Στεγαστικά δάνεια: Τα πάνω-κάτω στην στεγαστική πίστη έφερε το πρόγραμμα «Σπίτι Μου»

Σημαντική επίδραση στα στεγαστικά δάνεια έχει από το περασμένο καλοκαίρι το κρατικό πρόγραμμα «Σπίτι Μου», ανατρέποντας τα δεδομένα της αγοράς, σε μία συγκυρία κατά την οποία η ζήτηση από το ευρύ κοινό παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη.

Ο λόγος γίνεται για την δράση που ξεκίνησε την άνοιξη του 2023 για νέους ηλικίας έως 39 ετών, προσφέροντας άτοκα κατά τουλάχιστον 75% στεγαστικά δάνεια για την απόκτηση πρώτης κατοικίας.

«Σπίτι Μου»: Κλειδί για τη ζήτηση στεγαστικών δανείων – Ποιοι βλέπουν κύμα αιτήσεων

Οι πόροι εξαντλήθηκαν ταχύτατα, οδηγώντας την κυβέρνηση στην ενεργοποίηση ενός δεύτερου γύρου χρηματοδότησης, με διευρυμένα ηλικιακά κριτήρια (έως 50 ετών) και μειωμένη επιδότηση των τόκων (50%).

Όπως λένε τραπεζικές πηγές, «από πέρυσι ο αριθμός των αιτήσεων που υποδεχόμαστε συνδέεται άμεσα με το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Τους πρώτους μήνες μετά την ενεργοποίησή του καταγράφηκε σημαντική άνοδος, την οποία διαδέχθηκε υποχώρηση, όταν δεσμεύτηκε όλος ο προϋπολογισμός του» σημειώνουν οι ίδιοι κύκλοι.

Συμπληρώνουν δε πως «οι χαμηλές πτήσεις συνεχίζονται έως και σήμερα, εν αναμονή της ενεργοποίησης του “Σπίτι μου ΙΙ” στις αρχές της επόμενης χρονιάς. Δεν είναι όμως μόνο η διακύμανση στα αιτήματα, που αποδίδεται στην κρατική δράση. Παρατηρούνται και άλλες πιο δομικές αλλαγές στη σύνθεση του χαρτοφυλακίου μας».

Στεγαστικά δάνεια: Η μέση εκταμίευση

Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Τράπεζα της Ελλάδος, καταδεικνύουν του λόγου το αληθές. Η πιο χαρακτηριστική επίπτωση αφορά στο μέσο υπόλοιπο ανά χορήγηση.

Συγκεκριμένα, στο α΄ εξάμηνο του 2024 η μέση εκταμίευση διαμορφώθηκε στις 58.000 ευρώ περίπου, σημειώνοντας υποχώρηση της τάξης του 25% σε σχέση με τα 77.000 ευρώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Η πτώση αυτή αποδίδεται στην υψηλή συμμετοχή των εργασιών του «Σπίτι Μου» στις νέες χρηματοδοτήσεις της κατηγορίας.

Υπενθυμίζεται ότι στον πρώτο κύκλο του, η συμμετοχή των τραπεζών περιοριζόταν μόλις στο 25% της χορήγησης, καθώς το υπόλοιπο 75% προερχόταν από πόρους της ΔΥΠΑ.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το μέσο ύψος στα δάνεια που εκταμίευσαν οι ίδιες να υποχωρήσει σημαντικά.

Επίσης, καταγράφηκε σημαντική αύξηση του αριθμού των νέων δανειακών συμβάσεων, οι οποίες ξεπέρασαν τις 10.000 έναντι 6.200 περίπου κατά α΄ εξάμηνο του 2023. Πρόκειται για μία άνοδο της τάξης του 60%, η οποία οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στα στεγαστικά δάνεια με κρατική επιχορήγηση.

Ως προς τις εκταμιεύσεις, σημειώθηκε αύξηση σε ετήσια βάση κατά 16,9% στα 593 εκατ. ευρώ.

Με λίγα λόγια, οι τράπεζες χορήγησαν περισσότερα, αλλά μικρότερα δάνεια έναντι της περυσινής χρονιάς και αυτό «χρεώνεται» στο πρόγραμμα «Σπίτι Μου».

Οι πόροι του προγράμματος «Σπίτι Μου» εξαντλήθηκαν ταχύτατα, οδηγώντας την κυβέρνηση στην ενεργοποίηση ενός δεύτερου γύρου χρηματοδότησης (Σπίτι μου 2), με διευρυμένα ηλικιακά κριτήρια (έως 50 ετών) και μειωμένη επιδότηση των τόκων (50%).

Τα μερίδια αγοράς και τα επιτόκια

Επιπλέον, εφέτος υπήρξε διεύρυνση του μεριδίου αγοράς των συστημικών τραπεζών στη στεγαστική πίστη.

Κι αυτό διότι οι μεγάλοι του κλάδου αξιοποίησαν την υφιστάμενη πελατειακή τους βάση για την ανάπτυξη των εργασιών μέσω της συγκεκριμένης δράσης, σε αντίθεση με τα μικρότερα πιστωτικά ιδρύματα που σε μεγάλο βαθμό θα έπρεπε να προσελκύσουν νέους πελάτες.

Ως αποτέλεσμα, ενισχύθηκε το μερίδιο των 4 σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων στις νέες εκταμιεύσεις από το 93% το 2023 στο 94,7% εφέτος.

Καταλυτικό ρόλο έπαιξε το πρόγραμμα «Σπίτι Μου» και ως προς το είδος των επιτοκίων στα δάνεια που εκταμιεύτηκαν.

Συγκεκριμένα, στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2024 το 35% των δανείων που συμβασιοποιήθηκαν ήταν κυμαινόμενου επιτοκίου. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα σταθερά επιτόκια 3 ετών ήταν κατά πολύ χαμηλότερα, κινούμενα κάτω από το 4% έναντι 5% και άνω στα προϊόντα με κυμαινόμενες δόσεις.

Ο λόγος ωστόσο που οι δανειολήπτες προτίμησαν τα δεύτερα ήταν διότι τα δάνεια του «Σπίτι Μου» χορηγήθηκαν υποχρεωτικά με κυμαινόμενο επιτόκιο. Έτσι, η συμμετοχή τους στη συνολική παραγωγή παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, κόντρα στην κοινή λογική.

Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος αναφορικά με τη διάρκεια αποπληρωμής που επέλεξαν όσοι έλαβαν στεγαστικό δάνειο κατά το πρώτο μισό του 2024.

Σύμφωνα με αυτά, τα μισά περίπου δάνεια είχαν περίοδο εξόφλησης πάνω από 25 έτη. Με δεδομένο ότι η πλήρης αποπληρωμή θα πρέπει να ολοκληρωθεί πριν ο δανειολήπτης πατήσει τα 75, είναι προφανές ότι ένα μεγάλος μέρος των νέων χορηγήσεων δόθηκε σε νέους έως 39 ετών, τους δικαιούχους δηλαδή του «Σπίτι Μου».