Η νέα αμερικανική πραγματικότητα

Μια εταιρεία-κολοσσός στον κλάδο του τσιμέντου από τη Βραζιλία ανακοίνωσε χθες ότι εξετάζει να αποκτήσει αυτόνομη δραστηριότητα στις ΗΠΑ. Στο ίδιο ρεπορτάζ του Bloomberg αναφερόταν ότι δύο ακόμα εταιρείες του ίδιου κλάδου, μία από την Ελβετία και μία από την Ελλάδα (η πιο γνωστή εταιρεία τσιμέντου), ετοιμάζονται να κάνουν το ίδιο. Μετά την εκλογή Τραμπ, αυτή θα είναι η νέα κανονικότητα.

Οι αγορές και οι επιχειρήσεις έχουν μάθει να παίρνουν τοις μετρητοίς όσα λένε οι πολιτικοί. Ειδικά οι νεοεκλεγμένοι. Το οικονομικό πρόγραμμα Τραμπ περιλαμβάνει μείωση των φορολογικών συντελεστών των επιχειρήσεων, ενώ ήδη υπάρχει η επιδότηση του ενεργειακού κόστους Μπάιντεν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει όμως και πολλούς δασμούς σε εισαγόμενα προϊόντα, προς κάθε κατεύθυνση (πιθανότατα και προς τα ευρωπαϊκά προϊόντα) της τάξεως του 10%-20%. Αρα όποιος θέλει να συνεχίσει να πουλά προϊόντα στην αχανή αμερικανική αγορά και να το κάνει σε ανταγωνιστικές τιμές, θα πρέπει κατά κανόνα να τα παράγει και στις ΗΠΑ. Για να γίνει αντιληπτή η διάθεση του νέου αμερικανού προέδρου, η πρόθεση πασίγνωστης αμερικανικής εταιρείας παραγωγής γεωργικών ελκυστήρων να μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στο Μεξικό έχει ήδη απειληθεί με δασμούς όχι μόνο για την παραγωγή της εκτός ΗΠΑ, αλλά και για αυτήν εντός ΗΠΑ. Οι αγορές εκτιμούν ότι η συγκεκριμένη πολιτική θα οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές και αναθέρμανση του πληθωρισμού, κάτι που φάνηκε χθες με τη μεγάλη άνοδο των αμερικανικών ομολόγων, δηλαδή του κόστους δανεισμού της χώρας. Ο Τραμπ θεωρεί ότι θα αντισταθμίσει τη ζημιά με ένα αδύναμο δολάριο, στο οποίο βασίζει τις ελπίδες του για να βελτιώσει το εμπορικό ισοζύγιο των ΗΠΑ. Η υποδοχή ωστόσο της εκλογής του στην αγορά συναλλάγματος συνοδεύτηκε από την ακριβώς αντίθετη τάση. Το δολάριο σημείωσε ένα επικό ράλι σε όλο τον κόσμο. Ο Τραμπ έχει πει επίσης ότι θα αντιμετωπίσει και την παράτυπη μετανάστευση «με το μεγαλύτερο πρόγραμμα απελάσεων στην ιστορία». Σε ανάλυση του Ινστιτούτου Πίτερσον είχε υπολογιστεί προεκλογικά ότι εάν απελαθούν 1,3 εκατ. ξένοι εργάτες, το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας θα συρρικνωθεί κατά 2,1%, οδηγώντας την σε ύφεση.

Το πρόγραμμα Τραμπ όμως περιλαμβάνει και τρεις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες φορολογικές ελαφρύνσεις, που θα χρηματοδοτηθούν από τα επιπλέον έσοδα που αναμένει από την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές αγαθών. Συγκεκριμένα, υποσχέθηκε τον τερματισμό των φόρων και κάθε είδους ασφαλιστικής εισφοράς για τα φιλοδωρήματα, τα οποία στις ΗΠΑ αποτελούν σημαντικό μέρος του εισοδήματος μιας σειράς επαγγελμάτων, κυρίως προφανώς της εστίασης. Υποσχέθηκε την πλήρη φοροαπαλλαγή των επιδομάτων, καθώς οι μισοί δικαιούχοι – των υψηλότερων εισοδημάτων – πλήρωναν ομοσπονδιακό φόρο εισοδήματος. Ενώ πρότεινε και τη μείωση του φόρου στις υπερωρίες, η οποία προφανώς δίνει ανάσα, ειδικά στις πιο μικρές επιχειρήσεις. Στο πρόγραμμά του περιείχε και μέτρα για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους ζωής. Είχε πει ότι θα δώσει τη δυνατότητα να εκπίπτουν οι τόκοι που επιβαρύνουν τα δάνεια για την αγορά αυτοκινήτου, με στόχο την τόνωση της εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας, αλλά και την έκπτωση φόρου για τις οικογένειες που φροντίζουν τα ηλικιωμένα μέλη τους. Για τη στέγαση υποσχέθηκε την αύξηση της προσφοράς, καταργώντας κοστοβόρους κανονισμούς και φοροαπαλλαγές για την πρώτη κατοικία. Αν αθροίσουμε κάθε επιμέρους κοινό που ωφελείται από το πρόγραμμά του, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς και γιατί κέρδισε πανηγυρικά. Το αν όλα αυτά θα βελτιώσουν και τη ζωή τους, θα το δούμε το επόμενο διάστημα.