Υπεράκτια αιολικά: Ποιες περιοχές θέτει εκτός το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ

Έχουν περάσει 16 χρόνια από τότε που η Πολιτεία θεσμοθέτησε το πρώτο «road map» για την ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ελλάδα. Έκτοτε πολλά έχουν αλλάξει – σε τεχνολογικό, επενδυτικό και κλιματικό επίπεδο – με συνέπεια προ τετραετίας να ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης του ισχύοντος Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ (ΕΧΠ-ΑΠΕ) το οποίο είχε δημοσιευθεί στις 3 Δεκεμβρίου 2008 επί υπουργίας Γιώργου Σουφλιά.

COP29: Διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον στα υπεράκτια αιολικά πάρκα της Ελλάδας

Καταρχάς, τότε δεν ήταν διαδεδομένη η τεχνολογία των υπεράκτιων αιολικών πάρκων (ΥΑΠ) με συνέπεια να μην περιλαμβάνονται κανόνες για τη χωροθέτησή τους. Στο υπό διαμόρφωση ΕΧΠ – ΑΠΕ, όπως αναφέρει η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Χωροταξικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ κυρία Ελένη Χολέβα, σε πρόσφατο διαβιβαστικό έγγραφο προς τη Βουλή, «ορίζονται νέες ζώνες αποκλεισμού χωροθέτησης αιολικών μονάδων στον θαλάσσιο χώρο, όπως θεσμοθετημένα θαλάσσια και υποθαλάσσια πάρκα, περιοχές με ενάλιες αρχαιότητες ή προστατευόμενα ναυάγια, περιοχές ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών, γραμμές επιβατικής ναυσιπλοΐας, καταδυτικά πάρκα κλπ.»

Η πρόταση αναθεώρησης του ΕΧΠ ΑΠΕ αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα

Η πρόταση αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ η οποία αξιολογείται αυτήν την περίοδο από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) θα υποβληθεί σε στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση και θα εγκριθεί παράλληλα με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) με υπουργική απόφαση. Όπως υπογραμμίζει η ίδια, η πρόταση αναθεώρησης του ΕΧΠ ΑΠΕ αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Αναθεώρηση του προγράμματος

Παράλληλα, η Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ έχει εγκρίνει περιβαλλοντικά το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ) και προωθείται από τη Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού η υπουργική απόφαση έγκρισής του. Όσον αφορά στον εντοπισμό των εν δυνάμει Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ (ΠΟΑΥΑΠ), τελικά πήραν προτεραιότητα όσες κρίθηκε – βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων αξιολόγησης – ότι η εγκατάσταση θαλάσσιων αιολικών σε αυτές θα έχει μικρότερο κόστος και ρίσκο. Η υπό σύσταση από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) Εταιρεία Ειδικού Σκοπού θα μετρήσει και θα συλλέξει στη συνέχεια δεδομένα στις περιοχές για να επιβεβαιώσει τις αρχικές ενδείξεις και εφόσον προκύψει ανάγκη το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΥΑΠ ενδέχεται να αναθεωρηθεί.

Όσον αφορά πάντως στις δύο περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της Ζάκρου και του ιστορικού τόπου της Γυάρου το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) είχε προ διμήνου καταλήξει στην αποδοχή της κατατεθείσας αίτησης από την ΕΔΕΥΕΠ που συνοδεύονταν από φωτορεαλιστικά σχέδια, βάσει των οποίων έκρινε ότι δεν προκύπτει άμεση ή έμμεση βλάβη επί του αρχαιολογικού χώρου. Ωστόσο, η έγκριση δόθηκε με πολύ συγκεκριμένους όρους, οι οποίοι θα πρέπει να τηρηθούν κατά τη χωροθέτηση των θαλάσσιων αιολικών πάρκων.

Μετά τις έρευνες πεδίου η επιλογή των πιλοτικών

Σε κάθε περίπτωση, σε έγγραφό του προς τη Βουλή ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥΕΠ κ. Αριστοφάνης Στεφάτος διευκρινίζει – ειδικά για τις τελικές περιοχές ανάπτυξης των δύο πιλοτικών υπεράκτιων αιολικών πάρκων – ότι δεν έχουν ακόμα αποφασιστεί, καθώς σύμφωνα με τη νομοθεσία ένα τμήμα της ευρύτερης περιοχής (ήτοι της θαλάσσιας περιοχής που εκτείνεται νοτίως της ακτογραμμής της Περιφερειακής Ενότητας Έβρου και βορείως – βορειοανατολικώς της Σαμοθράκης) θα αποτελέσει περιοχή οργανωμένης ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων ενώ ένα άλλο τμήμα μπορεί να οριοθετηθεί ως περιοχή πρώτης επιλογής ΑΠΕ (go to area). Για τα όρια των εν δυνάμει περιοχών ανάπτυξης πρέπει, όπως επισημαίνει ο ίδιος, να ληφθούν υπόψη κατά την εκπόνηση των μελετών η απόσταση από το σημείο αναφοράς του αεροδρομίου Αλεξανδρούπολης και του συστήματος αεροναυτιλίας και τα συστήματα ραντάρ επιτήρησης του ΓΕΕΘΑ ενώ η τελική επιλογή των περιοχών θα βασιστεί και στα αποτελέσματα των ερευνών πεδίου.

Μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον

Σε κάθε περίπτωση το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα υπεράκτια αιολικά στην Ελλάδα παραμένει και αναδείχθηκε και στην εκδήλωση της ΕΔΕΥΕΠ που υλοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες στο περιθώριο της COP29 από τους εκπροσώπους της αραβικής Masdar και της ισπανικής Iberdrola. Όπως ανέφερε ο επιχειρησιακός διευθυντής της Masdar, κ. Αμπντουλαζίζ Αλ Ομπαιντλί «αξιοποιώντας την εξειδίκευση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στον χώρο θέλουμε να επεκταθούμε στα υπεράκτια αιολικά», τόνισε.

Και πρόσθεσε: «Τα κεφάλαια υπάρχουν, αλλά ο ανταγωνισμός διεθνώς είναι πολύ μεγάλος, ειδικά για επενδύσεις όπως τα ΥΑΠ που απαιτούν περισσότερα κεφάλαια συγκριτικά με τις άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ». Σύμφωνα με τον ίδιο, η Masdar σχεδιάζει να δημιουργήσει δυναμικό χαρτοφυλάκιο επενδύσεων από υπεράκτια αιολικά και φωτοβολταϊκά σε Ελλάδα και Ισπανία, ύψους 6 GW (γιγαβάτ), στο πλαίσιο του φιλόδοξου εταιρικού στόχου για δυναμικότητα 100 GW σε ανανεώσιμες έως το 2030.

Στην ελκυστική επενδυτική προοπτική της Ελλάδας αναφέρθηκε και ο εκπρόσωπος της ισπανικής Iberdrola κ. Γκονσάλο Σάενς ντε Μιέρα, ο οποίος ανέδειξε τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Ελλάδα στον τομέα των ΥΑΠ, υπογραμμίζοντας τις τρεις βασικές προϋποθέσεις για να προσελκύσει περαιτέρω επενδυτικό ενδιαφέρον: ελαχιστοποίηση του επιχειρηματικού ρίσκου κατά τη φάση της ανάπτυξης, σχήματα στήριξης από την Πολιτεία και σαφήνεια ώστε να διευκολύνεται η τραπεζική χρηματοδότηση των έργων, και η δημιουργία εφοδιαστικής αλυσίδας. Ο ισπανικός όμιλος μέσα στην επόμενη τριετία σκοπεύει να επενδύσει συνολικά 15 δισ. ευρώ σε ΑΠΕ, εκ των οποίων το 55% στην αγορά των υπεράκτιων αιολικών.

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, κ. Κωσταντίνος Μαύρος, ανέφερε ότι το υπό ανάπτυξη πιλοτικό έργο ΥΑΠ στην Αλεξανδρούπολη θα δώσει τον τόνο για τις επόμενες επενδύσεις. Υπογράμμισε μάλιστα ότι έχουν ξεκινήσει ήδη και οι σχετικές μελέτες (βυθού, περιβαλλοντικές, κ.λπ.), εκτιμώντας ότι μέσα στους επόμενους 18 μήνες αναμένεται η έναρξη υλοποίησής του.