Λιανεμπόριο: Ο φαύλος κύκλος της περιβαλλοντικής παρακμής και της εφοδιαστικής αλυσίδας

Ένα ζωτικής σημασίας μέρος της εξίσωσης που έχει να επιλύσει το λιανεμπόριο το 2024 είναι να φτάσουν τα εμπορεύματα μπροστά στους καταναλωτές από την πρώτη στιγμή. Οι προκλήσεις των τελευταίων ετών δεν έχουν δείξει σημάδια ύφεσης, σημειώνεται στο Retail Innovation Report 2024 του Found.ation και του Retail Innovation Hub της Cardlink, το τρίτο μέρος του οποίου ακολουθεί, με τις γεωπολιτικές εντάσεις να σχηματίζουν σημεία ασφυξίας κατά μήκος κρίσιμων εμπορικών οδών και να εμποδίζουν την πρόσβαση σε υλικά και παραγωγή.

Ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία συνέχισε να αντηχεί στο παγκόσμιο εμπόριο, με σοβαρές διαταραχές και αυξημένες προκλήσεις στην προμήθεια πρώτων υλών. Όπως σημειώνεται στο Retail Innovation Report, το τέλος του 2023 έφερε στο προσκήνιο νέες γεωπολιτικές καθώς και περιβαλλοντικές προκλήσεις σε ορισμένες από τις πιο ζωτικές ναυτιλιακές διαδρομές του κόσμου.

Νέα πραγματικότητα για το λιανεμπόριο – Πόλεμοι και πληθωρισμός κρατούν κλειστές τις τσέπες

Λιανεμπόριο και εφοδιαστική αλυσίδα

Οι συγκρούσεις στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια φορτίου, την καθυστέρηση των αποστολών και την αναταραχή στην αγορά, καθώς ο αγωγός για ένα εκτιμώμενο 12% του παγκόσμιου εμπορίου βρίσκεται σε κίνδυνο.

Και οι προκλήσεις δεν είναι μόνο γεωπολιτικές- η ραγδαία επιδείνωση των περιβαλλοντικών συνθηκών σε όλο τον κόσμο παίζει το δικό της ρόλο. Στην άλλη άκρη του κόσμου, οι πρωτοφανείς συνθήκες ξηρασίας στη διώρυγα του Παναμά έχουν δημιουργήσει κυκλοφοριακή συμφόρηση στη ναυσιπλοΐα. Η χαμηλή στάθμη των υδάτων ανάγκασε τους φορείς εκμετάλλευσης να μειώσουν τον αριθμό των πλοίων που επιτρέπεται να περάσουν από τη διώρυγα, οδηγώντας σε αυξημένες καθυστερήσεις και κόστος για τους προμηθευτές.

Ο αντίκτυπος για το λιανεμπόριο δεν είναι καθόλου θεωρητικός. Ακόμα και αν δεν γνωρίζουν πολλά γι’ αυτό, οι καταναλωτές ένιωσαν την πίεση της αλυσίδας εφοδιασμού το 2023, ακριβώς στην τσέπη τους – και αυτό έχει καταστήσει αναγκαία την λήψη δύσκολων αποφάσεων σχετικά με τον τρόπο κατανομής των μειούμενων προϋπολογισμών και που πρέπει να δοθεί προτεραιότητα.

Από τους καταναλωτές που συμμετείχαν σε έρευνα παγκοσμίως, σχεδόν επτά στους δέκα δήλωσαν ότι η αύξηση των τιμών είχε τον σημαντικότερο αντίκτυπο στις αποφάσεις τους για αγορές στο κατάστημα, ενώ το 48% μηδένισε τις υψηλότερες τιμές των ειδών οικιακής χρήσης όταν ρωτήθηκε για τα σταθερά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όταν κάνουν αγορές μέσω διαδικτύου. Και τα δύο σύνολα εντόπισαν επίσης το μείζον ζήτημα της αδυναμίας να βρουν τα αγαθά που αναζητούσαν επειδή δεν υπήρχαν αποθέματα ή η παράδοσή τους θα αργούσε περισσότερο από το αναμενόμενο.

Ο φαύλος κύκλος της περιβαλλοντικής παρακμής

Η συνεχιζόμενη περιβαλλοντική παρακμή αναμένεται να προκαλέσει τεράστιο πλήγμα στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και τις οικονομίες. Πρόσφατη μελέτη ποσοτικοποίησε για πρώτη φορά τις αναμενόμενες οικονομικές επιπτώσεις της επιδείνωσης των περιβαλλοντικών συνθηκών στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού λόγω της κλιματικής αλλαγής θα επιφέρουν προβλεπόμενες καθαρές οικονομικές απώλειες μεταξύ 3,75 τρισεκατομμυρίων και 24,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε προσαρμοσμένα δολάρια του 2020 έως το 2060, ανάλογα με το μέγεθος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Κατά ειρωνικό τρόπο, το πρόβλημα είναι κυκλικό: οι ίδιες αλυσίδες εφοδιασμού που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή είναι υπεύθυνες για ένα συντριπτικό ποσοστό των εκπομπών που συνέβαλαν εξαρχής στο πρόβλημα. Μια μελέτη της McKinsey το 2016 διαπίστωσε ότι η αλυσίδα εφοδιασμού μιας τυπικής καταναλωτικής εταιρείας έχει πολύ μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο από την ίδια την εταιρεία – μια αλυσίδα που ευθύνεται για πάνω από το 80% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και πάνω από το 90% των επιπτώσεων στον αέρα, το έδαφος, το νερό, τη βιοποικιλότητα και τους γεωλογικούς πόρους.

Καθώς οι κλιματικές συνθήκες συνεχίζουν να επιδεινώνονται, θα επηρεάζονται κρίσιμες υποδομές. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας μπορεί να επηρεάσει τα λιμάνια που αποτελούν ζωτικούς κόμβους για τη ναυτιλία, δημιουργώντας απροσδόκητα σημεία συμφόρησης. Η παρατεταμένη ξηρασία μπορεί να μπλοκάρει τις υδάτινες οδούς που αποτελούν βασικές εμπορευματικές διαδρομές.

Η μετατόπιση του πληθυσμού λόγω της κλιματικής αλλαγής μπορεί να αποκόψει ολόκληρους δεσμούς της αλυσίδας εφοδιασμού που δεν είναι καν ορατοί αυτή τη στιγμή. Επομένως, είναι υπαρξιακό για τις επιχειρήσεις να επανεξετάσουν προσεκτικά τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, να τις διαφοροποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο και, ιδανικά, να αρχίσουν να εφαρμόζουν διαδικασίες φιλικές προς το περιβάλλον.