Ο oφειλέτης ως… Fund

Και γιατί να μην αγοράζει και ο οφειλέτης το δάνειό του; Απορία ολοένα και πιο εμφατικά τιθέμενη είτε από ειλικρινώς αγωνιούντες για την τύχη των κατάχρεων συμπολιτών μας είτε από λαϊκίζοντες κυνηγούς κεφαλών ψηφοφόρων. Μα είναι δυνατόν να δοθεί σήμα στον κάθε κακοπληρωτή να αγοράζει το χρέος του για ψίχουλα; Απάντηση πληρωμένη από τους διαπρύσιους υπερασπιστές της συστημικής ευστάθειας και της πιστωτικής ηθικής, ακόμη κι αν ορισμένοι εξ αυτών χρωστούν σε όποιον ομιλεί την ελληνική και πλέον και τη βαρβαρική.

Η λύση στο ζήτημα δεν είναι μονοδιάστατη. Όταν πριν από 3 έτη δημοσίευσα μια αντίστοιχη επιστημονική μελέτη βρέθηκα σε συμπληγάδες αντικρουόμενων διατάξεων και νομοθετικών επιδιώξεων, οι οποίες επέτρεπαν αμφίσημα συμπεράσματα.

Η σκέψη μας όμως οφείλει να είναι απλή: όπως δεν είναι δίκαιο ο οφειλέτης να βλέπει το χρέος του να γίνεται μπαλάκι του τέννις και να εκσφενδονίζεται από fund σε fund αντί -ακόμη και μονοψηφίου- ποσοστού% επί της ονομαστικής αξίας του, αλλά εκείνος να υποχρεούται στη μέγιστη δυνατή διευθέτηση, έτσι δεν είναι ασφαλώς αποδεκτό ο εκάστοτε οφειλέτης να γνωρίζει εκ των προτέρων, ήδη από τη σύναψη του δανείου του ότι θα μπορεί στο μέλλον να το αγοράσει σε μισή τιμή. Άραγε, γιατί να είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις του;

Επειδή ούτε όλα τα funds -ιδίως τα distress & vultures- είναι πάντοτε τα καλύτερα παιδιά ούτε όλοι οι οφειλέτες είναι αυτό που λέμε οι άδολοι και χτυπημένοι από την άτιμη κοινωνία, θα πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή. Μια γραμμή που θα διαχωρίζει τους καλόπιστους από τους κακόπιστους και θα διασφαλίζει ένα minimum χρηματοοικονομικής και συναλλακτικής ισορροπίας.

Η έννομη τάξη, αναλογιζόμενη τις οξύτατες δυσχέρειες που προκύπτουν από την διαρκώς διογκούμενη μείωση της αγοραστικής δύναμης των οφειλετών και την αυξανόμενη οικιστική κρίση, που φέρνει η μιθριδατικού μοτίβου ρευστοποίηση ακινήτων κτήσεων, οφείλει να ρυθμίσει το έλασσον: αποκλειστικά ο μη δολίως υπερχρεωμένος οφειλέτης να έχει το δικαίωμα της υπό προϋποθέσεις εξαγοράς του δανείου του από τον εκάστοτε φορέα και δανειστή του, με βάση την ίδια διαδικασία αξιολόγησης και αποτίμησης που ακολουθείται στις μεταβιβαστικές συναλλαγές επί χαρτοφυλακίων.

Η ευχέρεια αυτή θα παρέχεται αυστηρά και μόνον για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, το οποίο ο νομοθέτης θα κρίνει ότι είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση μιας συναλλακτικής ισορροπίας στην αγορά. Άλλωστε, ας μη λησμονούμε ότι ήδη πληθώρα οφειλετών επιχειρηματιών, ενεργούν τοιουτοτρόπως μέσω ελεγχόμενων νομικών οντοτήτων, οι οποίες νομοτύπως εξαγοράζουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις.

Η τομή αυτή επιτυγχάνει μια σύζευξη ανάμεσα στην ανάγκη αφενός αποτροπής του ηθικού και συστημικού κινδύνου εκ νέου αθρόας εμφάνισης κακοπληρωτών, αφετέρου διασφάλισης συνθηκών κοινωνικής ευρυθμίας και συναλλακτικής δικαιοσύνης για σημαντική μερίδα του ενεργού πληθυσμού της χώρας.

* Ο Δημήτριος Κ. Ρούσσης είναι Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Δικηγόρος Αθηνών.