Φυσικό αέριο: Η Gazprom έκλεισε τις στρόφιγγες προς Αυστρία

Το ‘πε και το το έκανε: η Gazprom, ο κρατικός ενεργειακός γίγαντας της Ρωσίας, διέκοψε τελικά τις προμήθειες φυσικού αερίου στον πάροχο πρωτογενούς ενέργειας της Αυστρίας, OMV. Η εξέλιξη αυτή έρχεται στο απόηχο διαιτητικής απόφασης υπέρ της OMV σχετικά με την αποτυχία της Gazprom να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις παράδοσης στη γερμανική θυγατρική της. Την Παρασκευή, η Αυστρία επιβεβαίωσε ότι έλαβε ειδοποίηση από τις ρωσικές αρχές ότι το φυσικό αέριο θα σταματήσει να ρέει από το Σάββατο 16 Νοεμβρίου.

Η OMV, ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας της Αυστρίας, προσπαθεί να ανακτήσει ζημιές ύψους 230 εκατομμυρίων ευρώ από την Gazprom μετά από πρόσφατη διαιτητική απόφαση.

Η αυστριακή ρυθμιστική αρχή ενέργειας, E-Control, ανέφερε ότι οι παραδόσεις της Gazprom στην OMV σταμάτησαν στις 6:00 π.μ. τοπική ώρα (7:00 π.μ. ώρα Κιέβου) το Σάββατο, όπως είχε προειδοποιήσεις η ρωσική εταιρεία. Ωστόσο, η E-Control διαβεβαίωσε τους Αυστριακούς καταναλωτές ότι οι τιμές και οι προμήθειες φυσικού αερίου εντός της χώρας θα παραμείνουν σταθερές παρά τη διακοπή των ρωσικών παραδόσεων.

Φυσικό αέριο: Πάνω από τα 47 ευρώ το TTF – Κλείνει τις στρόφιγγες προς την OMV η Cazprom

Φυσικό αέριο μέσω Ουκρανίας

Στην απάντησή της, η Gazprom ανακοίνωσε ότι θα αποστείλει 42,4 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας το Σάββατο, σύμφωνα με τα επίπεδα της Παρασκευής. Οι ροές ανεφοδιασμού στη Σλοβακία από την Ουκρανία διατήρησαν τη σταθερότητα, αλλά οι όγκοι που καθορίστηκαν για την Αυστρία ήταν περίπου 16% χαμηλότεροι από τον μέσο όρο για αυτόν τον μήνα, σύμφωνα με την Eustream, την εταιρεία μεταφοράς φυσικού αερίου της Σλοβακίας.

Η συνήθης πρόσληψη της OMV περιλαμβάνει περίπου το 40% του ρωσικού φυσικού αερίου που διέρχεται μέσω της Ουκρανίας, που ισοδυναμεί με περίπου 17 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως. Η Αυστρία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες βασίζονται εδώ και καιρό σε αυτή τη διαδρομή μέσω του αγωγού της σοβιετικής εποχής, τη γραμμή Urengoy-Pomary-Uzhhorod , η οποία προμηθεύει αέριο από τη βόρεια Σιβηρία μέσω της Ουκρανίας στις ευρωπαϊκές αγορές.

Το κλείσιμο

Αυτή η διαδρομή, ωστόσο, αντιμετωπίζει επικείμενο κλείσιμο. Το Κίεβο έχει δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να παρατείνει το υπάρχον πενταετές συμβόλαιο διαμετακόμισης με τη Μόσχα, το οποίο θα λήξει στο τέλος του έτους. Κατά συνέπεια, σημαντικοί όγκοι ρωσικού φυσικού αερίου θα παρέχονται στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία μόνο εφόσον η Αυστρία καταργηθεί ως προορισμός διαμετακόμισης. Η Ουγγαρία λαμβάνει επί του παρόντος ρωσικό αέριο μέσω ενός συστήματος αγωγών που κατευθύνεται κυρίως μέσω Τουρκίας .

Οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας ανήλθαν σε περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2023, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 8% των όγκων αιχμής της Gazprom που μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη το 2018-2019. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η ουκρανική οδός διαμετακόμισης κάλυψε περίπου το 65% της ζήτησης φυσικού αερίου για την Αυστρία και τις γειτονικές χώρες Ουγγαρία και Σλοβακία το 2023.

«Ενεργειακός εκβιασμός» με αιχμή το φυσικό αέριο

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατηγόρησε το Σάββατο τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί τις προμήθειες ενέργειας ως μια μορφή «εκβιασμού» κατά της Αυστρίας και της ΕΕ.

Απαντώντας στην απόφαση της Gazprom να σταματήσει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στην Αυστρία, η φον ντερ Λάιεν υποστήριξε στο X ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν «εργαλειοποιεί» την ενέργεια για να πιέσει την Ευρώπη.

Once again Putin is using energy as a weapon.

He is trying to blackmail Austria & Europe by cutting gas supplies.

We are prepared for this and ready for the winter. Gas storage across the EU is full.

As I told @karlnehammer yesterday Europe stands united in supporting Austria

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) November 16, 2024

O επικεφαλής της Κομισιόν διαβεβαίωσε πάντως ότι η ΕΕ είναι προετοιμασμένη για τέτοιες ενέργειες, τονίζοντας ότι οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου σε όλο το μπλοκ είναι γεμάτες και η Ευρώπη είναι έτοιμη για τον χειμώνα.

Η φον ντερ Λάιεν επανέλαβε επίσης την αλληλεγγύη της ΕΕ προς την Αυστρία, τονίζοντας τις πρόσφατες συζητήσεις της με τον Αυστριακό Καγκελάριο Καρλ Νεχάμερ για το θέμα.

Την Παρασκευή, ο Νεχάμερ επιβεβαίωσε ότι η Gazprom, η ρωσική κρατικά ελεγχόμενη εταιρεία φυσικού αερίου, θα σταματήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Αυστρία από το Σάββατο.

Το φυσικό αέριο μέσω Ουκρανίας

Τόσο η Αυστρία όσο και η Σλοβακία εξακολουθούν να λαμβάνουν ρωσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας διαμετακόμισης, η οποία ωστόσο λήγει στο τέλος του έτους. Πρόκειται μία από τα δύο εναπομείνασες διόδους που τροφοδοτούν την Ευρώπη με ρωσικό φυσικό αέριο και αντιπροσωπεύει περίπου το 5% των ετήσιων εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ.

Οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι οι όγκοι που διέρχονται από τη διαδρομή διαμετακόμισης της Ουκρανίας θα μπορούσαν σχεδόν να μειωθούν στο μισό εάν η Gazprom σταματήσει τις προμήθειες λόγω της απόφασης της OMV και η αγορά θα το μάθει σε μια εβδομάδα.

Ο Tom Marzec-Manser, επικεφαλής ανάλυσης αερίου στην εταιρεία συμβούλων ICIS, αναφέρει στους Financial Times, ότι οι πελάτες της Gazprom πληρώνουν συνήθως για τις προμήθειες στις 20 του μήνα. Και προειδοποίησε ότι η «OMV μπορεί να παρακρατήσει αυτήν την επόμενη πληρωμή, η οποία θα ήταν περίπου 213 εκατ. ευρώ, αλλά αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει την άμεση διακοπή της σύμβασης της Gazprom».

Η ανακοίνωση έρχεται τη στιγμή που αρχίζει ο ψυχρότερος καιρός και η ετήσια ζήτηση αερίου για θέρμανση αυξάνεται.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με στοιχεία από τον πάροχο δεδομένων του κλάδου Gas Infrastructure Europe, οι αποθήκες φυσικού αερίου της ΕΕ έχουν καθαρές αναλήψεις για 10 συνεχόμενες ημέρες, κάτι που επίσης ενισχύει τις τιμές.

Οι δεσμεύσεις της OMV για το φυσικό αέριο

Η OMV πρόσθεσε ότι θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τα συμβόλαια για την παράδοση ενέργειας καθώς έχει ήδη διαφοροποιηθεί από το ρωσικό αέριο. Η υπουργός Ενέργειας της Αυστρίας Leonore Gewessler έγραψε επίσης στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X ότι οι ενέργειες της OMV «δεν αποτελούν άμεση απειλή για την ασφάλεια του εφοδιασμού μας».

Ωστόσο, προειδοποίησε: «Είναι σαφές ότι μια ξαφνική διακοπή του εφοδιασμού θα μπορούσε να προκαλέσει ένταση στις αγορές φυσικού αερίου».

Τι συμβαίνει στη Μολδαβία

Εν τω μεταξύ ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της ρωσο-μολδαβικής εταιρείας διανομής φυσικού αερίου Moldovagaz, Vadim Cheban πιστεύει ότι η Gazprom έχει κάθε λόγο να σταματήσει τις προμήθειες στη Μολδαβία αφού η κυβέρνηση της χώρας απέτυχε να εκπληρώσει τις συμφωνίες για τη ρύθμιση του χρέους.

«Πρέπει να ειπωθεί ότι, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς ορισμένων εμπειρογνωμόνων σχετικά με την απουσία λόγων για την καταγγελία της σύμβασης από την Gazprom, αυτό δεν ισχύει. Η ρωσική πλευρά μπορεί να την καταγγείλει ανά πάσα στιγμή για εμπορικούς λόγους. Πρώτα από όλα, εξαιτίας του ανεπίλυτου ζητήματος του χρέους, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης και επίσης λόγω συνθηκών ανωτέρας βίας που σχετίζονται με τη σύναψη νέας σύμβασης για διαμετακόμιση μέσω του εδάφους της Ουκρανίας», δήλωσε ο Cheban σε συνέντευξή του στη μολδαβική εφημερίδα Logos.

Από την πλευρά της, η διοίκηση της ρωσικής εταιρείας φυσικού αερίου δήλωσε ότι διαφωνεί κάθετα με τους ισχυρισμούς της Μολδαβίας και σκοπεύει να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της. Η Μολδαβία βιώνει ενεργειακή κρίση λόγω της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία προκάλεσε διαμαρτυρίες.

Από τον Οκτώβριο του 2022, η Gazprom, η οποία ήταν προηγουμένως ο μοναδικός προμηθευτής φυσικού αερίου στη δημοκρατία, μείωσε την ημερήσια προσφορά της κατά 30% λόγω προβλημάτων με τη διέλευση μέσω της Ουκρανίας. Σε αυτήν την κατάσταση, η Μολδαβία στράφηκε στην αγορά φυσικού αερίου από ευρωπαίους προμηθευτές, ενώ το ρωσικό αέριο αποστέλλεται στην μη αναγνωρισμένη δημοκρατία της Υπερδνειστερίας.

Η Moldovagaz ιδρύθηκε το 1999. Η Gazprom ελέγχει το 50% των μετοχών, ένα άλλο 35,3% ανήκει στην κυβέρνηση της Μολδαβίας και το 13,44% στην Υπερδνειστερία, η οποία μεταβίβασε τις μετοχές της στη Gazprom.