Τραμπ: Ο εφιάλτης επιστρέφει στην Ευρώπη

Ο αμερικανικός λαός μπορεί να είναι έτοιμος να διαλύσει ξανά τη δυτική συμμαχία και αυτή τη φορά μπορεί να είναι πολύ χειρότερα, εκτιμά το Politico σε ανάλυσή του ενόψει των κρίσιμων προεδρικών εκλογών της 5ης Νοεμβρίου, στις ΗΠΑ, και της πιθανής εκλογής Τραμπ.

Αμερικανικές εκλογές 2024: Ντέρμπι για Χάρις και Τραμπ – Η τελική δημοσκόπηση των New York Times

Με το βλέμμα στραμμένο στην άλλη ακτή του Ατλαντικού, κορυφαία στελέχη στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσπαθούν να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι που εργάζονται για κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο βλέπουν όλο και περισσότερο τον Ρεπουμπλικανό πρώην πρόεδρο να είναι έτοιμος για μια από τις πιο εκπληκτικές επιστροφές στην ιστορία.

Ο Τραμπ να είναι διαφορετικός και από αυτόν που γνωρίσαμε στις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ και στις διεθνείς συνόδους κατά την περίοδο 2016-2020

Κανείς δεν πιστεύει ότι η υποψήφια του Δημοκρατικού Κόμματος, Αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις, δεν έχει πιθανότητες, αλλά η εκλογή της θα ήταν σε μεγάλο βαθμό μια συνέχεια του status quo.

Μια νίκη του Τραμπ θα έστελνε ένα τσουνάμι πανικού σε μια ήπειρο χωρίς πηδάλιο που ήδη αγωνίζεται να πλοηγηθεί στους δύο πολέμους στην περιφέρειά της, αναφέρει το Politico.

Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη επιβιώσει από μία προεδρία Τραμπ. Μερικοί ηγέτες θα υποστήριζαν ότι αναδείχθηκε ισχυρότερη εξαιτίας αυτού του γεγονότος.

Αλλά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οικοδομείται μια συναίνεση: μια επιστροφή του Τραμπ θα ενθάρρυνε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, θα πυροδοτούσε ενδεχομένως έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο και θα τροφοδοτούσε τους πολιτικούς διχασμούς σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Δεν είναι μόνο η Ευρώπη ιδιαίτερα αδύναμη αυτή τη στιγμή, με μια οικονομία να αγκομαχεί και τους ηγέτες σε Γερμανία και Γαλλία να προσπαθούν να κρατηθούν όρθιοι. Πιθανώς και ο Τραμπ να είναι διαφορετικός και από αυτόν που γνωρίσαμε στις συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ και στις διεθνείς συνόδους κατά την περίοδο 2016-2020.

Πρώτον, θα έχει πάρει διαζύγιο από τους Αμερικανούς αξιωματούχους που προσπάθησαν να τον συγκρατήσουν κατά την πρώτη του θητεία. Δεύτερον, ο πρόεδρος που κάποτε αναφερόταν στην ΕΕ ως έναν από τους «μεγαλύτερους εχθρούς» της Αμερικής, θα κοιτούσε πιθανότατα πέρα ​​από τον Ατλαντικό έχοντας «λυμένο το ζωνάρι για καβγά».

«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα ήταν διαφορετική», είπε η Λέσλι Βινζαμούρι, διευθύντρια προγράμματος ΗΠΑ και Αμερικής στο Chatham House, μια βρετανική δεξαμενή σκέψης. «Ξέρει τώρα ποιος πιστεύει ότι τον αδίκησε τόσο στη διεθνή σκηνή όσο και στο εσωτερικό και έχει επεξεργαστεί με την ομάδα γύρω του κάποια σχέδια για το πώς να τους κόψει τα γόνατα».

Η ενθάρρυνση του Τραμπ στον Πούτιν

Μετά την πρώτη εκλογή του Τραμπ το 2016, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορούσαν να παρηγορηθούν πως ό,τι κι αν συνέβαινε πέρα ​​από τον Ατλαντικό, η ίδια η ήπειρος ήταν ένα φάρος σταθερότητας, ασφαλής υπό την καθοδήγηση της πανίσχυρης Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ.

Αυτή τη φορά, η ευρωπαϊκή ηγεσία απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό. Ο διάδοχος της Μέρκελ, Όλαφ Σολτς, μετά βίας κρατά τον συνασπισμό του ενωμένο, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει συρρικνωθεί πολιτικά από μια ενδυναμωμένη ακροδεξιά.

Εν τω μεταξύ, η περιοχή γύρω από την Ευρώπη φλέγεται. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή τραβούν την προσοχή των ηγετών και εξαντλούν τους δυτικούς στρατιωτικούς και οικονομικούς πόρους. Χωρίς τη συνέχιση της υποστήριξης από την Ουάσιγκτον, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα για το πόσο ακόμη η Ουκρανία θα μπορεί να αντέξει απέναντι στις δυνάμεις του Πούτιν.

Στο Λονδίνο, η νέα κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ ανησυχεί ότι ο Τραμπ θα τραβήξει το χαλί κάτω από τον Βολοντίμιρ  Ζελένσκι, περικόπτοντας τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο ή εξαρτώντας την από άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες που θα εκχωρούσαν εδάφη στη Μόσχα.

Η υπόσχεση του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών από την ανάληψη της εξουσίας λαμβάνεται υπόψη με παρόμοια σοβαρότητα και από άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. «Η βοήθεια θα μπορούσε να σταματήσει εν μία νυκτί», είπε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Ο Πούτιν θα θέλει να το εκμεταλλευτεί και να πει ότι παίρνω το Ντονμπάς, την Κριμαία και μετά θα περιμένω τον χρόνο μου μέχρι την επόμενη φορά».

Η επόμενη φορά, συνεχίζει η ίδια διπλωματική πηγή, θα μπορούσε να είναι μια ρωσική επίθεση σε μια χώρα όπως η Εσθονία, η Λιθουανία ή η Λετονία – όλα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ – καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να δοκιμάσει την ήδη χλιαρή δέσμευση του Τραμπ στο ΝΑΤΟ και τις διατάξεις αμοιβαίας άμυνας της στρατιωτικής συμμαχίας.

Η Γαλλία έχει εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα μιας προεδρίας Τραμπ για να παροτρύνει άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τις στρατιωτικές ικανότητες του μπλοκ. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ψηφοφόρους στο Ουισκόνσιν να αποφασίσουν για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», δήλωσε στο Pοlitico ο υπουργός Ευρώπης της Γαλλίας Μπέντζαμιν Χαντάντ.

Ο Χαντάντ είπε ότι η Γαλλία θα συνεργαστεί με όποιον κερδίσει τις εκλογές στις ΗΠΑ την Τρίτη, αλλά επέμεινε ότι η Ευρώπη πρέπει να σκεφτεί επειγόντως πώς να περιηγηθεί σε έναν κόσμο στον οποίο η Ουάσιγκτον δεν θα μπορούσε πλέον να υπολογίζεται. «Είναι η ευρωπαϊκή μας ασφάλεια», είπε ο Χαντάντ. «Πρέπει να είμαστε ικανοί να υποστηρίξουμε [τους Ουκρανούς] ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα [στις ΗΠΑ]».

Το πρόβλημα είναι ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες – συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας – υποστηρίζουν την αύξηση των εξοπλισμών για τα στρατεύματά τους τα τελευταία δύο χρόνια. Και όμως, εκτός από την Πολωνία, λίγοι το έχουν καταφέρει να το κάνουν πραγματικά.

Φόβοι για εμπορικό πόλεμο

Μια δεύτερη ευρωπαϊκή ανησυχία είναι ότι ο Τραμπ θα αναζωπυρώσει έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο. Έχει απειλήσει να επιβάλει δασμούς 10% έως 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ για να επαναφέρει τις θέσεις εργασίας στη μεταποίηση – και ενώ το Πεκίνο παραμένει το επίκεντρο της οργής του, έχει πολλά να πράξει και για άλλες χώρες. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ αποκάλεσε την ΕΕ «μίνι Κίνα».

Ανώτατοι Ευρωπαίοι εμπορικοί αξιωματούχοι είπαν πρόσφατα στους πρεσβευτές της ΕΕ ότι θα είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε πιθανές εμπορικές διαμάχες εάν χρειαστεί. Στο Λονδίνο, επίσης, ο κίνδυνος ενός αναζωπυρωμένου εμπορικού πολέμου παίζει επίσης στο μυαλό της ομάδας του Στάρμερ. Όπως και οι Ευρωπαίοι ομόλογοί τους, οι Βρετανοί αξιωματούχοι επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης εάν ο Τραμπ κερδίσει και αποφασίσει να ακολουθήσει τις απειλές του για επιβολή δασμών.

Ο Τραμπ έχει προτείνει δασμούς 100% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα, κάτι που θα ήταν καταστροφικά νέα για χώρες με σημαντικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η γερμανική οικονομία, για παράδειγμα, που ήδη δυσκολεύεται, θα υποστεί πλήγμα με μείωση κατά 0,23% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της ως αποτέλεσμα των εμπορικών πολιτικών του Τραμπ, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε από το London School of Economics (LSE).

«Αυτοί οι δασμοί θα επηρεάσουν την αμερικανική οικονομία, όχι μόνο τους κινεζικούς και ευρωπαϊκούς κλάδους, οπότε ο Ντόναλντ Τραμπ με αυτές τις πολιτικές εάν εκλεγεί, θα ήταν ολέθρια για τις οικονομίες σε όλο τον κόσμο», υποστήριξε ο συγγραφέας της μελέτης Aurélien Saussay, από το Ινστιτούτο Ερευνών Grantham του LSE. Κλιματική Αλλαγή και Περιβάλλον.

Ο ανταγωνισμός που προκλήθηκε από έναν εμπορικό πόλεμο δεν θα είχε μόνο οικονομικό αντίκτυπο. Όσον αφορά την ασφάλεια, το Λονδίνο ήταν παραδοσιακά ένας από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσιγκτον. Όμως οι πολιτικές εντάσεις εμφανίζονται ήδη στον ορίζοντα.

Οι σχέσεις μεταξύ του Τραμπ και της νέας κεντροαριστερής κυβέρνησης του Στάρμερ είναι ήδη προβληματικές. Ο Ρεπουμπλικανός επέκρινε το «ακραίο αριστερό» Εργατικό Κόμμα του Στάρμερ επειδή έστειλε ακτιβιστές στην εκστρατεία της Χάρις στις αμερικανικές εκλογές, ισχυριζόμενος ότι ισοδυναμούσε με ξένη παρέμβαση στην αμερικανική δημοκρατία. Η εκστρατεία του έχει καταθέσει νομική καταγγελία κατά του κόμματος με τον ισχυρισμό «ξένη παρέμβαση».

Η στάση του Τραμπ στη Μέση Ανατολή είναι ένας άλλος λόγος που κάνει τους Ευρωπαίους να ανησυχούν. Στην πρώτη του θητεία, απέρριψε την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, η οποία υποστηρίχθηκε από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

«Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα έβλεπε την επιστροφή της πολιτικής της «μέγιστης πίεσης» στο Ιράν, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει την πιθανότητα απευθείας χτυπημάτων στο Ιράν και στοχευμένες δολοφονίες», σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αν και το σχέδιο της κυβέρνησης θα ήταν να αποκαταστήσει την αποτροπή, ο κίνδυνος μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης θα αυξανόταν».

Ευρωπαϊκός διχασμός και διαιρέσεις

Στη συνέχεια, υπάρχει η πίεση που θα ασκούσε μια δεύτερη προεδρία Τραμπ στην ίδια την Ευρώπη. Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ είναι ο πιο διχαστικός πολιτικός της εποχής. Διαχωρίζει επίσης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μεταξύ τους, ένας παράγοντας που θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο τον συντονισμό οποιασδήποτε απάντησης σε επίπεδο ΕΕ για το εμπόριο ή την ασφάλεια για τους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες.

Οι ηγέτες στο Λονδίνο, το Βερολίνο και το Παρίσι ενδέχεται να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τη νίκη του Τραμπ. Αλλά οι αυταρχικοί και ακροδεξιοί ηγέτες της Ευρώπης, όπως ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και η Ιταλίδα Τζόρτζια Μελόνι, θα το δουν ως δικαίωση των θέσεων τους.

Ο Όρμπαν, ο οποίος ταξίδεψε στη Μόσχα για να επισκεφτεί τον Πούτιν το περασμένο καλοκαίρι, συμμετείχε τακτικά σε συγκεντρώσεις υπερσυντηρητικών στις ΗΠΑ, στις οποίες κυριαρχούσε ο Τραμπ. Αυτό οδήγησε μερικούς να υποθέσουν ότι μπορεί να χαρεί να δώσει γρήγορα τα συγχαρητήριά του στον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ ακόμα κι αν το εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου σαφές.

Όσο για τη Μελόνι, οι σύμμαχοί της στη Ρώμη λένε ότι θα ήταν σε ιδανική θέση να ενεργήσει ως το νέο φερέφωνο του Τραμπ στην Ευρώπη.

Ο Αντρέα Ντι Τζιουζέπε, μέλος του ιταλικού κοινοβουλίου που εκπροσωπεί τους Ιταλούς στη Βόρεια Αμερική και μέλος του κόμματος των Αδελφών της Ιταλίας της Μελόνι, δήλωσε ότι η νίκη του Τραμπ θα ήταν ευπρόσδεκτη από τη Ρώμη.

«Αν ο πρόεδρος Τραμπ χρειάζεται έναν ενδιάμεσο με την Ευρώπη, ποιος καλύτερος από τη Τζόρτζια Μελόνι;» είπε ο Ντι Τζουζέπε. «Είναι Τραμπίστρια από την πρώτη ώρα».

Ακόμη και στη Γερμανία, ορισμένοι βλέπουν ευκαιρία σε μια νίκη του Τραμπ. Ωστόσο, ανώτερα στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης παραδέχονται ιδιωτικά ότι ο συνασπισμός του καγκελαρίου Σολτς θα ήταν πιο πιθανό να διαλυθεί εάν κερδίσει η Χάρις. Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή η προοπτική του Τραμπ να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο θα αποτελούσε τέτοια απειλή για την παγκόσμια πολιτική σταθερότητα που και τα τρία κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού θα πρέπει να το ξανασκεφτούν πριν διαλύσουν τη συμμαχία τους.