Ουκρανία – Ρωσία: Σε επικίνδυνη φάση ο πόλεμος – Νέο πυρηνικό δόγμα από τον Πούτιν

Η συμπλήρωση 1000 ημερών από την ημέρα που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία σηματοδότησε μία νέα επικίνδυνη κλιμάκωση του πολέμου.

Το Κίεβο εκμεταλλεύτηκε τις νεοεισερχόμενες δυνατότητες πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς της για να χτυπήσει μια στρατιωτική βάση σε ρωσικό έδαφος. Η Μόσχα, η οποία έχει προειδοποιήσει για τέτοιες ενέργειες, ανέβασε τους τόνους βάζοντας πλέον στο τραπέζι την απειλή μίας πυρηνικής απάντησης.

Οι εξελίξεις αυτές νωρίς την Τρίτη τάραξαν τους επενδυτές που εδώ και καιρό έχουν απομακρυνθεί από την καθημερινότητα του πολέμου, προκαλώντας μια έντονη στροφή προς ασφαλή επενδυτικά καταφύγια. Σημειώνεται πάντως, ότι στην πραγματικότητα, η πρόσφατη άφιξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων για να υποστηρίξουν τις ρωσικές δυνάμεις στο πεδίο της μάχης είχε ήδη ανεβάσει τα στάδια. Η προοπτική της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο και η υπόσχεσή του να τερματίσει τον πόλεμο σε σύντομο χρονικό διάστημα έχει δημιουργήσει μια νέα αίσθηση επείγοντος για την Ουκρανία και τους συμμάχους της.

Χτύπημα Ουκρανίας στη Ρωσία με αμερικανικούς πυραύλους ATACMS;

Η Washington Post ανέφερε την Τρίτη, επικαλούμενη ανώνυμους Αμερικανούς αξιωματούχους, ότι ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ενέκρινε την αποστολή ναρκών ξηράς κατά προσωπικού στην Ουκρανία. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Μπάιντεν εγκατέλειψε τη μακροχρόνια αντίθεσή του σε επιδρομές μεγάλης εμβέλειας στη Ρωσία με τα αμερικανικής κατασκευής τακτικά πυραυλικά συστήματα στρατού, γνωστά ως ATACMS.

Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε ακόμα περισσότερα όπλα για να ενισχύσει τη θέση του, η κυβέρνηση Μπάιντεν στέλνει στο Κίεβο όσο το δυνατόν περισσότερη βοήθεια πριν αποχωρήσει από την εξουσία και ο Γερμανός Όλαφ Σολτς τηλεφώνησε στον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα για να τον ενημερώσει για τις συνομιλίες. Ο Ρώσος ηγέτης δεν έδειξε ενδιαφέρον για συμβιβασμό, ανέφερε ο Σολτς.

Το νέο δίλημμα

«Η τρέχουσα κατάσταση προσφέρει στον Πούτιν έναν σημαντικό πειρασμό να κλιμακώσει τον πόλεμο», σχολιάζει η Tatyana Stanovaya, ανώτερη συνεργάτης στο Carnegie Russia Eurasia Center, σε μια ανάρτηση στο X. Μια τέτοια κίνηση θα επέτρεπε τόσο στον Πούτιν όσο και στον Τραμπ να κατηγορήσουν τον Μπάιντεν για τη νέα σύγκρουση και χρησιμεύσει ως προϋπόθεση για άμεσες συνομιλίες, είπε.

«Αυτό σηματοδοτεί μια εξαιρετικά επικίνδυνη συγκυρία», πρόσθεσε, καθώς ο Πούτιν μπορεί να προσπαθεί να πείσει τους δυτικούς ηγέτες ότι πρέπει να επιλέξουν μεταξύ μιας πυρηνικής σύγκρουσης ή μιας διευθέτησης με τους όρους της Ρωσίας.

Ασφαλή καταφύγια

Όπως επισημαίνει το Bloomberg, οι τελευταίες εξελίξεις έστειλαν τους επενδυτές σε μερικά από τα ασφαλέστερα επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία. Η απόδοση των 10ετών ομολόγων μειώθηκε έως και επτά μονάδες βάσης, ενώ το επιτόκιο των ισοδύναμων γερμανικών τίτλων μειώθηκε κατά 11 μονάδες βάσης. Οι κινήσεις εξαπλώθηκαν και στην αγορά συναλλάγματος, ανεβάζοντας το γιεν Ιαπωνίας και το ελβετικό φράγκο.

Ωστόσο, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ προσπάθησε να κατευνάσει τις ανησυχίες για μια πυρηνική κλιμάκωση, παρόλο που κατηγόρησε τη Δύση για κλιμάκωση της σύγκρουσης. «Είμαστε σθεναρά υπέρ του να κάνουμε τα πάντα για να μην επιτρέψουμε να συμβεί πυρηνικός πόλεμος», είπε στο περιθώριο της G-20. «Ένα πυρηνικό όπλο είναι πρώτα και κύρια ένα όπλο για την αποτροπή οποιουδήποτε πυρηνικού πολέμου».

Ωστόσο, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο οποίος μίλησε με τον Πούτιν τον περασμένο μήνα, προειδοποίησε ότι εάν απειληθεί η Μόσχα «δεν θα διστάσει ούτε δευτερόλεπτο – θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα». Υπογράμμισε πάντως, ότι ο Ρώσος ηγέτης δεν θα επιδίωκε τώρα πυρηνική αντιπαράθεση, καθώς οι δυνάμεις του τα πάνε καλά στο πεδίο της μάχης.

Οι ΗΠΑ έδωσαν σήμα ότι δεν θα προσαρμόσουν την πυρηνική τους στάση ως απάντηση στην απόφαση της Ρωσίας να αλλάξει το δόγμα της. Ένας εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, μιλώντας στο Bloomberg, υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι η κίνηση δεν ήταν έκπληξη.

Η επίθεση σημειώθηκε καθώς ο Μπάιντεν και ο Σολτς συγκεντρώθηκαν με άλλους ηγέτες της Ομάδας των 20 σε μια σύνοδο κορυφής στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου οι ελιγμοί αναφορικά με τον πόλεμο της Ρωσίας ήταν ένα από τα κύρια σημεία διαμάχης.

Ο οικοδεσπότης, Πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα της Βραζιλίας, προσπάθησε να κλείσει τις συζητήσεις για τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα, προκειμένου να επικεντρωθεί στην κλιματική αλλαγή και τη φτώχεια. Αλλά η βαριά και, κατά καιρούς, χαοτική διαχείριση της συνάντησης έχει αφήσει προκαλέσει έντονο προβληματισμό.

Τα καλώδια

Εντονη ανησυχία προκαλεί παράλληλα και το γεγονός ότι δύο υποθαλάσσια καλώδια δεδομένων υπέστησαν ζημιές στη Βαλτική κοντά στον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ τη Δευτέρα. Οι κυβερνήσεις της περιοχής έχουν επανειλημμένα αναφέρει κυβερνοεπιθέσεις, παραπληροφόρηση και εισβολές από ρωσικά αεροσκάφη και έχουν προειδοποιήσει ότι θα απειληθούν εάν ο Πούτιν εξασφαλίσει τη νίκη στην Ουκρανία. Η σουηδική αστυνομία είπε ότι ξεκίνησε έρευνα για τις παραβιάσεις του καλωδίου ως πιθανή δολιοφθορά.

«Κάτι συμβαίνει εκεί», είπε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους.

Η προέλευση των εξελίξεων αυτής της εβδομάδας μπορεί να εντοπιστεί στην επέμβαση της Πιονγκγιάνγκ στον πόλεμο τον περασμένο μήνα, μια κίνηση που ήρθε σε αντίθεση με τις προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον.

Αυτή ήταν η αλλαγή που έπεισε τον Μπάιντεν να επιτρέψει χτυπήματα με ATACMS στη Ρωσία. Η ανάπτυξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων στη μάχη πήγε την κατάσταση σε «άλλο επίπεδο», δήλωσε ο Oleksandr Polishchuk, πρεσβευτής της Ουκρανίας στην Ινδία, σε συνέντευξή του στο Νέο Δελχί τη Δευτέρα.

Το πρώτο χτύπημα της Ουκρανίας με αυτούς τους πυραύλους έπληξε μια αποθήκη πυρομαχικών στη δυτική ρωσική συνοριακή περιοχή Μπριάνσκ, σύμφωνα με τοπικές ουκρανικές αναφορές που επιβεβαιώθηκαν αργότερα από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας. Οι Ρώσοι ανέφεραν ότι κατέρριψαν πέντε από τους έξι πυραύλους που εκτοξεύτηκαν και δεν υπήρξαν θύματα. Ούτε το Γενικό Επιτελείο της Ουκρανίας ούτε το Υπουργείο Άμυνας σχολίασαν ποια συστήματα χρησιμοποιήθηκαν.

Το πυρηνικό δόγμα

Αργότερα την ίδια μέρα, ο Πούτιν υπέγραψε ένα διάταγμα για την επέκταση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας βάσει του οποίου η Μόσχα θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης ατομικών όπλων, δήλωσε ο εκπρόσωπός του Ντμίτρι Πεσκόφ. Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ως απάντηση σε επίθεση στο έδαφος του από το Κίεβο χρησιμοποιώντας συμβατικά δυτικά όπλα. Η Ρωσία θα θεωρήσει επίσης μια επίθεση από ένα μη πυρηνικό κράτος που υποστηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη ως κοινή επίθεση.

«Αυτή είναι η τυπική αντίδραση του Πούτιν – που κλιμακώνεται πριν από τις συνομιλίες», δήλωσε ο Timothy Ash, ανώτερος υπεύθυνος στρατηγικής για τα ΗΜ στην RBC BlueBay Asset Management, σε μια ανάρτηση στο blog. «Ο Πούτιν υποθέτει ότι θα πρέπει να καθίσει και να μιλήσει για ειρήνη με τον Τραμπ κάποια στιγμή μέσα στους επόμενους μήνες».

Ο Ζελένσκι, απευθυνόμενος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, προέτρεψε τις κυβερνήσεις να «μην φοβούνται να κάνουν ακόμη περισσότερα» για να βοηθήσουν την άμυνα του Κιέβου ενάντια στη Ρωσία.