Ευρώπη: Γιατί αντιμετωπίζει ήδη την επόμενη ενεργειακή της κρίση

Καθώς ο χειμώνας πλησιάζει, οι αποθήκες στην Ευρώπη αδειάζουν ταχύτερα από το συνηθισμένο και οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν εκτοξευθεί, θυμίζοντας αρκετά τους απόηχους του σοκ του 2022.

Η ταχεία εξάντληση των αποθεμάτων φυσικού αερίου και οι διαφαινόμενες περικοπές προμηθειών από τη Μόσχα έχουν τα χαρακτηριστικά μιας νέας ενεργειακής κρίσης για την Ευρώπη, η οποία εξακολουθεί να υποφέρει από ακραία σοκ πριν από δύο χρόνια.

Ενεργειακή κρίση: Ανησυχίες στην Ευρώπη – Τι βλέπουν οι αναλυτές για τον χειμώνα

Η κλιμάκωση των εντάσεων στην Ουκρανία έχει συμβάλει σε μια περίπου 45% αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου φέτος. Αν και τα επίπεδα εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερα από τα ρεκόρ του 2022, είναι αρκετά υψηλά ώστε να κινδυνεύει να βαθύνει η κρίση κόστους ζωής για τα νοικοκυριά και να ενταθεί η ανταγωνιστική πίεση στους καταπονημένους κατασκευαστές.

Όπως επισημαίνει το Bloomberg, η αποθήκευση φυσικού αερίου αποτελεί σανίδα σωτηρίας κατά τη διάρκεια των πιο ψυχρών περιόδων, αλλά τα αποθέματα φέτος μειώνονται ραγδαία, αφού οι παγωμένες θερμοκρασίες αύξησαν τη ζήτηση για θέρμανση και η ανοδική ξηρασία απαιτούσε μεγαλύτερη χρήση για την παραγωγή ενέργειας.

Η Ευρώπη και η Ρωσία μπροστά στο ενεργειακό πρόβλημα

Πάνω από δύο χρόνια αφότου ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έθεσε ως όπλο την ενέργεια, η Ευρώπη αγωνίζεται να διασφαλίσει το ενεργειακό της σύστημα. Η στενότητα της αγοράς αντανακλά την πρόκληση της ηπείρου να απεξαρτηθεί πλήρως από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Η κατάσταση πρόκειται να επιδεινωθεί με τις παραδόσεις φυσικού αερίου που συνέβαλαν στην πλήρωση των αποθεμάτων το 2024 να μην είναι πιθανώς διαθέσιμες το επόμενο έτος, επεκτείνοντας τη συμπίεση των τιμών.

«Εξακολουθούμε να έχουμε προβλήματα με την προμήθεια φυσικού αερίου», δήλωσε ο Markus Krebber, διευθύνων σύμβουλος της RWE AG, σε συνέδριο την Παρασκευή. «Αν θέλουμε πραγματικά να είμαστε ανεξάρτητοι από το ρωσικό φυσικό αέριο, πρέπει να έχουμε μεγαλύτερη ικανότητα εισαγωγών και αυτό θα το δούμε πιθανώς και φέτος τον χειμώνα, επειδή οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου αδειάζουν αρκετά γρήγορα, καθώς έχουμε μια ψυχρή έναρξη του χειμώνα».

Ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία κλιμακώνεται, με τις δύο πλευρές να εξαπολύουν πυραυλικές επιθέσεις αυτή την εβδομάδα σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν πλεονέκτημα ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ως αποτέλεσμα των αυξανόμενων εντάσεων, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στην Gazprombank, το τελευταίο μεγάλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που απαλλάχθηκε από τις κυρώσεις και διαχειρίζεται τις πληρωμές για το ρωσικό φυσικό αέριο.

Οι κυρώσεις έχουν στόχο να μειώσουν τα έσοδα του Κρεμλίνου από τις εξαγωγές ενέργειας, αλλά αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο διακοπής του φυσικού αερίου που εξακολουθεί να ρέει σε μια χούφτα κεντροευρωπαϊκά έθνη.

Αν και η Ευρώπη έχει μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία, η απώλεια μιας από τις τελευταίες εναπομείνασες οδούς για το αέριο μέσω αγωγών θα ασκούσε μεγαλύτερη πίεση στην αγορά φυσικού αερίου και θα εκτόξευε τις παγκόσμιες τιμές στα ύψη, σύμφωνα με τους αναλυτές της Energy Aspects.

Η Ευρώπη προετοιμάζεται ήδη για το ενδεχόμενο τερματισμού των ροών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, όταν λήξει η συμφωνία διαμετακόμισης στο τέλος του έτους. Οι κυρώσεις σημαίνουν ότι η ροή αερίου θα μπορούσε να σταματήσει πριν από αυτό, με την Ουγγαρία να προειδοποιεί ότι η ενεργειακή της ασφάλεια απειλείται.

Οι τιμές αντικατοπτρίζουν την πιθανή απώλεια ενός μέρους των εναπομενουσών φθηνών ρωσικών ροών, τις καθυστερήσεις στην πρόσθετη προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και έναν κρύο χειμώνα.

Και καλοκαίρια και χειμώνες

Σε ένα άλλο ασυνήθιστο σημάδι της πίεσης στο σύστημα, οι τιμές για το καλοκαίρι, όταν το φυσικό αέριο υποτίθεται ότι είναι αρκετά φθηνό ώστε να αναπληρωθούν οι αποθήκες, είναι ακριβότερες από ό,τι τον επόμενο χειμώνα. Αυτό υποδηλώνει ότι το ενεργειακό κόστος θα παραμείνει υψηλότερο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, και όσο χαμηλότερα είναι τα επίπεδα αποθήκευσης αυτό το χειμώνα, τόσο πιο δύσκολο γίνεται το έργο της αναπλήρωσης των αποθεμάτων.

Στο αποκορύφωμα της ενεργειακής κρίσης το 2022, η Γερμανία διέταξε υποχρεωτικές γρήγορες αγορές φυσικού αερίου για αποθήκευση από την παγκόσμια αγορά σε τιμές ρεκόρ. Για να προσπαθήσει να ανακτήσει μέρος του επιπλέον κόστους, το Βερολίνο εισήγαγε ένα τέλος αποθήκευσης φυσικού αερίου, το οποίο καταβάλλεται από τους εμπόρους ή τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας για τις παραδόσεις μέσω της Γερμανίας. Το μέτρο έχει επικριθεί έντονα, καθώς αυξάνει το κόστος απόκτησης υγροποιημένου φυσικού αερίου για χώρες που δεν έχουν χερσαία σύνορα, όπως η Αυστρία, η Σλοβακία και η Τσεχική Δημοκρατία.

Ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία κλιμακώνεται, με τις δύο πλευρές να εξαπολύουν πυραυλικές επιθέσεις αυτή την εβδομάδα σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν πλεονέκτημα ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ως αποτέλεσμα των αυξανόμενων εντάσεων, οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στην Gazprombank, το τελευταίο μεγάλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που απαλλάχθηκε από τις κυρώσεις και διαχειρίζεται τις πληρωμές για το ρωσικό φυσικό αέριο.

«Αυτό αρχίζει να μοιάζει με το σενάριο του 2022, στο οποίο η ΕΕ αγόραζε φυσικό αέριο σε οποιαδήποτε τιμή», δήλωσε ο Arne Lohmann Rasmussen, επικεφαλής αναλυτής της Global Risk Management στην Κοπεγχάγη. «Το επόμενο έτος, αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί κατά τη διάρκεια μιας χρονιάς με ισχυρή ζήτηση στην Ασία».

Ο Fatih Birol, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Προειδοποίησε ότι η Ευρώπη χρειάζεται άφθονα αποθέματα για αργότερα αυτόν τον χειμώνα, εάν η διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας σταματήσει την 1η Ιανουαρίου με τη λήξη της συμφωνίας μεταξύ Μόσχας και Κιέβου.

Η περίπτωση της Γερμανίας

Στη Γερμανία, όπου πολλά εργοστάσια αναγκάστηκαν να σταματήσουν ή να περιορίσουν την παραγωγή λόγω του υψηλού ενεργειακού κόστους, η ταχύτερη απόσυρση των αποθεμάτων στέλνει ανησυχητικά μηνύματα ότι η πίεση στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης θα μπορούσε να συνεχιστεί για τρίτο συνεχόμενο έτος.

«Για άλλη μια φορά, οι οικονομίες έντασης ενέργειας, με επικεφαλής τη Γερμανία, θα υποφέρουν περισσότερο, πλήττοντας μια οικονομία που ήδη ταλανίζεται από τα προβλήματα στους τομείς των αυτοκινήτων, των χημικών και των μηχανημάτων», δήλωσε ο Ole Hansen, επικεφαλής της στρατηγικής εμπορευμάτων της Saxo Bank AS.

Η Γερμανία βρίσκεται σε στασιμότητα μετά την ενεργειακή κρίση και μια άνοδος του πληθωρισμού θα μπορούσε να εντείνει την απογοήτευση των ψηφοφόρων ενόψει των πρόωρων εκλογών του Φεβρουαρίου.

Διαφορετική η Ευρώπη από το 2022

Τον χειμώνα του 2022, η Ευρώπη απέφυγε τις ελλείψεις εν μέρει χάρη σε έναν ήπιο χειμώνα. Φέτος, οι κίνδυνοι ενεργειακών δελτίων είναι χαμηλοί. Οι υψηλότερες τιμές σε σύγκριση με την Ασία σημαίνουν ότι καταφθάνουν φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου. Αλλά ένας κρύος χειμώνας αλλού θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγαλύτερο ανταγωνισμό για τις προμήθειες και να ανεβάσει περαιτέρω τις τιμές, γεγονός που θα προκαλούσε προβλήματα στην περιοχή.

«Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος η τύχη της Ευρώπης, όσον αφορά τον ήπιο καιρό, να εξαντληθεί τον ερχόμενο χειμώνα», δήλωσε ο Hansen της Saxo Bank. «Είμαστε με άλλα λόγια αναγκασμένοι να βασιστούμε στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και μαζί με αυτό την ανάγκη να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί με την Ασία».