Τεχνολογία: Το τίμημα του «δωρεάν» στον τομέα του ανοιχτού κώδικα

Μια μάχη μαίνεται για την τεχνολογία που τροφοδοτεί σχεδόν το μισό διαδίκτυο του πλανήτη. Από τη μία πλευρά είναι το WordPress, ένα ελεύθερο στη χρήση λογισμικό κατασκευής ιστοσελίδων. Από την άλλη είναι η WP Engine, μια εταιρεία φιλοξενίας ιστοσελίδων που ανήκει σε ιδιωτικά κεφάλαια. Το διακύβευμα είναι το ερώτημα: υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως το «δωρεάν γεύμα»;

Για 20 χρόνια, η απάντηση ήταν ναι, αναφέρουν οι Financial Times. Ο προγραμματιστής Matt Mullenweg δημιούργησε το WordPress σε ηλικία 19 ετών και το έκανε «ανοικτού κώδικα» – δηλαδή ελεύθερο να τροποποιηθεί, να αντιγραφεί, να βελτιωθεί και να διανεμηθεί. Εκατομμύρια επιχειρήσεις και ιστότοποι, όπως το WhiteHouse.gov και το TaylorSwift.com, είναι δικαιούχοι.

Ξεπέρασαν τα 3,9 δισ. οι επενδύσεις σε startups τεχνητής νοημοσύνης

Μπορεί να πληρώνουν εταιρείες όπως η WP Engine, η GoDaddy και η Kinsta για να φιλοξενούν τις ιστοσελίδες τους, αλλά ο υποκείμενος κώδικας παραμένει χωρίς κόστος.

Για έναν καπιταλιστή, σημειώνουν οι Financial Times, το να φτιάχνεις κάτι που έχει αξία και στη συνέχεια να το προσφέρεις δωρεάν μπορεί να φαίνεται αινιγματικό. Αλλά τέτοιου είδους δώρα έχουν οδηγήσει σε μεγάλες καινοτομίες. Το λειτουργικό σύστημα Linux είναι ανοικτού κώδικα, όπως και το λειτουργικό σύστημα Android για συσκευές smartphone, tablet μέχρι και τηλεοράσεις. Ο ιδιοκτήτης του Facebook, η Meta Platforms, έχει κυκλοφορήσει δωρεάν εκδόσεις του μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης Llama.

Όταν οι χρήστες ανταποδίδουν, ο ανοιχτός κώδικας στην τεχνολογία ανθίζει. Στο WordPress, οι προγραμματιστές δημιουργούν «plug-ins» και τα διαθέτουν δωρεάν για χρήση από άλλους. Αλλά τον Σεπτέμβριο, τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Ο Mullenweg αποφάσισε ότι η WP Engine, της οποίας ο μεγαλύτερος επενδυτής είναι ο όμιλος ιδιωτικών κεφαλαίων Silver Lake, δεν είχε συνεισφέρει αρκετά. Χαρακτήρισε την εταιρεία – στην οποία ήταν κάποτε επενδυτής – «καρκίνο».

Για την WP Engine, αυτό θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του… δωρεάν γεύματος. Ο Mullenweg απαίτησε πνευματικά δικαιώματα για τη χρήση του ονόματος WordPress στο μάρκετινγκ της. Ακόμη χειρότερα, απαγόρευσε στην WP Engine να χρησιμοποιεί το WordPress.org, τον ιστότοπο που φιλοξενεί τον πιο πρόσφατο κώδικα και τα πρόσθετα, τα οποία, όπως αποδεικνύεται, ελέγχει ο ίδιος. Αυτό έχει ήδη οδηγήσει σε αγωγή.

Αυτή η διαμάχη έχει ευρύτερες επιπτώσεις, επειδή ο ανοιχτός κώδικας γίνεται όλο και πιο σημαντικός. Το λανσάρισμα ανοικτών μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης θα ενσωματώσει την ελεύθερη τεχνολογία σε ακόμη περισσότερες επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές. Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ της Meta ελπίζει ότι θα δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα γύρω από το Llama, όπως έγινε γύρω από το WordPress. Η Πρωτοβουλία Ανοικτού Κώδικα, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, έχει υποστηρίξει ότι το Llama δεν ανταποκρίνεται πλήρως στον ορισμό.

Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι το άνοιγμα αλλά η προβλεψιμότητα. Ο Mullenweg, ο οποίος είναι επίσης ιδιοκτήτης μιας κερδοσκοπικής υπηρεσίας φιλοξενίας ιστοσελίδων που ονομάζεται Automattic, φαίνεται να παγώνει έναν αντίπαλο από έναν πόρο που προηγουμένως ήταν ανοιχτός σε όλους. Ενώ η ονομαστική αιτία είναι μια διαμάχη για το εμπορικό σήμα, το αποτέλεσμα είναι ότι οι κανόνες που διέπουν το WordPress είναι ξαφνικά ασαφείς.

Είτε τελειώσει φιλικά είτε στα δικαστήρια, η σύγκρουση είναι μια αφύπνιση για τις επιχειρήσεις των οποίων τα μελλοντικά κέρδη εξαρτώνται από τον ανοιχτό κώδικα – και τους επενδυτές τους. Το μάθημα: να είστε σίγουροι για τη διαφορά μεταξύ αυτού που είναι ελεύθερο και αυτού που μόνο φαίνεται να είναι. Όσο για τους δημιουργούς ανοικτού κώδικα όπως ο Mullenweg, αν πρόκειται να δώσουν κάτι, πρέπει να είναι εντάξει με το να πλουτίζουν άλλοι ως αποτέλεσμα.