Cheapflation: Τι είναι και πώς εξηγεί γιατί το Big Mac έγινε ακριβότερο

Ο Τύπος την αποκαλεί σύγκρουση των εταιρικών τιτάνων. Η McDonald’s υπέβαλε μήνυση κατά των τεσσάρων μεγαλύτερων εταιρειών παρασκευής κρέατος των ΗΠΑ, ισχυριζόμενη ότι είχαν συνωμοτήσει για να αυξήσουν το κόστος του κιμά. Αλλά το θέμα που διακυβεύεται είναι κάτι που απασχολεί τους απλούς Αμερικανούς: ο πληθωρισμός. Δηλαδή αν τελικά ο πληθωρισμός επιβραδύνεται, γιατί τα πάντα εξακολουθούν να είναι τόσο ακριβά και ποιος φταίει;

Ένας λόγος που οι καταναλωτές αισθάνονται τόσο στριμωγμένοι είναι αυτό που έχει γίνει γνωστό ως «cheapflation», δηλαδή ο πληθωρισμός της φτήνιας.

Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι τιμές των φθηνών προϊόντων αυξήθηκαν ταχύτερα από τις ακριβότερες ποικιλίες των ίδιων προϊόντων κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι διαφορές τιμών μεταξύ των επώνυμων προϊόντων και εκπτωτικών παρόμοιων ειδών μειώθηκαν σημαντικά και παρέμειναν έτσι.

Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια: Μικτά πρόσημα στις αγορές, προβλημάτισε ο πληθωρισμός – Κέρδη 9% για την Ericsson

Το cheapflation «τιμωρεί» τους λιγότερο ευκατάστατους καταναλωτές. Οι κατανακωτές που παραδοσιακά μειώνουν τις αγορές για να κάνουν εξοικονόμηση αποκομίζουν λιγότερα οφέλη, είπε στους Financial Times ο Αλμπέρτο Καβάλιο του Χάρβαρντ, εκ των συγγραφέων της μελέτης. που χρησιμοποίησε δεδομένα τιμών τροφίμων από μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων για να τεκμηριώσει το cheapflation σε 10 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Φταίνε οι επιχειρήσεις για το cheapflation

Οι Aμερικανοί καταναλωτές είναι εξοργισμένοι με την ακρίβεια κατηγορούν τις επιχειρήσεις. Το 58% δήλωσε ότι οι μεγάλες εταιρείες εκμεταλλεύονται τον πληθωρισμό για να προωθήσουν αυξήσεις τιμών στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση FT-Michigan Ross. Η υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις προσπάθησε να εκμεταλλευτεί αυτήν τη δυσαρέσκεια υποσχόμενη την πρώτη ομοσπονδιακή απαγόρευση στην αύξηση τιμών τροφίμων.

Το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ και άλλοι επιχειρηματικοί όμιλοι αντεπιτίθενται, υποστηρίζοντας ότι η ευθύνη για τις υψηλότερες τιμές έγκειται στις αναντιστοιχίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης από την πανδημία, στην ανησυχία για τα γεωοπολιτικά, στην αύξηση του κόστους εργασίας και σε άλλα κόστη εισροών.

Ο Καβάλιο λέει ότι δεν έχει βρει στοιχεία για «greedflation», δηλαδή την αισχροκέρδεια όταν έμποροι και κατασκευαστές αυξάνουν τιμές ταχύτερα από ό,τι αυξάνεται το κόστος τους ενισχύοντας τα περιθώρια κέρδους τους. Βλέπει άλλο λόγο για τον οποίο τα φθηνότερα αγαθά αυξήθηκαν γρήγορα. Οι κατασκευαστές φθηνότερων προϊόντων έχουν μικρότερα περιθώρια κέρδους. Έτσι, το αυξανόμενο κόστος εισροών ρέει απευθείας στους καταναλωτές και έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στο τελικό λογαριασμό.

Με βάση την εμπειρία του ως Αργεντινός, ο Καβάλιο αντιτίθεται στην επιβολή πλαφόν στις τιμές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να μείνουν με σταυρωμένα χέρια.

Η μεταβαλλόμενη φύση της σημερινής οικονομίας, έχει δει πολλές βιομηχανίες να ενοποιούνται και να στρέφονται στην αλγοριθμική τιμολόγηση για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη, και θα μπορούσε κάλλιστα να ενθαρρύνει νέες μορφές κακής συμπεριφοράς.

Το κρέας είναι προϊόν που αξίζει προσοχής. Η McDonald’s λέει ότι η μέση τιμή ενός Big Mac έχει αυξηθεί 21% από το 2019 και οι υψηλότερες τιμές κρέατος αντιπροσώπευαν μεγάλο μέρος του πληθωρισμού των τιμών τροφίμων την εποχή της πανδημίας.

Καρτέλ και ηλεκτρονική αισχροκέρδεια

Η McDonald’s ισχυρίζεται ότι η Cargill, η JBS, η National Beef και η Tyson Food μαζί ελέγχουν έως και το 85% του βόειου κρέατος και συνεργάζονται για να συγκρατήσουν τις τιμές εισροών αλλά και τη συνολική προσφορά για να αυξήσουν τα κέρδη.

Δεκάδες άλλες αλυσίδες εστιατορίων, σούπερ μάρκετ και διανομείς τροφίμων έχουν επίσης μηνύσει τους τέσσερις μεγάλους για τις τιμές του βόειου κρέατος τα τελευταία χρόνια. Οι τέσσερις αρνούνται ότι έχουν προβεί σε αθέμιτες πρακτικές, ωστόσο η JBS έχει συμβιβαστεί με ορισμένους από τους ενάγοντες.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις τιμές του κρέατος διαφορετικά, με μια πολύ σύγχρονη αντίληψη που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα βιομηχανιών. Το υπουργείο Δικαιοσύνης μηνύει την εταιρεία δεδομένων Agri Stats, υποστηρίζοντας ότι καταστέλλει τον ανταγωνισμό μεταξύ των μεταποιητών χοιρινού, γαλοπούλας και κοτόπουλου συλλέγοντας και μοιράζοντας εμπιστευτικές πληροφορίες σχετικά με τις τιμές, το κόστος και την παραγωγή. Η Agri Stats έχει αρνηθεί την κατηγορία. Η υπόθεση θα εκδικαστεί το 2025.

Οι ομοσπονδιακοί φορείς ισχυρίζονται ότι η κοινή χρήση δεδομένων και οι αλγόριθμοι καθιστούν επίσης δυνατή τη συμπαιγνία των λιγότερο συγκεντρωμένων βιομηχανιών. Το υπουργείο Δικαιοσύνης μήνυσε πρόσφατα την εταιρεία λογισμικού ακινήτων RealPage, ισχυριζόμενη ότι η τεχνολογία της επιτρέπει παράνομα στους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων να μοιράζονται μη δημόσιες πληροφορίες και να διατηρούν υψηλά τα ενοίκια.

Οι ρυθμιστές ανταγωνισμού έχουν εκφράσει επίσης επίσημο ενδιαφέρον για αγωγές του ιδιωτικού τομέα κατά ξενοδοχείων και καζίνο σχετικά με τη χρήση λογισμικού τιμολόγησης που βασίζεται σε δεδομένα του κλάδου.

Οι δικαστές ήταν δύσπιστοι για ορισμένους από αυτούς τους ισχυρισμούς, αλλά οι αντιμονοπωλιακές αρχές και οι δικηγόροι της ομαδικής αγωγής έχουν δίκιο να προχωρήσουν. Υπάρχει διαφορά μεταξύ της έξυπνης εξόρυξης δεδομένων και της αντιανταγωνιστικής συμπαιγνίας. Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι κάποιος αστυνομεύει αυτά τα όρια.