Ίλον Μασκ: Οι (όχι και τόσο) κρυφές συνομιλίες του με τον Πούτιν

Σε τακτική επαφή φαίνεται πως βρίσκεται ο Ίλον Μασκ με το Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν από τα τέλη του 2022, κάνοντας συζητήσεις, που επιβεβαιώνονται από πολλούς νυν και πρώην Αμερικανούς, Ευρωπαίους και Ρώσους αξιωματούχους και αφορούν προσωπικά ή επιχειρηματικά θέματα αλλά και γεωπολιτικές εξελίξεις. Από τη μη ενεργοποίηση του συστήματος Starlink πάνω από την Ταϊβάν ως χάρη στον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, μέχρι την στάση του δισεκατομμυριούχου απέναντι στην εισβολή στην Ουκρανία.

Και όλο αυτό δεν θα είχε καμία αξία, αν ο Μασκ δεν ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπους του κόσμου, δεν είχε αναδειχθεί φέτος σε κρίσιμο υποστηρικτή του ρεπουμπλικανού υποψηφίου και δεν τελούσε υπό την προοπτική να αναλάβει ένα ρόλο σε μια κυβέρνηση υπό τον Τραμπ, εάν κερδίσει.

Ίλον Μασκ:«Δωράκι» 75 εκατ. δολ. στον Τραμπ

Όπως αποκαλύπτει όμως η Wall Street Journnal, παρά το γεγονός πως οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοί τους έχουν απομονώσει τον Πούτιν τα τελευταία χρόνια, ο διάλογος του Μασκ με τον ρώσο ηγέτη θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την ιδανική συνθήκη για την επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών, ενισχύοντας έτσι και την επιθυμία του Τραμπ να κλείσει το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία.

Ίλον Μασκ: Το επτασφράγιστο μυστικό

Την ίδια στιγμή όμως, αυτές οι επαφές εγείρουν πιθανές ανησυχίες εθνικής ασφάλειας μεταξύ των αξιωματούχων της παρούσας κυβέρνησης, δεδομένου του ρόλου του Πούτιν ως ενός από τους κύριους αντιπάλους της Αμερικής.

Ο Μασκ έχει σφυρηλατήσει βαθιές επιχειρηματικές σχέσεις με τις αμερικανικές στρατιωτικές και μυστικές υπηρεσίες, δίνοντας μοναδική πρόσβαση σε ορισμένα από τα πιο ευαίσθητα διαστημικά προγράμματα της Αμερικής. Η SpaceX, η οποία διαχειρίζεται την υπηρεσία Starlink, κέρδισε μια διαβαθμισμένη σύμβαση ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021 και είναι ο κύριος εκτοξευτής πυραύλων για το Πεντάγωνο και τη NASA, ενώ και ο ίδιος έχει άδεια ασφαλείας που του επιτρέπει την πρόσβαση σε ορισμένες διαβαθμισμένες πληροφορίες.

Η γνώση των επαφών του Μασκ με το Κρεμλίνο φαίνεται να αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό στην κυβέρνηση. Αρκετοί αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου δήλωσαν ότι δεν τις γνώριζαν. Το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο, δεδομένης της αυξανόμενης εμπλοκής του Μασκ στην προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ και των εκλογών που βρίσκονται πλέον σε απόσταση αναπνοής.

Ο ίδιος ο δισεκατομμυριούχος έχει αποκαλέσει παράλογες τις επικρίσεις που έχει δεχτεί για τις «δήθεν σχέσεις με τον Πούτιν», επικαλούμενος πως οι εταιρείες του «έχουν κάνει περισσότερα για να υπονομεύσουν τη Ρωσία από οποιονδήποτε άλλο».

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του περιοδείας στην Πενσιλβάνια την περασμένη εβδομάδα, ο Μασκ μίλησε για τη
σημασία της κυβερνητικής διαφάνειας και σημείωσε τη δική του πρόσβαση στα μυστικά της κυβέρνησης. «Έχω μια άκρως απόρρητη εξουσιοδότηση, αλλά, θα πρέπει να πω, όπως και τα περισσότερα πράγματα που γνωρίζω… ο λόγος που τα κρατούν άκρως απόρρητα είναι επειδή είναι τόσο βαρετά».

Κανένας συναγερμός για τις ΗΠΑ

Το Πεντάγωνο μπορεί να επιλέγει να μην σχολιάζει, ωστόσο η κυβέρνηση φαίνεται πως αντιμετωπίζει ένα δίλημμα επειδή εξαρτάται τόσο πολύ από τις τεχνολογίες του δισεκατομμυριούχου. Η SpaceX εκτοξεύει και θέτει σε τροχιά ζωτικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια δορυφόρους και είναι η εταιρεία στην οποία βασίζεται η NASA για τη μεταφορά αστροναυτών προς και από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Υπό αυτή την έννοια σίγουρα οι επαφές αυτές δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Ωστόσο δεν έχει σημάνει ακόμη συναγερμός για παραβιάσεις από τον Μασκ.

Από την άλλη, πάλι, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η μόνη επαφή που είχε το Κρεμλίνο
με τον Μασκ ήταν μια τηλεφωνική επικοινωνία κατά την οποία ο ίδιος και ο Πούτιν συζήτησαν «το διάστημα καθώς και
τρέχουσες και μελλοντικές τεχνολογίες».

Πέραν αυτού, είπε ότι ούτε ο Πούτιν ούτε οι αξιωματούχοι του Κρεμλίνου διατηρούν τακτικές επαφές με τον
συνομιλίες με τον Μασκ.

Εκπρόσωπος της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ χαρακτήρισε τον Μασκ «ηγέτη που βγαίνει μόνο μια φορά στη γενιά της βιομηχανίας», επισημαίνοντας πως «η διαλυμένη ομοσπονδιακή γραφειοκρατία μας θα μπορούσε σίγουρα να επωφεληθεί από τις ιδέες του και την αποτελεσματικότητά του».

«Όσο για τον Πούτιν», συνέχισε η εκπρόσωπος, «υπάρχει μόνο ένας υποψήφιος στην προεδρική κούρσα, υπό τον οποίο οι ΗΠΑ δεν εισέβαλαν σε άλλη χώρα, και αυτός είναι ο πρόεδρος Τραμπ – ο οποίος εξάλλου έχει τονίσει εδώ και καιρό ότι θα αποκαταστήσει το σημερινό δόγμα εξωτερικής πολιτικής για να αποτρέψει την επιθετικότητα της Ρωσίας και να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία».

Η σχέση του Ίλον Μασκ με το Κρεμλίνο

Ο Μασκ έχει από καιρό μια γοητεία για τη Ρωσία και τα διαστημικά και πυραυλικά της προγράμματα. Ο Γουόλτερ Άιζακσον στη βιογραφία του Μασκ αναφέρει ότι ο επιχειρηματίας ταξίδεψε στη Μόσχα το 2002 για να διαπραγματευτεί την αγορά πυραύλων για το νεοσύστατο διαστημικό του πρόγραμμα, αλλά λιποθύμησε κατά τη διάρκεια ενός γεύματος όπου τον πρωταγωνιστικό ρόλο είχε η… βότκα. Η πώληση τελικά απέτυχε, αν και οι Ρώσοι οικοδεσπότες του έδωσαν στον Μασκ ένα
μπουκάλι βότκα με το ομοίωμά του τοποθετημένο πάνω σε ένα σχέδιο του Άρη.

Οι συνομιλίες του δισεκατομμυριούχου με τον Πούτιν και τους αξιωματούχους του Κρεμλίνου αναδεικνύουν την αυξανόμενη
κλίση του να επεκταθεί πέρα από τις επιχειρήσεις και στη γεωπολιτική. Έχει συναντηθεί αρκετές φορές και μιλήσει επιχειρηματικά με τον Χαβιέρ Μιλέι της Αργεντινής, καθώς και με τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου, τον οποίο υπερασπίστηκε σε μια διαδικτυακή συζήτηση.

Ο Πούτιν βρίσκεται σε μια διαφορετική τάξη μεγέθους. Ο Ρώσος ηγέτης έχει δημιουργήσει ένα αυταρχικό σύστημα που επιβλέπει τις νοθευμένες εκλογές και τις δολοφονίες πολιτικών του αντιπάλων, για τις οποίες ο πρόεδρος Μπάιντεν τον αποκάλεσε «δολοφόνο». Κρατώντας τα κλειδιά σε ένα από τα ισχυρότερα πυρηνικά οπλοστάσια του κόσμου και αυξανόμενες εδαφικές φιλοδοξίες στην Ευρώπη, ο Πούτιν έχει γίνει ο κύριος ανταγωνιστής των ΗΠΑ.

Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών προχώρησε στο ασυνήθιστο βήμα το 2022 να τον εντάξει στη μαύρη λίστα για την εισβολή στην Ουκρανία, βάζοντάς τον στην ίδια παρέα με τον Βόρειο Κορέα Κιμ Γιονγκ Ουν, τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και τον Αλεξάντερ Λουκασένκο της Λευκορωσίας.

Τον Οκτώβριο του 2022, ο Μασκ δήλωσε δημοσίως ότι είχε μιλήσει μόνο μία φορά με τον Πούτιν. Ανέφερε στο X
ότι η συζήτησή τους αφορούσε το διάστημα και ότι πραγματοποιήθηκε γύρω στον Απρίλιο του 2021.

Ακολούθησαν όμως περισσότερες συνομιλίες -χωρίς να είναι σαφές το περιεχόμενό τους-, όπως με άλλους υψηλόβαθμους Ρώσους αξιωματούχους από το 2022 και μέχρι και σήμερα. Ένας από τους αξιωματούχους ήταν ο Σεργκέι Κιριένκο, ο πρώτος αναπληρωτής επικεφαλής του επιτελείου του Πούτιν.

Τον περασμένο μήνα, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ανέφερε σε ένορκη κατάθεση ότι ο Κιριένκο είχε δημιουργήσει
περίπου 30 διαδικτυακούς τομείς για τη διάδοση της ρωσικής παραπληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένου του X του Ίλον Μασκ, όπου είχε σκοπό να διαβάλει την υποστήριξη προς την Ουκρανία και να χειραγωγήσει τους Αμερικανούς ψηφοφόρους ενόψει των προεδρικών εκλογών.

Νωρίτερα φέτος, ο Μασκ έδωσε χρόνο στον Πούτιν και τις απόψεις του για τις ΗΠΑ και την Ουκρανία, όταν το X μετέδωσε τη δίωρη συνέντευξη του Τάκερ Κάρλσον με τον Ρώσο ηγέτη μέσα στο Κρεμλίνο. Σε εκείνη τη συνέντευξη, ο Πούτιν δήλωσε ότι ήταν σίγουρος ότι ο Μασκ «ήταν ένας έξυπνος άνθρωπος».

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία

Μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, ο Μασκ αρχικά έκανε έντονες και δημόσιες δηλώσεις υποστήριξης προς το Κίεβο. Δημοσίευσε την ανάρτηση «Κρατήστε ισχυρή την Ουκρανία», πλαισιωμένη από ουκρανικές σημαίες στο τότε ακόμη γνωστό μέσο του ως Twitter. Λίγο αργότερα, προκάλεσε αστειευόμενος τον Πούτιν σε μάχη σώμα με σώμα για την«Україна», το ουκρανικό όνομα της χώρας.

Ακολούθησε η δωρεά πολλών εκατοντάδων τερματικών σταθμών Starlink στην Ουκρανία. Μέχρι τον Ιούλιο περίπου 15.000 τερματικά παρείχαν δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο σε μεγάλα τμήματα της χώρας, που είχαν καταστραφεί από τις ρωσικές επιθέσεις.

Αργότερα εκείνη τη χρονιά, όπως η άποψη του Μασκ φαίνεται πως άρχισε να αλλάζει. Τον Σεπτέμβριο, Ουκρανοί πράκτορες δεν μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα Starlink για να καθοδηγήσουν θαλάσσια μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε επίθεση κατά ρωσικής ναυτικής βάσης στην Κριμαία, τη χερσόνησο της Μαύρης Θάλασσας που είχε καταλάβει η Μόσχα από το 2014.

Η Ουκρανία προσπάθησε να πείσει τον Μασκ να ενεργοποιήσει την υπηρεσία Starlink στην περιοχή, αλλά αυτό δεν συνέβη, όπως αναφέρει και η WSJ.

Η διαστημική του εταιρεία επέκτεινε τους περιορισμούς στη χρήση του Starlink σε επιθετικές επιχειρήσεις από την Ουκρανία. Ο Μασκ δήλωσε αργότερα ότι προχώρησε στην κίνηση αυτή επειδή το Starlink προορίζεται για πολιτικές
χρήσεις, αλλ΄ακαι επειδή πίστευε πως οποιαδήποτε ουκρανική επίθεση στην Κριμαία θα μπορούσε να προκαλέσει πυρηνικό πόλεμο.

Οι κινήσεις του συνέπεσαν με δημόσιες και ιδιωτικές πιέσεις από το Κρεμλίνο. Τον Μάιο του 2022, ο επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας δήλωσε σε ανάρτηση στο Telegram ότι ο Μασκ θα «απαντήσει σαν ενήλικας» για την προμήθεια του Starlink στο τάγμα Azov της Ουκρανίας, το οποίο το Κρεμλίνο είχε ξεχωρίσει για την υπερδεξιά ιδεολογία που πρεσβεύουν ορισμένα μέλη του. Μέσα στην ίδια χρονιά, ο Μασκ είχε τακτικές συνομιλίες με υψηλόβαθμους Ρώσους, καθώς δεχόταν πιέσεις και απειλές από το Κρεμλίνο.

Ήταν την ίδια περίοδο που ο Μασκ έμπαινε όλο και περισσότερο στο Twitter, ολοκληρώνοντας την αγορά του.

Τον Οκτώβριο του 2022, ζήτησε από τα δεκάδες εκατομμύρια των οπαδών του στο Χ να ψηφίσουν για μια πορεία προς την
ειρήνη που αντανακλούσε ορισμένες πτυχές της τότε πρότασης του Κρεμλίνου προς την Ουκρανία. Οι όροι αυτοί περιλάμβαναν τη συνέχιση της ρωσικής κατοχής της Κριμαίας και την ουκρανική ουδετερότητα εκτός του ΝΑΤΟ. Διευκρίνισε επίσης ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να συνεχίσει να επιτρέπει την παροχή νερού στην Κριμαία, ένα ζήτημα που αποτελούσε σημαντικό μέλημα του Κρεμλίνου πριν από τον πόλεμο.

Οι κόκκινες γραμμές που είδε ο Ίλον Μασκ

Το φθινόπωρο του 2022, ο πολιτικός επιστήμονας Ίαν Μπρέμερ, ιδρυτής της εταιρείας με έδρα τη Νέα Υόρκη
συμβουλευτικής εταιρείας Eurasia Group, έγραψε στο Twitter ότι ο Μασκ του είχε εκμυστηρευτεί ότι είχε μιλήσει
με τον Πούτιν και αξιωματούχους του Κρεμλίνου για την Ουκρανία. «Μου είπε επίσης ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές του Κρεμλίνου», πρόσθεσε.

Απευθυνόμενος στους συνδρομητές του, ο Μπρέμερ αποκάλυψε πως ο Μασκ τού μετέφερε ένα μήνυμα από τον Πούτιν ότι η Ρωσία θα εξασφάλιζε την Κριμαία και την ουδετερότητα της Ουκρανίας «ό,τι κι αν συμβεί» και ότι θα απαντούσε σε μια ουκρανική εισβολή στην περιοχή με πυρηνικό χτύπημα. Ο Μασκ αρνήθηκε δημοσίως ότι είπε κάτι τέτοιο στον Μπρέμερ.

Ep. 73 The Vladimir Putin Interview pic.twitter.com/67YuZRkfLL

— Tucker Carlson (@TuckerCarlson) February 8, 2024

Τι σύμπτωση…

Τον τελευταίο χρόνο, τα συμφέροντα του Ίλον Μασκ και της Ρωσίας συμπίπτουν όλο και περισσότερο. Εκτός από τη χρήση του X από τη Ρωσία για παραπληροφόρηση και την ειλικρινή αντίθεσή του στη βοήθεια προς το Κίεβο, Ουκρανοί αξιωματούχοι τόνισαν νωρίτερα φέτος ότι οι ρωσικές δυνάμεις που κατέχουν τα ανατολικά και νότια τμήματα είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν το Starlink για να επιτρέπουν την ασφαλή επικοινωνία και να επεκτείνουν την εμβέλεια των μη επανδρωμένων αεροσκαφών τους.

Τα ρωσικά στρατεύματα άρχισαν επίσης να χρησιμοποιούν τερματικά Starlink, τα οποία εισήχθησαν μέσω τρίτων χωρών,
σε μαζική κλίμακα, υπονομεύοντας ένα από τα λίγα πλεονεκτήματα της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης. Κι αυτό παρά το γεγονός πως ο Μασκ επισήμανε στο Χ πως εξ όσων γνωρίζει, κανένα τερματικό δεν είχε πωληθεί άμεσα ή έμμεσα στη Ρωσία και ότι τα τερματικά δεν θα λειτουργούσαν εντός της Ρωσίας.

Το Πεντάγωνο

Αξιωματούχοι του Πενταγώνου δήλωσαν ότι ο στρατός συνεργαζόταν με την Starlink για την αντιμετώπιση του ζητήματος, και περιέγραψαν τη SpaceX ως σπουδαίο εταίρο σε αυτές τις προσπάθειες, παρά το γεγονός ότι δύσκολα μπορεί κάποιος να γνωρίζει ποιος τελικά χρησιμοποιεί το Starlink στην Ουκρανία.

Η Starlink από την πλευρά της ανάρτησε στο X ότι όταν η SpaceX μαθαίνει για ισχυρισμούς ότι μη εξουσιοδοτημένα μέρη χρησιμοποιούν την υπηρεσία, μπορεί να διακόψει την πρόσβαση.

Τον Φεβρουάριο του 2024, ο Μασκ έδωσε χρόνο στον Πούτιν και τις απόψεις του για τις ΗΠΑ και την Ουκρανία, όταν το X μετέδωσε τη δίωρη συνέντευξη του Τάκερ Κάρλσον με τον Ρώσο ηγέτη μέσα στο Κρεμλίνο. Σε εκείνη τη συνέντευξη, ο Πούτιν δήλωσε ότι ήταν σίγουρος ότι ο Μασκ «ήταν ένας έξυπνος άνθρωπος».

«Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να σταματήσουμε τον Ίλον Μασκ, θα κάνει αυτό που νομίζει ότι πρέπει να κάνει», δήλωσε ο Πούτιν. «Πρέπει να βρείτε κάποιο κοινό έδαφος μαζί του, πρέπει να αναζητήσετε κάποιους τρόπους για να τον πείσετε».

Στα τέλη του περασμένου έτους, το Κρεμλίνο υπέβαλε για πρώτη φορά το αίτημα στον Μασκ να μην ενεργοποιήσει το Starlink πάνω από την Ταϊβάν, ως χάρη προς την Κίνα, στην οποία η Ρωσία βασιζόταν όλο και περισσότερο για το εμπόριο
παρακάμπτοντας τις κυρώσεις.

Η Starlink δεν εξασφάλισε ποτέ άδεια να προσφέρει υπηρεσίες διαδικτύου στην Ταϊβάν, της οποίας εξάλλου η κυβέρνηση θέτει περιορισμούς σε μη ταϊβανέζικους φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων. Απόδειξη, πως η Ταϊβάν αναφέρεται επί του παρόντος ως «προσεχώς» στον χάρτη της Starlink για το πού παρέχει ή αναμένεται η υπηρεσία της.

Οι αμερικανικές εκλογές

Κατά τους πρώτους μήνες του έτους, ο Μασκ δήλωσε ότι θα απέφευγε να υποστηρίξει οποιαδήποτε προεδρικό υποψήφιο, ενώ ταυτόχρονα είχε ιδιωτικές συνομιλίες που επικεντρώνονταν στο πώς θα μπορούσε να εκλέξει τον Τραμπ. Ο Μασκ τον υποστήριξε δημοσίως τον Ιούλιο και δήλωσε ότι σχεδίαζε να δεσμεύσει έως και 45 εκατομμύρια δολάρια μέσα σε ένα μήνα για να το πετύχει.

Έκτοτε, ο Τραμπ δήλωσε ότι σκοπεύει να κάνει τον Μασκ επικεφαλής μιας «κυβερνητικής επιτροπής για την αποτελεμσατικότητα του κράτους».