Αγρότες: Πώς θα πάρει μπρος η κερδοφορία τους – Οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι αυξημένες τιμές των εισροών και οι ασταθείς τιμές των αγροτικών προϊόντων, αποτελούν τις τρεις βασικές προκλήσεις, όχι μόνο για τους Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφους, αλλά για τους παραγωγούς σε όλη τη γη.

Σύμφωνα με παγκόσμια έρευνα που διενήργησε η McKinsey  & Company, στο σημερινό ασταθές οικονομικό τοπίο, οι αγρότες επαναξιολογούν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και θέτουν προτεραιότητες προκειμένου να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Έτσι, πολλοί στρέφονται στην υιοθέτηση νέων προϊόντων, βιώσιμων πρακτικών και νέων τεχνολογιών.

ΚΑΠ: Πώς επηρεάζουν τους αγρότες οι «πράσινες» επιταγές – Αποκαλυπτική έκθεση [γραφήματα]

Για να κερδηθεί το «στοίχημα» των βιώσιμων και κερδοφόρων εκμεταλλεύσεων, οι φορείς που παρέχουν τεχνολογία και υπηρεσίες σε αγρότες, έχουν την ευκαιρία να επεκτείνουν τη δράση τους και σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να προτείνουν λύσεις προσαρμοσμένες ανάλογα με τις ανάγκες των αγροτών, λαμβάνοντας υπόψη και τα διαφορετικά μοναδικά χαρακτηριστικά των χωρών και της υπαίθρου.

Οι αγρότες σε παγκόσμιο επίπεδο προσβλέπουν σε βιώσιμες πρακτικές, καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές και νέα προϊόντα

Τα περιθώρια κέρδους για τους αγρότες

Η Παγκόσμια Έρευνα Αγροτών του 2024 της McKinsey, πραγματοποιήθηκε το διάστημα από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2024 με τη συμμετοχή 4.400 αγροτών, από την Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία και Ολλανδία), την Ινδία, τη Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Βραζιλία και Μεξικό) και τη Βόρεια Αμερική (Καναδάς και Ηνωμένες Πολιτείες).

Οι συμμετέχοντες είναι ιδιοκτήτες αγροκτημάτων μεγέθους από 120 στρέμματα ή λιγότερο (το 100% των 1.031 ερωτηθέντων της Ινδίας) έως περισσότερα από 6.000 στρέμματα (το 15% των ερωτηθέντων από τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες). Όσον αφορά την παραγωγή, κυριάρχησαν οι καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι και το σιτάρι, που κυμαίνονταν από το 46% του δείγματος στην Ινδία έως το 80% στη Λατινική Αμερική, ακολουθούμενες από ειδικές καλλιέργειες όπως τα φρούτα και τα λαχανικά.

Η νέα αυτή παγκόσμια έρευνα περιγράφει μια «προσεκτικά αισιόδοξη» προοπτική, η οποία επικεντρώνεται στο γεγονός να καταφέρει ο πρωτογενής τομέας να αυξήσει τα κέρδη του τα επόμενα χρόνια.

Από την πλευρά τους, οι αγρότες σε παγκόσμιο επίπεδο προσβλέπουν σε βιώσιμες πρακτικές, καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές και νέα προϊόντα, τα οποία αυξάνουν τις αποδόσεις στις καλλιέργειές τους, προκειμένου να καταφέρουν να ενισχύσουν τα κέρδη τους και μάλιστα σε συνθήκες πίεσης που ασκούν τα «πράσινα» και περιβαλλοντικά μέτρα.

Ωστόσο, οι προσδοκίες για αύξηση των περιθωρίων κέρδους διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή. Για παράδειγμα οι αγρότες της Βόρειας Αμερικής αναμένουν συνολικά τα κέρδη φέτος να είναι χαμηλότερα κατά 64% και της Ευρώπης κατά  55%.

Στον αντίποδα, οι αγρότες στη Λατινική Αμερική και την Ινδία αναμένουν υψηλότερα κέρδη τα επόμενα δύο χρόνια, 58% και 76% αντίστοιχα, από 42% και 37% το 2022.

Οι αγρότες που θέλουν να ενισχύσουν τα κέρδη τους τα επόμενα χρόνια, πρέπει να επενδύσουν είτε μέσω βιώσιμων γεωργικών μεθόδων είτε υιοθετώντας νέες τεχνολογίες

Με το βλέμμα στραμμένο στη βιωσιμότητα οι αγρότες

Η αειφορία είναι ένας τομέας όπου οι αγρότες επενδύουν προκειμένου να βελτιώσουν την παραγωγικότητα και να αυξήσουν τα έσοδά τους.

Σύμφωνα με την έρευνα, στην Ινδία, τη Βόρεια Αμερική και τη Λατινική Αμερική, οι αγρότες εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές για την αύξηση της απόδοσης, ενώ οι Ευρωπαίοι αγρότες ενδιαφέρονται για πρόσθετες ροές εσόδων.

Ταυτόχρονα, η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι αγρότες που θέλουν να ενισχύσουν τα κέρδη τους τα επόμενα χρόνια, πρέπει να επενδύσουν είτε μέσω βιώσιμων γεωργικών μεθόδων είτε υιοθετώντας νέες τεχνολογίες.

Όσον αφορά τις πρακτικές βιωσιμότητας που εφαρμόζουν οι αγρότες, οι κορυφαίες πρακτικές είναι οι αμειψισπορές (68%), η μειωμένη ή καθόλου άροση (56%) και ο ψεκασμός ή η λίπανση με μεταβλητό ρυθμό (40%). Γενικά, η Ινδία και το Μεξικό υστερούν στην υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών σε σύγκριση με την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Σημαντική αύξηση παγκοσμίως καταγράφεται στην υιοθέτηση βιοελέγχων και βιοθρεπτικών συστατικών ως πρακτικών για την υγεία του εδάφους και την βελτίωση της απόδοσης. Περίπου το 31% των αγροτών χρησιμοποιεί βιοθρεπτικά συστατικά, ενώ το 20% χρησιμοποιεί βιοελέγχους.

Οι τιμές των εισροών παραμένουν η κύρια ανησυχία των αγροτών

Υιοθέτηση τεχνολογίας

Μέσω της ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών, πολλοί αγρότες φιλοδοξούν να ενισχύσουν τα μελλοντικά τους κέρδη.

Ωστόσο, η υιοθέτηση της τεχνολογίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος του αγροκτήματος – τα μεγάλα αγροκτήματα (πάνω από 2.500 στρέμματα) έχουν 45% περισσότερες πιθανότητες να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες σε σύγκριση με τα μικρά αγροκτήματα (λιγότερα από 100 στρέμματα).

Η υιοθέτηση όμως της τεχνολογίας γίνεται με αργό ρυθμό, καθώς σύμφωνα με την έρευνα αυξήθηκε κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες από το 2022 ο αριθμός των αγροτών που χρησιμοποιούν ή επιθυμούν τουλάχιστον μία νέα ψηφιακή τεχνολογία.

Οι αγρότες της Βόρειας Αμερικής πρωτοστατούν στην υιοθέτηση της τεχνολογίας, ενώ η Λατινική Αμερική γνώρισε την ταχύτερη ανάπτυξη (αύξηση δέκα ποσοστιαίων μονάδων από το 2022 έως το 2024).

Οι τρεις κίνδυνοι

Οι τιμές των εισροών παραμένουν η κύρια ανησυχία, με το 48% των αγροτών να επισημαίνει τις αυξήσεις των τιμών ως τον κύριο κίνδυνο για τα κέρδη, σε σύγκριση με το 63% το 2022. Παρά τη γενική μείωση του κόστους για τα λιπάσματα και τα ενεργά συστατικά για την προστασία των καλλιεργειών το περασμένο έτος, οι αγρότες αναφέρουν μια μέση αντιληπτή αύξηση στο συνολικό κόστος κατά 13% τους τελευταίους 12 μήνες.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα τα λιπάσματα έχουν τον υψηλότερο πληθωρισμό τους τελευταίους 12 μήνες: το 24% των καλλιεργητών ανέφεραν ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί περισσότερο από 20% το περασμένο έτος. Ακολουθούν οι αυξήσεις στο κόστος εργασίας (14%) και στην προστασία των καλλιεργειών (13%).

Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα παραμένουν ένας από τους κύριους «πονοκεφάλους» των αγροτών, με τους ευρωπαίους και τους αγρότες της Λατινικής Αμερικής να σημειώνουν ιδιαίτερα τις επιπτώσεις που έχουν στα κέρδη τους.

Οι καλλιεργητές που πιστεύουν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι ένας από τους κορυφαίους κινδύνους δήλωσαν ότι ξοδεύουν περίπου 30% περισσότερα από τους ομολόγους τους. Σε αυτό περιλαμβάνονται πρόσθετες δαπάνες όπως η ασφάλιση των καλλιεργειών.

Οι ασταθείς τιμές των εμπορευμάτων είναι ο τρίτος σημαντικός κίνδυνος για τα κέρδη που ανέφεραν οι αγρότες. Το 30% των αγροτών, κυρίως στη Βόρεια Αμερική, το θεώρησαν ως έναν από τους κορυφαίους κινδύνους.

Και οι τρεις ευκαιρίες για τους αγρότες

Παρά τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν παγκοσμίως, οι αγρότες βλέπουν επίσης την ευκαιρία να αποκομίσουν κέρδη τα επόμενα χρόνια. Οι οικονομικές προοπτικές ποικίλλουν ανά περιοχή, με τους ευρωπαίους και βορειοαμερικανούς αγρότες πιο απαισιόδοξους να αυξήσουν το εισόδημά τους στο μέλλον.

Όταν ερωτήθηκαν, οι αγρότες είπαν ότι οι τρεις πρώτες ευκαιρίες για να αυξήσουν τα κέρδη τους τα επόμενα δύο χρόνια ήταν οι βελτιωμένες αποδόσεις, οι υψηλότερες τιμές των αγροτικών προϊόντων και οι χαμηλότερες τιμές για τις εισροές.

Για να αξιοποιήσουν αυτές τις ευκαιρίες, οι αγρότες προβλέπουν τη λήψη τριών βασικών ενεργειών: τη δοκιμή νέων προϊόντων αύξησης της απόδοσης, τη δοκιμή νέων προϊόντων προστασίας των καλλιεργειών και την αγορά καινοτόμου εξοπλισμού, προϊόντων ή τεχνολογίας.

Οι περισσότεροι αγρότες σε όλο τον κόσμο είπαν ότι η δοκιμή νέων προϊόντων για την αύξηση των αποδόσεων αποτελεί πρώτο στη λίστα των προτεραιοτήτων τους για αύξηση των κερδών. Όμως, το ποσοστό των αγροτών που σχεδίαζαν να προχωρήσουν σε αυτή τη δράση διέφερε σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα, οι αγρότες στη Βόρεια Αμερική είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες από τους αγρότες στην Ευρώπη να δοκιμάσουν νέα προϊόντα αύξησης της απόδοσης.