική δικτύωση, εν μέρει εξαγοράζοντας τους ανταγωνιστές Instagram και WhatsApp. Η FTC επιδιώκει επίσης τη διάλυση της μητρικής του Facebook, Meta Platforms.

Αυτές οι ενέργειες, που συνεχίστηκαν επί διακυβέρνησης Μπάιντεν, είναι οι μεγαλύτερες αντιμονοπωλιακές κινήσεις εναντίον τεχνολογικών κολοσσών από τότε που οι ΗΠΑ μήνυσαν τη Microsoft τη δεκαετία του 1990, οδηγώντας σε έναν τελικό διακανονισμό στον οποίο η εταιρεία περιόρισε ορισμένες επιχειρηματικές πρακτικές.

Πέρυσι, η FTC μήνυσε την Amazon για μονοπώληση των υπηρεσιών της διαδικτυακής αγοράς υποβαθμίζοντας την ποιότητα για τους αγοραστές και υπερχρεώνοντας τους πωλητές. Τον Μάρτιο, το υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε μήνυση κατά της Apple επειδή εμπόδισε τους ανταγωνιστές να έχουν πρόσβαση σε λειτουργίες υλικού και λογισμικού στις δημοφιλείς συσκευές της.