Ρευστό τοπίο

Σε μια χώρα όπου η πολιτική παράδοση περιλάμβανε ισχυρές παρατάξεις, συχνά με χαρακτηριστικά διαιρετικού και πολωτικού δικομματισμού, το σημερινό τοπίο μοιάζει αχαρτογράφητο, ιδίως από τη στιγμή που απουσιάζει ένας «εξωγενής» καταλύτης όπως τα μνημόνια που οδήγησαν στην εντυπωσιακή αποσάθρωση των εκπροσωπήσεων του ΠΑΣΟΚ πρωτίστως αλλά και της Νέας Δημοκρατίας, μέχρις ότου επανακάμψει ένας νέος δικομματισμός μετά το 2015 μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, έστω και σε μικρότερες εκλογικές κλίμακες.

Λέω αχαρτογράφητο γιατί ενώ στις εκλογές του 2023 φάνηκε ότι υπήρχε μεν μια σχετική ρευστοποίηση «αριστερά του κέντρου», κυρίως λόγω της αποτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ να λειτουργήσει – όπως πίστευε – ως ο πόλος της δυσαρέσκειας, με τη ΝΔ να παραμένει συμπαγής εκλογικά πόλος εξουσίας, αντιθέτως στο σημερινό τοπίο – εάν τουλάχιστον πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις – δεν εμφανίζεται ένας πόλος που να μπορεί να διεκδικήσει τα χαρακτηριστικά μιας κυβερνητικής παράταξης με σαφή πλειοψηφία, ακόμη και με τη βοήθεια του εκλογικού νόμου.

Αυτό δεν φαίνεται να αφορά μόνο τις ανακατατάξεις σε αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε Κεντροαριστερά, αλλά και την ικανότητα της ΝΔ, του πόλου που διατηρεί ακόμη τα πιο συμπαγή χαρακτηριστικά πολιτικής εκπροσώπησης, να έχει πλειοψηφική κοινοβουλευτική δυναμική, δεδομένης και της ανάδειξης ενός ισχυρού ακροδεξιού φάσματος.

Όλα αυτά διαμορφώνουν νέο τοπίο, εάν αναλογιστούμε ότι η χώρα μας απέχει ακόμη από άλλες ευρωπαϊκές όπου οι εκλογείς δεν επιλέγουν κυβέρνηση αλλά το κόμμα που θα τους εκπροσωπήσει στη διαπραγμάτευση μίας ακόμη κυβέρνησης συνασπισμού.

Όλα αυτά δεν αποτυπώνουν μόνο εξελίξεις στην «πολιτική σκηνή». Αντανακλούν και κοινωνικούς μετασχηματισμούς, την αποδιάρθρωση των κοινωνικών μπλοκ (και των αντίστοιχων ταυτοτήτων), αλλά και των θεσμών (από τον συνδικαλισμό έως μια εκδοχή πολιτικά φορτισμένης αυτοδιοίκησης) που διαμόρφωναν τις συνεκτικές πολιτικές διεκδικήσεις που επέτρεπαν και τη διαμόρφωση των αντίστοιχων «παρατάξεων».

Πράγμα που σημαίνει ότι πολιτικά σχέδια που δεν αναμετρώνται με αυτή την πρόκληση και επιμένουν στην πρόσληψη της πολιτικής με όρους επικοινωνίας και μόνο κινδυνεύουν να είναι έωλα.