«Διατηρώ»: Με καθυστέρηση και ψαλιδισμένο budget το «λίφτινγκ» στα διατηρητέα κτίρια

Στις αρχές του 2025 αναμένεται ότι θα ξεκινήσει το πρόγραμμα «Διατηρώ για ιδιωτικά κτίρια» με  κουτσουρεμένο προϋπολογισμό, όπως αναφέρεται σε διαβιβαστικό έγγραφο προς τη Βουλή ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Τομεακών Προγραμμάτων του Υπουργείου Οικονομικών Γιώργος Ζερβός.

Βάσει της αρχικής εξειδίκευσης, η δράση είναι μόλις 20 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα αύξησης προγραμματικού προϋπολογισμού ή χρήσης υπερδέσμευσης εντάξεων, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν και τη διαθεσιμότητα των πόρων.

Ξεκαθαρίζει το τοπίο για τα υπεράκτια αιολικά – Τι θα προβλέπει το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ

Ο αρχικός προϋπολογισμός των 360 εκατ. και το «Διατηρώ»

Είναι αξιοσημείωτο ότι στα τέλη του 2020 στη λίστα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης είχε περιληφθεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων ύψους 360 εκατ. ευρώ, που θα περιλάμβανε και το «Διατηρώ».

Ωστόσο, δεν εντάχθηκε και  στα μέσα του 2021 ξεκίνησε προσπάθεια αναζήτησης 200 εκατ. ευρώ από το  ΕΣΠΑ 2021-2027 αλλά ούτε αυτή ευοδώθηκε. 

Τελικά φέτος το πρόγραμμα έσπασε  στα δύο, ένα για δημόσια κτίρια το οποίο «τρέχει» από τον Σεπτέμβριο με προϋπολογισμό 70 εκατ. ευρώ και ένα για ιδιωτικά του οποίου ο Οδηγός είναι έτοιμος, αλλά απαιτείται οριστικοποίηση της μεθοδολογίας χρηματοδότησης των προτάσεων προκειμένου να εκδοθεί η πρόσκληση προς τους δυνητικούς δικαιούχους, οι οποίοι, εάν ο προϋπολογισμός δεν αυξηθεί, δεν θα ξεπερνούν τις μερικές δεκάδες.

Επιδότηση κόστους έως και το 50% των εργασιών

Σύμφωνα  με τα όσα αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στέλεχος του ΥΠΕΝ, το ύψος της επιδότησης θα φτάνει έως και το 50% των επιλέξιμων εργασιών, με το ποσοστό κάλυψης να εξαρτάται από εισοδηματικά κριτήρια.

Οι εργασίες στα κτίρια θα στοχεύουν σε τουλάχιστον μεσαίας κλίμακας αποκατάσταση ή σε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου το λιγότερο 30%. Σε κάθε περίπτωση με τα έργα αναβάθμισης θα πρέπει το κτίριο να ανεβαίνει δύο ενεργειακές κλάσεις.  

Ειδικότερα, σύμφωνα και με τις προτάσεις του ΥΠΕΝ, οι παρεμβάσεις, ενδεικτικά, θα περιλαμβάνουν:

• καθαρισμό προσόψεων (π.χ. με ήπια υδροβολή για το εξωτερικό αρτιφισιέλ επίχρισμα των μεσοπολεμικών κτιρίων για την απομάκρυνση των ατμοσφαιρικών ρύπων ή βαφή με anti graffiti για την προστασία από βανδαλισμούς),
• λήψη άμεσων σωστικών μέτρων για το κέλυφος των κτιρίων – όπως στερέωση ανοιγμάτων, επιδιορθώσεις στην κεραμοσκεπή κ.α. – για την αποφυγή μερικής ή ολικής κατάρρευσης του κτιρίου και την  αντιμετώπιση αστοχιών π.χ. λόγω εισροής υδάτων, σεισμικής δραστηριότητας ή  διάβρωσης των δομικών υλικών.
• στατική ενίσχυση των κτιρίων, αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, διαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων των κτιρίων,
•  αποκατάσταση όψεων (πλαστικού διακόσμου, αντικατάσταση κουφωμάτων, επιδιόρθωση μεταλλικών στοιχείων κ.α.),
• αποκατάσταση του εσωτερικού των κτιρίων (ξύλινων πατωμάτων, κλιμάκων, αλλαγές στη διαμερισμάτωση για λειτουργικούς λόγους κ.α.),
• ενσωμάτωση νέων χρήσεων για την ανάδειξη, αφενός του κοινωνικού, ιστορικού και πολιτιστικού χαρακτήρα των ίδιων των κτιρίων και του πολιτιστικού κεφαλαίου των φορέων-ιδιοκτητών τους και, αφετέρου, την αύξηση της συμβολής στο εθνικό πολιτιστικό κεφάλαιο, τη δημοκρατία, την εκπαίδευση, την έρευνα κ.λπ.
• ενεργειακή αναβάθμιση με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης   ενέργειας για θέρμανση – ψύξη – κλιματισμό, φωτισμό και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης.
• επίσης θα χρηματοδοτούνται και οι απαραίτητες μελέτες.

Η δεύτερη επιστολή στον πρωθυπουργό

Για την ανάγκη άμεσης εκκίνησης του προγράμματος 11 ελληνικές και διεθνείς οργανώσεις (Europa Nostra, ΕΛΛΕΤ, DOCOMOMO, TICCIH, Monumenta κλπ.) έστειλαν και δεύτερη επιστολή  στον πρωθυπουργό (η πρώτη είχε αποσταλεί στις αρχές του έτους) στην οποία τονίζουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια μη εφαρμογής του προγράμματος, το μοναδικό που έχει εξαγγελθεί, αν στόχος είναι η χώρα μας να διατηρήσει, προστατεύσει και αναδείξει τον αρχιτεκτονικό της πλούτο.

Επισημαίνεται επίσης ότι η Πολιτεία δεν έχει θεσπίσει κανένα άλλο μέτρο για την υποστήριξη της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς.

«Αντίθετα, έχει εκδώσει με Υπουργική Απόφαση τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, οι διατάξεις του οποίου παρέχουν κίνητρα για την κατεδάφιση κτηρίων που δεν είναι κηρυγμένα, τα όποια πολύ εύκολα θεωρούνται ως μη αξιόλογα από τις υπηρεσίες που αδειοδοτούν τις κατεδαφίσεις», υπογραμμίζουν, αναφέροντας ότι προσδοκούν την αποφασιστική διαμεσολάβηση του πρωθυπουργού για να γίνει άμεσα πράξη το «Διατηρώ» για τα ιδιωτικά κτίρια.