Η αμφίδρομη σχέση μεταξύ καταναλωτικής ευημερίας και κυβερνησιμότητας: ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ

Η σχέση μεταξύ της εμπιστοσύνης των πολιτών στο πρώτο κόμμα και του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης είναι ένα ενδιαφέρον θέμα που συνδέεται με την κοινωνική ψυχολογία, τη διακυβέρνηση και την οικονομική δράση. Σύμφωνα με άρθρο του Brookings Institution (Οκτώβριος 2024), το οποίο εξετάζει τους δείκτες που επηρεάζουν τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, η πολιτική σταθερότητα και η αποδοχή των κυβερνητικών πολιτικών είναι κρίσιμες για την κατανόηση των συμπεριφορών των ψηφοφόρων.

Με αφορμή το παραπάνω άρθρο, το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει την εξέλιξη της εμπιστοσύνης στο πρώτο κόμμα στην Ελλάδα σε σχέση με την εξέλιξη του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης από το 2018 έως σήμερα. Είναι αξιοπρόσεκτη η θετική συσχέτιση που παρουσιάζει η εξέλιξη των τιμών των δύο μεγεθών.

Σημειώσεις: Για την εμπιστοσύνη στο πρώτο κόμμα, τα στοιχεία είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας εξομάλυνσης που προσαρμόστηκε στο σύνολο δεδομένων από όλες τις εθνικές δημοσκοπήσεις που συλλέχθηκαν στην Ελλάδα κατά την ανωτέρω περίοδο. Από τον Ιανουάριο του 2018 έως τον Ιούνιο του 2019 χρησιμοποιείται η εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα χρησιμοποιείται η εμπιστοσύνη των Ελλήνων πολιτών προς τη Νέα Δημοκρατία, λόγω της εκλογικής αναμέτρησης του Ιουλίου 2019.

Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης μετρά την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην οικονομία και την προσωπική τους οικονομική κατάσταση. Όταν οι πολίτες έχουν εμπιστοσύνη στο πρώτο κόμμα, είναι πιο πιθανό να νιώθουν ότι οι πολιτικές του θα οδηγήσουν σε οικονομική ευημερία. Αυτή η αίσθηση πιθανότατα θα επηρεάσει θετικά τη διάθεσή τους να καταναλώσουν, οδηγώντας σε αύξηση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Αντίθετα, όταν η εμπιστοσύνη στο πρώτο κόμμα είναι χαμηλή, οι πολίτες ενδέχεται να ανησυχούν για τις οικονομικές προοπτικές και να περιορίζουν τις δαπάνες τους, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον εν λόγω δείκτη.  Επιπλέον, οι πολίτες συχνά μπορεί να αναζητούν αλλαγές στους κυβερνώντες ως απάντηση σε οικονομικά προβλήματα, επηρεάζοντας έτσι και την καταναλωτική τους εμπιστοσύνη. Η αντίληψη των πολιτών σχετικά με την ικανότητα του πρώτου κόμματος να διαχειριστεί κρίσεις, μπορεί να ενισχύσει ή να αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη τους.

Συνεπώς, η παρατήρηση δεικτών όπως οι παραπάνω φαίνεται να είναι καθοριστική για την κατανόηση της πολιτικής και οικονομικής δυναμικής μιας οικονομίας, ειδικά μάλιστα για την Ελληνική περίπτωση. Οι πολίτες δεν αξιολογούν μόνο την οικονομική κατάσταση με βάση τους δείκτες, αλλά επηρεάζονται και από το σχεδιασμό και την άσκηση πολιτικής και τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τις Κυβερνήσεις. Η θετική ή αρνητική αντίληψη για τους κυβερνώντες μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών, με συνέπειες στην οικονομική λειτουργία αλλά και την κοινωνική σταθερότητα εν γένει. Επομένως, η παρακολούθηση δεικτών όπως οι παραπάνω μπορεί ενδεχομένως να μας προσφέρει χρήσιμες ενδείξεις για τις πολιτικές τάσεις και τις προοπτικές της χώρας, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πολιτικής ηγεσίας στην οικονομική ευημερία.

Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Βάση Δεδομένων για Οικονομικές Προβλέψεις

Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής), Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών