Χρυσός: Επενδύσεις σε «ασφαλή καταφύγια»

Τα «ασφαλή» επενδυτικά καταφύγια έχουν -πλην άλλων- δύο βασικά χαρακτηριστικά.

Το πρώτο έχει να κάνει με την ανθεκτικότητά τους σε δύσκολες συγκυρίες, ανεξάρτητα από την πηγή τους, όπως ενδεικτικά γεωστρατηγικές κρίσεις, υφεσιακές περιόδους, πολιτικές αβεβαιότητες κ.α.

Το δεύτερο σχετίζεται με τη σχέση που αυτά παρουσιάζουν με τον πληθωρισμό, υπό το πρίσμα της κρισιμότητας αυτού του μεγέθους στα σύγχρονα μετα-μονεταριστικά οικονομικά συστήματα και της προστασίας των καταφυγίων από τη πληθωριστική φθορά του χρήματος.

Ως εκ τούτου, και ανάλογα τη θέση της εξεταζόμενης οικονομίας στον εκάστοτε μακροοικονομικό κύκλο, τα επενδυτικά αυτά οχήματα μαγνητίζουν είτε εξ φύσεως αμυντικούς επενδυτές που ενδιαφέρονται για μέτριες αποδόσεις σε καθεστώς σχετικά χαμηλού κινδύνου, ή «διαβασμένους» επενδυτές που εναλλάσσουν τις επενδυτικές τους επιλογές κατά το δοκούν.

Μοιραία η ανάλυση οδηγεί σε κατηγοριοποίηση των καταφυγίων σε παραδοσιακά και διττής φύσης. Τα παραδοσιακά καταφύγια είναι «παντός καιρού», υπό την έννοια ότι η αναζητούμενη ανθεκτικότητα είναι τόσο αειθαλής όσο και ανεξαρτήτως συγκυριών, όπως το χρυσάφι˙ τα καταφύγια διττής φύσης παρουσιάζουν έντονα αμυντικά χαρακτηριστικά σε συγκεκριμένες περιόδους, ενώ τείνουν να αποκτούν μεταβλητότητα σε άλλες, όπως είναι το δολάριο ΗΠΑ.

Για την οικονομία του κειμένου, θα εστιάσουμε στο χρυσάφι, τα κρατικά ομόλογα συγκεκριμένων χωρών, στην ακίνητη περιουσία και στα δολάρια ΗΠΑ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι το άρθρο αφορά σε επενδυτές με νόμισμα βάσης το ευρώ, άρα η διακράτηση ευρώ δεν συνιστά άμεση επένδυση αλλά κατοχή μετρητών.

Χρυσός

Αδιαμφισβήτητα, ο βασιλιάς των ασφαλών καταφυγίων, με έντονο το στοιχείο της διάρκειας στον χρόνο. Προφανώς, εκτός από τις φυσικές ιδιότητες του μετάλλου που του δίνει ιδιαίτερη θέση στις επενδύσεις, η αντίστασή του στις πληθωριστικές πιέσεις είναι πολύτιμη. Ειδικά δε αν εστιάσει κανείς σε μακροπρόθεσμη επένδυση, εύκολα μπορεί να συγκρίνει την αξία ενός δολαρίου (ή άλλης νομισματικής μονάδας) πολλές δεκαετίες πίσω σε σχέση με την αξία του χρυσού, υπενθυμίζοντας ότι έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί κάθε άλλο οικονομικό σύστημα πλην του μονεταριστικού, με τις κεντρικές τράπεζες να χρησιμοποιούν κατά το δοκούν τις επιτοκιακές πολιτικές.

Η πρόσφατη έκθεση των μεγάλων οικονομιών στον πληθωρισμό (στα υψηλά επίπεδα του 2022, οι ΗΠΑ κατέγραψαν 9% και η ΕΕ 10%), και η συνακόλουθη ακαριαία αύξηση επιτοκίων (ξανα)έδωσε στο χρυσάφι τη θέση που του άξιζε στο επενδυτικό πάνθεον, με αποδόσεις στο 2024 +32% (σημειώνεται ότι μιλάμε για «αμυντικό» προϊόν).

Για τη συνέχεια, θεωρείται αρκετά δύσκολο να επαναληφθεί τέτοια απόδοση, καθώς είναι πιθανή η επιστροφή στην «επιτοκιακή κανονικότητα», η οποία ίσως αφήσει την τιμή του πολύτιμου μετάλλου να χωνεύει τα πρόσφατα και ακραία ιστορικά υψηλά του.

Στο άρθρο «Ο χρυσός θα λάμπει για πάντα – Πώς μπορείτε να επενδύσετε» έχουν αναλυθεί ευχερώς και οι βασικοί τρόποι επένδυσης.

Ομόλογα

Τα ομόλογα, και δη τα κρατικά ανεπτυγμένων χωρών είναι άμεσα συνυφασμένα με την «επενδυτική ασφάλεια», τουλάχιστον ιδωμένο αυτό από την πλευρά των σταθερών χρηματοροών, της εξαιρετικά χαμηλής πιθανότητας πιστωτικού γεγονότος ή άλλης αρνητικής έκπληξης για τον επενδυτή και της προϋπολογισμένης πορείας των πραγμάτων έως τη λήξη της επένδυσης.

Κι όμως, μια τέτοια παρατήρηση είναι μονάχα εν μέρει σωστή, και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι έως και αφελής, άρα επικίνδυνη. Η δικαιολογητική βάση εδράζεται επί των πλειόνων παραγόντων που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα μιας τοποθέτησης σε ομόλογα, ειδικότερα δε στη δευτερογενή αγορά, εστιάζοντας μοιραία στην τιμή εισόδου (άρα στην κατά περίπτωση επιτοκιακή πολιτική της κεντιρκής τράπεζας της χώρας-εκδότη) και τον συναλλαγματικό κίνδυνο.

Στην παρούσα συγκυρία μειωτικού κύκλου επιτοκίων αναφοράς, είναι κοινά αποδεκτό ότι αποτελούν άριστη επενδυτική λύση. Και μάλιστα, πολλά ευρωπαϊκά (μεταξύ αυτών και τα ελληνικά, υπενθυμίζοντας ότι η Ελλάς έχει λάβει επενδυτική βαθμίδα πολλούς μήνες νωρίτερα) βρίσκονται στο επίκεντρο, καθώς τα μακροοικονομικά της ΕΕ αφενός δικαιολογούν την έως τώρα επιθετική παρέμβαση της ΕΚΤ (τρεις διαδοχικές μειώσεις, με το ενδεικτικό επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης MRO να βρίσκεται στο 3,40%, μειωμένο κατά 70 μ.β. σε μόλις τρεις μήνες), αφετέρου επιτρέπουν και περεταίρω παρεμβάσεις. Κι έτσι, λογίζονται ενδιαφέρουσες οι αποδόσεις, ακόμα και μετά το πρώτο κύμα τοποθετήσεων.

Έτι περαιτέρω, αν κάποιος προτίθεται να αναλάβει (χαμηλό, ομολογουμένως) συναλλαγματικό κίνδυνο, αυτόματα στρέφει την προσοχή του στα αμερικανικα ομόλογα (ή ακόμα και τα έντοκα T-Bills), καθώς παραμένουν σε σχετικά υψηλές αποδόσεις. Ενδεικτικά, το 10ετές των ΗΠΑ αποδίδει δευτερογενώς 4,20% (!), την ίδια ώρα που το αντίστοιχο γερμανικό Bund 2,30%.

Για την πληρότητα του κειμένου θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο επενδυτής, αν δεν επιστρατεύει σύμβουλο ή επαγγελματία διαχειριστή θα πρέπει να λάβει υπόψη του και τη φορολογική αντιμετώπιση του υπό εξέταση ομολόγου (ή ομολόγων), καθώς σε πολλές περιπτώσεις ενδέχεται να δει σημαντικά ψαλιδισμένες τις τελικές αποδόσεις (δείτε εδώ ένα άρθρο με παράδειγμα).

Ακίνητη περιουσία

Η ακίνητη περιουσία (αγορά ή εκμετάλλευση ακινήτου) αποτελεί πάντα μια επένδυση ειδικής κατηγορίας, καθώς συνήθως απαιτεί ενασχόληση του «επενδυτή», εμπεριέχει έναν ενδογενή κίνδυνο, αυτόν της χαμηλής εμπορευσιμότητας (η επένδυση-αποεπένδυση είναι χρονοβόρα με αρκετά κόστη) ενώ και η διασπορά (πολλά ακίνητα) είναι στις περισσότερες περιπτώσεις απαγορευτική λόγω μεγέθους χαρτοφυλακίου ή/και επένδυσης.

Τα παραπάνω αντισταθμίζονται από την πραγματική αξία ενός ακινήτου (ειδικά εάν πληροί ορισμένες επενδυτικές προδιαγραφές) και την υψηλότατη ζήτηση, τουλάχιστον σε βάθος χρόνου και εστιάζοντας στα αστικά κέντρα της χώρας μας. Εξάλλου, οι τιμές ακινήτων και ενοικίων βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά, κερδίζοντας κατά κράτος την αντίστοιχη μείωση της αγοραστικής δύναμης του ευρώ, λόγω πληθωρισμού.

Βεβαίως, πάντα υπάρχει η εναλλακτική λύση επένδυσης σε ΑΕΕΑΠ (εισηγμένες στο ΧΑ) ή σε αντίστοιχες μετοχές στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ωστόσο κάτι τέτοιο εκφεύγει της παρούσας αναφοράς σε «ασφαλή» καταφύγια.

Συνάλλαγμα

Από μόνη της, η επένδυση σε συνάλλαγμα δεν αφορά σε ασφαλές καταφύγιο. Εξάλλου, στα εισαγωγικά αναφέρθηκε η διττή φύση μιας τέτοιας επένδυσης, καθώς συγκεκριμένα νομίσματα αποτελούν καταφύγια μόνο σε συγκεκριμένες περιόδους.

Το δολάριο ΗΠΑ αποτελεί τη βάση όλων, και ανεξάρτητα από τη μεσοπρόθεσμη πορεία των πραγμάτων, παραμένει ο άξονας περιστροφής των περισσοτέρων επενδύσεων.

Κι όμως, η αναφορά σε δολάριο ΗΠΑ έχει θέση στο παρόν άρθρο μόνο ως ανταλλαγή των ευρώ, και όχι ως συνολική αποτίμηση, καθώς ένα δολαριακό χαρτοφυλάκιο δεν θα αναζητούσε εξαρχής «ασφαλές» καταφύγιο με αυτόν τον τρόπο. Πέραν αυτού, ειδικότερα το ευρώ τείνει να συσχετίζεται μακροπρόθεσμα με το δολάριο ΗΠΑ, όπως οι πολιτικές της ΕΚΤ προσιδιάζουν στις αντίστοιχες των ΗΠΑ. Η έγκαιρη τοποθέτηση είναι βαρύνουσας σημασίας, με τον επενδυτή να καλείται να αναλάβει τα δολάρια σε περιόδους που ευνοούν μια μελλοντική ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίιου (ή υποτίμηση του δολαρίου, αντίστοιχα), βάσει των εν καιρώ αποφάσεων των Fed και EKT.

Ο Συμεών Μαυρουδής είναι Διαχειριστής Α/Κ και ιδιωτικών χαρτοφυλακίων στη Fast Finance ΑΕΠΕΥ