Ελληνική οικονομία: Τι περιμένουν οι οίκοι αξιολόγησης

Μπορεί τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων να είναι σε καλύτερη θέση ακόμη και από τα γαλλικά και σίγουρα από τα ιταλικά σε πολλές περιπτώσεις, ωστόσο φαίνεται ότι πρέπει ακόμη να γίνουν αρκετά στην ελληνική οικονομία προκειμένου να άρουν τους αρκετούς αστερίσκους τους οι οίκοι αξιολόγησης. Άλλωστε, η Moody’s δεν…έδωσε ούτε τον περασμένο Σεπτέμβριο το «κλειδί» της επενδυτικής βαθμίδας στην Ελλάδα, αφού διατήρησε την πιστοληπτική αξιολόγηση στο Ba1, ήτοι μια βαθμίδα κάτω από το investment grade, αν και αναβάθμισε τις προοπτικές της σε θετικές από σταθερές.

Η επόμενη στάση για την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας είναι ο οίκος Fitch, ο οποίος αναμένεται να δημοσιοποιήσει την αξιολόγησή του στις 22 Νοεμβρίου. Ένα πιθανό σενάριο είναι να αναβαθμίσει την αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, από «σταθερή» σε «θετική». Η τελευταία αξιολόγηση της οικονομίας για το 2024, από την γερμανική SCOPE Ratings στις 6 Δεκεμβρίου.

Ελληνική οικονομία: Οι 3+1 κίνδυνοι – Σε ποιους τομείς χτυπάει «συναγερμός»

Πριν από λίγες ημέρες, η Scope δημοσιοποίησε μια έκθεση, σύμφωνα με την οποία ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας το 150,5% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και το 132,8% έως το 2029. Αυτό θα είναι το χαμηλότερο επίπεδο χρέους από το 2009, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, και θα φέρει την Ελλάδα σε καλύτερη θέση από την Ιταλία, η οποία έχει υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση (BBB+).

Η Scope προβλέπει ότι το χρέος της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας το 150,5% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και το 132,8% έως το 2029. Αυτό θα είναι το χαμηλότερο επίπεδο χρέους από το 2009, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, και θα φέρει την Ελλάδα σε καλύτερη θέση από την Ιταλία, η οποία έχει υψηλότερη πιστοληπτική αξιολόγηση (BBB+). Αυτές οι προβλέψεις στηρίζονται και στην αναμενόμενη πρόωρη αποπληρωμή δανείων διάσωσης ύψους 7,9 δισ. ευρώ που λήγουν μεταξύ 2026 και 2028.

Δημόσιο Χρέος και ελληνική οικονομία

Από εκεί και πέρα, το βασικό θέμα είναι το τι θα γίνει και μέσα στο 2025, καθότι οι οίκοι αξιολόγησης βάζουν στο μικροσκόπιο μια χειρά από ζητήματα, τα οποία αποτελούν «αγκάθια» για την ελληνική οικονομία. Το υψηλό (αν και μειούμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ) ελληνικό δημόσιο χρέος, το μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων αποτελούν τα βασικά θέματα που απασχολούν τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης σε σχέση με την Ελλάδα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Μεσοπρόθεσμο 2025-2028, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θέτει ως στόχο την επιπλέον μείωση του ελληνικού δημοσίου χρέους κατά 20% του ΑΕΠ ως το 2028. Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα καταγράψει μια σημαντική μείωση κατά 8,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2024, ενώ η μέση ετήσια μείωση κατά την τετραετία που καλύπτει το σχέδιο υπολογίζεται σε 5,1 ποσοστιαίες μονάδες, σημαντικά μεγαλύτερη από την ελάχιστη απαίτηση που θέτει η συνθήκη διασφάλισης. Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό του χρέους εκτιμάται ότι θα μειωθεί από 153,7% του ΑΕΠ το 2024, σε 133,4% του ΑΕΠ το 2028.

Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σκοπεύει να προχωρήσει σε μια πρόωρη αποπληρωμή για διμερές δάνειο ( GLF) που προέρχεται από το δεύτερο μνημόνιο ενώ προετοιμάζει και ακόμη μια αντίστοιχη κίνηση το 2025, όπως είχε αποκαλύψει ο ΟΤ. Σκοπός είναι η συνεχιζόμενη βελτίωση του προφίλ για το ελληνικό δημόσιο χρέος, κάτι που πιάνουν τα «ραντάρ» των οίκων, αν και παραμένει πολύ υψηλό είτε ως απόλυτο μέγεθος είτε ως ποσοστό.

Ο κρίσιμο παράγοντας του ισοζυγίου για την ελληνική οικονομία

Σημαντικό θέμα είναι και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κάτι που επισημαίνουν πάρα πολύ αναλυτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση από το ΙΟΒΕ, μεσοπρόθεσμα, η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με κρίσιμες προκλήσεις. Υπάρχει ανάγκη για ισχυρότερη δυναμική των παραγωγικών επενδύσεων, επαναφορά της ισορροπίας στο εξωτερικό ισοζύγιο, όπως μέσα από ενίσχυση των εξαγωγών και της εγχώριας αποταμίευσης, καθώς θα παραμένει διασφαλισμένη η δημοσιονομική σταθερότητα μεσοπρόθεσμα.

Παράλληλα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει με υψηλό έλλειμμα όσο θα συνεχίζονται οι χρηματοροές από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με το έλλειμμα να μειώνεται με αργούς ρυθμούς από το 6,7% του ΑΕΠ που έφτασε το 2023 στο 6,5% του ΑΕΠ φέτος και περαιτέρω στο 5,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2025.

Το Ταμείο εκτιμά ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να έχει έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και μακροπρόθεσμα με έλλειμμα που δεν θα μειωθεί κάτω από το 3,4% μέχρι και το 2029. Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται και ο ΣΕΒ, ο οποίος θέτει επί τάπητος το ζήτημα του ελλείμματος. Είναι σαφές ότι το συγκεκριμένο ζήτημα απασχολεί έντονα τους οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι ασχολούνται με την πορεία που έχει η ελληνική οικονομία. Άλλωστε το συγκεκριμένο μέγεθος αποτέλεσε και έναν από τους κύριους παράγοντες της κρίσης του 2009 για την Ελλάδα, ενώ σε κάθε περίπτωση καταδεικνύει το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που χαρακτηρίζει την ελληνική οικονομία.

Μεταρρυθμίσεις

Η καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης είναι άλλη μια κρίσιμη μεταρρύθμιση, η καθυστέρηση της οποίας κρατά χαμηλά την Ελλάδα στους πίνακες κατάταξης σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητά της ως επενδυτικό προορισμό. Οι οίκοι αξιολόγησης και οι διεθνείς οργανισμοί περιμένουν η μεταρρύθμιση για την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Επίσης, οι οίκοι αξιολόγησης περιμένουν να ολοκληρωθεί μέσα στον χρόνο η ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης των διαδικασιών και των συναλλαγών των φορολογούμενων με τις αρχές. Στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης φορολογικής συμμόρφωσης αναμένουν τα αποτελέσματα από την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών,