Παράνομος περιορισμός απαίτησης λόγω μη εξειδίκευσης επιμέρους κονδυλίων – Ακύρωση διαταγής πληρωμής

Η έκδοση διαταγής πληρωμής, σύμφωνα με το άρθρο 623 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ), επιτρέπεται για χρηματικές απαιτήσεις ή απαιτήσεις παροχής χρεογράφων, εφόσον οι απαιτήσεις αυτές αποδεικνύονται με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Οι σχετικές διαδικασίες καθορίζονται στα άρθρα 624 έως 634 του ΚΠολΔ.

Σύμφωνα με το άρθρο 624 παρ. 1, η απαίτηση που ζητείται να αποδειχθεί με διαταγή πληρωμής δεν πρέπει να εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή. Επίσης, το οφειλόμενο ποσό πρέπει να είναι ορισμένο, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί ως εκκαθαρισμένη απαίτηση. Η εκκαθάριση της απαίτησης απαιτεί να είναι δυνατός ο προσδιορισμός του ποσού με απλό αριθμητικό υπολογισμό ή σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στον τίτλο.

Επιπλέον, το δικόγραφο της αίτησης για έκδοση διαταγής πληρωμής πρέπει να περιέχει την απαίτηση και το ακριβές ποσό χρημάτων ή χρεογράφων, όπως ορίζει το άρθρο 626 παρ. 2 ΚΠολΔ. Στην αίτηση πρέπει να επισυνάπτονται όλα τα έγγραφα που αποδεικνύουν την απαίτηση και το ποσό της.

Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν απαιτείται η παράθεση όλων των γενεσιουργών περιστατικών της απαίτησης, αλλά αρκεί να περιγράφονται τα πραγματικά περιστατικά που εξατομικεύουν την απαίτηση και δικαιολογούν την ύπαρξη της οφειλής. Η διαταγή πληρωμής δεν είναι δικαστική απόφαση και δεν χρειάζεται πλήρεις αιτιολογίες, αρκεί να αναφέρεται η αιτία της πληρωμής συνοπτικά, χωρίς να δημιουργούνται αμφιβολίες για την ταυτότητά της.

Η διαταγή πληρωμής πρέπει να αναφέρει το καταβλητέο ποσό, προκειμένου να είναι εκκαθαρισμένη κατά την έννοια του άρθρου 916 ΚΠολΔ. Αυτό σημαίνει ότι η απαίτηση πρέπει να μπορεί να καθοριστεί με απλό αριθμητικό υπολογισμό. Αν η διαταγή περιλαμβάνει κονδύλια που δεν στηρίζονται στο νόμο, αυτό δεν ακυρώνει την απαίτηση, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε ακυρότητα του αντιστοίχου ποσού της προσβαλλόμενης διαταγής.

Ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να ασκήσει ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής σύμφωνα με τα άρθρα 632 και 633 του ΚΠολΔ. Η ανακοπή μπορεί να αφορά είτε την τυπική ακυρότητα της διαταγής λόγω μη τήρησης των διαδικαστικών προϋποθέσεων είτε την ουσιαστική ακυρότητά της, με την έννοια ότι ο οφειλέτης αμφισβητεί την ύπαρξη της οφειλής του.

Στη διαδικασία της ανακοπής, οι λόγοι που προβάλλονται πρέπει να είναι σαφείς και ορισμένοι. Αν η ανακοπή στηρίζεται σε τυπικούς λόγους, η διαταγή πληρωμής μπορεί να ακυρωθεί χωρίς να εξεταστεί η ουσία της απαίτησης. Εάν ο ανακόπτων αμφισβητεί την ύπαρξη της οφειλής με ενστάσεις, τότε οι λόγοι αυτοί δεν αναιρούν την έκδοση της διαταγής, καθώς η ανακοπή πρέπει να προσδιορίζει συγκεκριμένα κονδύλια του λογαριασμού.

Επιπρόσθετα, ο αιτών μπορεί να περιορίσει το ποσό της απαιτήσεως για την οποία ζητά την έκδοση διαταγής πληρωμής, αλλά ο περιορισμός αυτός δεν πρέπει να προκαλεί αοριστία ως προς το υπόλοιπο τμήμα της απαίτησης. Αν η απαίτηση περιλαμβάνει διάφορα κονδύλια, η διευκρίνιση του περιορισμού πρέπει να γίνεται σε σχέση με τα συγκεκριμένα κονδύλια που επηρεάζονται, προκειμένου να μην υπάρχει αοριστία.

Σε πρόσφατη δικαστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (11798/2024) ο περιορισμός του αιτούμενου ποσού με την προσβαλλόμενη διαταγή πληρωμής επιχειρήθηκε αορίστως, χωρίς να εξειδικεύονται τα επιμέρους κονδύλια από τα οποία απαρτίζεται το μέρος της συνολικής απαίτησης για την οποία εκδόθηκε η διαταγή πληρωμής. Επίσης, δεν έγινε περιορισμός της συνολικής απαίτησης κατά ορισμένο ποσοστό. Ως αποτέλεσμα, η διαταγή πληρωμής που εκδόθηκε ήταν αόριστη.

Όταν η συνολική απαίτηση απαρτίζεται από περισσότερα κονδύλια, όπως κεφάλαιο, τόκους, τόκους τόκων, έξοδα κ.λπ., είναι απαραίτητο, κατά τον περιορισμό του συνολικού αιτήματος, να διευκρινίζεται στην αίτηση για ποια κονδύλια ζητείται η έκδοση της διαταγής πληρωμής. Αντίστοιχα, πρέπει να αναφέρονται στην αίτηση τα συγκεκριμένα κονδύλια που θα εξοπλιστούν με εκτελεστό τίτλο ή να γίνεται αναλογικός περιορισμός της συνολικής απαίτησης. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση πρέπει να είναι σύμμετρη, ώστε να οδηγήσει σε ποσοστιαία μείωση εκάστου κονδυλίου που αφορά την απαίτηση. Δεδομένων των ανωτέρω, η ανακοπή που υποβλήθηκε έγινε δεκτή και ακυρώθηκε η διαταγή πληρωμής, καθώς και η επιταγή προς πληρωμή.

Η Σουζάνα Κλημεντίδη είναι δικηγόρος