Morgan Stanley: Οι ζοφερές δημογραφικές προοπτικές για την Ευρώπη

Οι δημογραφικές προκλήσεις της Ευρώπης γίνονται μια ωρολογιακή βόμβα για την οικονομία της ηπείρου, κάτι που πλήττει και την Ελλάδα. Το φαινόμενο, επέσυρε την προσοχή της Morgan Stanley η οποία παρέχει μια ζοφερή πρόβλεψη για τις επιπτώσεις της στο ΑΕΠ.

Η Morgan Stanley λέει ότι η γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης θα μπορούσε να μειώσει κατά 4% το ΑΕΠ της Ευρωζώνης έως το 2040, καθώς οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και τα ποσοστά γεννήσεων πέφτουν, αναφέρει το Fortune.

Η τράπεζα προβλέπει σημαντική απώλεια του ΑΕΠ με βάση τις προβλέψεις ότι ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας της Ευρώπης θα συρρικνωθεί κατά 6,5% έως το 2040, λόγω της μείωσης του αριθμού των ατόμων σε ηλικία εργασίας που παράγουν και πληρώνουν φόρους.

Δημογραφικό: Η Ελλάδα στις πλέον γερασμένες χώρες Ευρώπης

Η Ιταλία αναμένεται να είναι το μεγαλύτερο θύμα αυτής της πτώσης, με τη γήρανση του πληθυσμού να χτυπά περίπου το 6% του ΑΕΠ της χώρας τα επόμενα 15 χρόνια. Η Γαλλία και η Γερμανία θα δουν επίσης απότομες μειώσεις, αν και μικρότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Σε χώρες όπου η φιλοξενία είναι ο μεγαλύτερος μοχλός της οικονομίας, οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ αναμένεται να είναι μεγάλες, καθώς λιγότεροι άνθρωποι αναλαμβάνουν αυτούς τους ρόλους ενώ ένας μεγαλύτερος πληθυσμός αυξάνει τη φορολογική επιβάρυνση.

Ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας της Ευρώπης θα συρρικνωθεί κατά 6,5% έως το 2040

Η μόνη χώρα που πρόκειται να επεκταθεί χάρη στα μεταβαλλόμενα δημογραφικά στοιχεία είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, λέει η Morgan Stanley. Η χώρα αναμένεται να προσθέσει τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σταθεροποιώντας τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας. Η πτώση της παραγωγικότητας, ωστόσο, αναμένεται να παραμείνει ένα ζήτημα για το Η.Β.

Πώς θα διορθωθεί η πληθυσμιακή κρίση της Ευρώπης

Οι χώρες σε όλη τη Δύση παλεύουν με μια σταθερή μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, μια τάση που έχει ήδη εμφανιστεί σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Γίνεται όλο και πιο καυτό θέμα συζήτησης στις αίθουσες συνεδριάσεων της Ευρώπης. Η Morgan Stanley ερεύνησε περισσότερες από 300.000 μεταγραφές σχολίων για να διαπιστώσει ότι οι αναφορές για τη «γήρανση του πληθυσμού» είχαν σημειώσει απότομη αύξηση τα τελευταία χρόνια, με σχεδόν το 5% των υψηλόβαθμων στελεχών να αναφέρουν το θέμα.

Ωστόσο, οι επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου άγχους σχετικά με αυτήν τη δημογραφική ωρολογιακή βόμβα δεν φαίνονται καλές.

Η Morgan Stanley λέει ότι υπάρχουν δύο κύριες επιλογές για την αντιστροφή των πληθυσμών που μειώνονται. Η πιο προτιμώμενη επιλογή, ένα νέο baby boom, είναι απίθανο να συμβεί.

«Ακόμη και αν υπήρχε μια αποτελεσματική πολιτική για την αύξηση των ποσοστών γεννήσεων και μπορούσε να εφαρμοστεί αμέσως, θα περνούσαν περισσότερα από 15 χρόνια πριν αυτή η πολιτική επηρεάσει το εργατικό δυναμικό. Δεν αποτελεί βραχυπρόθεσμη λύση», έγραψαν οι συγγραφείς.

Η τράπεζα υπέθεσε ότι μια ξαφνική άνοδος των ποσοστών γεννήσεων τη δεκαετία του 2000, λόγω της έλευσης της θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης, δεν θα μπορούσε να επαναληφθεί τώρα. Ενώ η νέα ανάπτυξη από την εξωσωματική γονιμοποίηση ήταν εφάπαξ, άλλες εφαρμογές πολιτικής μπορεί να βοηθήσουν.

«Τα πρόσφατα βήματα για την επέκταση της παιδικής μέριμνας θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως δημογραφικό μέτρο και τα υψηλά επίπεδα καθαρής μετανάστευσης τα τελευταία χρόνια θα μπορούσαν να προσφέρουν κάποια υποστήριξη στα ποσοστά γονιμότητας. Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι υπάρχει κάποιο περιθώριο για τα ποσοστά γονιμότητας να σταματήσουν τουλάχιστον να μειώνονται».

Την μετανάστευση ως λύση βλέπει η Morgan Stanley

Πράγματι, οι μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της καθαρής μετανάστευσης είναι ο πιο πιθανός τρόπος αντιμετώπισης της μείωσης του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας και, κατά συνέπεια, της οικονομικής ανάπτυξης.

Το θέμα της μετανάστευσης έχει φουντώσει στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, με τα ακροδεξιά, αντιμεταναστευτικά κόμματα να κερδίζουν σημαντικό έδαφος φέτος, όπως το Rassemblement national στη Γαλλία και το Alternative for Deutschland (AfD) στη Γερμανία. Αυτό έχει καταστήσει πιο δύσκολο για τις κυβερνήσεις να προβάλλουν τα οφέλη της μετανάστευσης στους ψηφοφόρους.

Μια πολύ λιγότερο εύγευστη τρίτη επιλογή για την εξοικονόμηση ΑΕΠ, λέει η Morgan Stanley, είναι να αυξήσει ο υπόλοιπος πληθυσμός σε ηλικία εργασίας τις ώρες εργασίας του. Η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης είναι μια άλλη επιλογή που ενδέχεται να μην είναι δημοφιλής στους ψηφοφόρους.

Ο πιο αποτελεσματικός, αν και ρεαλιστικός, συνδυασμός είναι η υψηλότερη μετανάστευση σε συνδυασμό με την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, αναφέρει η τράπεζα. Αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το τρέχον προβλεπόμενο χάσμα οικονομικής ανάπτυξης αυξάνοντας το ΑΕΠ κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες.

Ενώ λιγότερα άτομα σε ηλικία εργασίας μπορεί να ωθήσουν υψηλότερους μισθούς για τους εργαζόμενους που παραμένουν, η Morgan Stanley επισημαίνει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ της μείωσης του πληθυσμού πιθανότατα θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις αποδοχές.

Η έκθεση της τράπεζας παρουσιάζει μια ζοφερή σειρά εμποδίων για την Ευρώπη στο να ξεπεράσει μια από τις πιο υπαρξιακές της προκλήσεις τις επόμενες δεκαετίες. Το να μην κάνει κανείς τίποτα μπορεί να είναι καταστροφικό.