Ψηφιακό ευρώ: Στη δίνη μιας διαμάχης μεταξύ πολιτικών και ΕΚΤ

Μια υπόγεια διαμάχη εντός της ΕΕ λαμβάνει χώρα, έχοντας ως μήλον της έριδος το ψηφιακό ευρώ, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Politico.

Αυτό διότι τόσο τα ισχυρά κράτη της Ευρώπης όσο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φοβούνται ότι θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει το τραπεζικό σύστημα της ηπείρου αν δεν υπάρξει σωστή διαχείριση, με τις δύο πλευρές να προσπαθήσουν να καθορίσουν τα όρια των εξουσιών της καθεμιάς επί του νέου νομισματικού εργαλείου.

Η ΕΚΤ αναπτύσσει το ψηφιακό ευρώ εδώ και χρόνια, οραματιζόμενη μια πανευρωπαϊκή λύση στον τομέα των πληρωμών, με τη δυνατότητα να ανταγωνιστεί τα βαριά ονόματα των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η Visa και η Mastercard.

Γιατί οι Γερμανοί φοβούνται το ψηφιακό ευρώ

Καθώς όμως το σχέδιο πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, αντιρρήσεις έρχονται στο φως. Σύμφωνα με το Politico, αρκετές κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Γερμανίας, υποστηρίζουν ότι η ΕΚΤ έχει αποκτήσει υπερβολικό έλεγχο σε μια κρίσιμη πτυχή του έργου: πόσο ψηφιακό νόμισμα θα επιτρέπεται στους πολίτες να κατέχουν σε «πορτοφόλια» που υποστηρίζονται από την κεντρική τράπεζα.

Ενώ μπορεί να φαίνεται σαν ένα απλό τεχνικό ζήτημα, το διακύβευμα είναι τεράστιο.

Πολιτικοί και τεχνοκράτες ανησυχούν ότι αν το όριο είναι πολύ υψηλό, οι πολίτες θα μπορούσαν να τραβήξουν τεράστια ποσά από τις παραδοσιακές τράπεζες κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, θέτοντας σε κίνδυνο τη σταθερότητα ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος.

Ορισμένοι ανησυχούν επίσης ότι οποιοδήποτε ανώτατο όριο θα μπορούσε να παραβιάσει την προσωπική οικονομική ελευθερία, υποδαυλίζοντας τους φόβους για ένα κράτος «Μεγάλου Αδελφού», σύμφωνα με έναν διπλωμάτη, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας

Η διαμάχη αυτή εγείρει ένα θεμελιώδες ερώτημα: Πού τελειώνει η εξουσία της κεντρικής τράπεζας και πού αρχίζει η εξουσία των χωρών μελών της ΕΕ; Τριάντα χρόνια αφότου η ΕΚΤ έγινε ο κύριος νομισματικός φύλακας του μπλοκ, η σύγκρουση επιβάλλει την επανεκτίμηση της ευαίσθητης ισορροπίας μεταξύ πολιτικής και κεντρικής τράπεζας, προσθέτει το Politico.

Για ορισμένους, πρόκειται για μια αναγκαία αντίδραση κατά της υπερβολής της ΕΚΤ. Όμως στη Φρανκφούρτη, οι αξιωματούχοι τη θεωρούν ως πολιτική ανάμειξη σε ένα πεδίο που θα έπρεπε να είναι απαλλαγμένο από αυτήν. Στον πυρήνα της, όπως το έθεσε ένας διπλωμάτης, η διαμάχη αφορά λιγότερο τεχνικές λεπτομέρειες και περισσότερο μια «μάχη για την εξουσία».

Το ψηφιακό ευρώ μεταξύ δημοκρατίας και τεχνοκρατίας

Πάνω από 100 κεντρικές τράπεζες έχουν εξετάσει την ιδέα της δημιουργίας ενός εθνικού ψηφιακού νομίσματος.

Αν και πολλές από αυτές τις προσπάθειες έχουν έκτοτε εκλείψει, η ΕΚΤ παρέμεινε αποφασιστική, υποστηρίζοντας το ψηφιακό ευρώ ως μια εναλλακτική λύση που θα αλλάξει τα δεδομένα στα υπάρχοντα συστήματα πληρωμών, η οποία ελπίζει ότι θα χαλαρώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τις κυρίαρχες υπηρεσίες πληρωμών των ΗΠΑ και τρίτων χωρών, οι οποίες σήμερα διαχειρίζονται περίπου το 70% των πληρωμών της ΕΕ.

Όμως, η αδιάκοπη πρόοδος της κεντρικής τράπεζας έχει επίσης τρομάξει βασικές χώρες μέλη, οι οποίες θεωρούν πλέον το σχέδιο ως επικίνδυνα τεχνοκρατικό. Στις Βρυξέλλες, αξιοποιούν την πολιτική τους επιρροή σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τη δύναμη της Τράπεζας στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις σχετικά με κρίσιμες πτυχές του σχεδιασμού του ψηφιακού ευρώ.

Σύμφωνα με το σχέδιο κανονισμού που επεξεργάζονται βουλευτές και οι κυβερνήσεις, η ΕΚΤ και μόνο θα αποφασίζει πόσα ψηφιακά νομίσματα μπορούν να έχουν οι πολίτες στα πορτοφόλια τους, σημειώνει το Politico.

Η Φρανκφούρτη θεωρεί ότι αυτό συνάδει με το όραμά της για το ψηφιακό ευρώ ως έκφραση της ευρωπαϊκής νομισματικής κυριαρχίας. Επιπλέον, αξιωματούχοι που γνωρίζουν τις συζητήσεις επισημαίνουν ότι η κεντρική τράπεζα είναι η μόνη αρχή που επιτρέπεται να προσαρμόζει την προσφορά χρήματος.

Ωστόσο, τουλάχιστον εννέα χώρες διαφωνούν. Πριν από το καλοκαίρι, μια ομάδα στην οποία συμμετείχαν η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία, υποστήριξε ότι η αποκλειστική νομισματική αρμοδιότητα της Φρανκφούρτης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για τον «περιορισμό της εξουσίας λήψης αποφάσεων», σύμφωνα με σημειώσεις από μια συνάντηση σημειώνει το Politico.

Η συνθήκη της ΕΕ δίνει στην ΕΚΤ πολύ ισχυρά νομικά προνόμια όσον αφορά τη ρύθμιση της προσφοράς χρήματος, αλλά μόνο περιορισμένα προνόμια όσον αφορά την τραπεζική εποπτεία και τις πληρωμές. Επιτρέπει επίσης ρητά στο Συμβούλιο της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να «θεσπίζουν τα μέτρα που είναι αναγκαία για τη χρήση του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος» – αν και «με την επιφύλαξη των εξουσιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας».