Οι συνεχείς παρεμβάσεις της κυβέρνησης στην αγορά

Είπε μια κουβέντα μέσα στην εβδομάδα που μας πέρασε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας και όποιος την κατάλαβε την κατάλαβε. Μιλώντας στο Bloomberg και σχολιάζοντας το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το θέμα των χαμηλών επιτοκίων καταθέσεων που προσφέρουν οι τράπεζες στην Ελλάδα, το είπε εξαιρετικά απλά: «Ο ανταγωνισμός θα φέρει αποτελέσματα, όχι τα διοικητικά μέτρα». Η παρατήρηση δεν ήταν τυχαία, τη στιγμή που πυκνώνουν οι πληροφορίες ότι η κυβέρνηση σκέφτεται να παρέμβει συνολικά στο θέμα των επιτοκίων. Μάλιστα ανέφερε συγκεκριμένα ότι ο πέμπτος τραπεζικός πόλος που δημιουργήθηκε θα προκαλέσει ενίσχυση του ανταγωνισμού.

Αν συμβεί και αυτό, δηλαδή να έχουμε κυβερνητική παρέμβαση στην τραπεζική αγορά, θα πρόκειται για μια οβιδιακή αλλαγή για μια κυβέρνηση που το φθινόπωρο του 2021 δήλωνε ότι το θέμα του ανακάμπτοντος τότε πληθωρισμού δεν χρήζει παρέμβασης και πρόσθετε με έμφαση ότι «θα πρέπει να αφήσουμε απερίσπαστη την αγορά να ισορροπήσει». Ακολούθησε μια περίοδος που αποδείχτηκε ότι η αγορά δεν θα ισορροπούσε και οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά έκτακτες, λόγω και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Χρειάστηκε να περάσει ένα ολόκληρο εξάμηνο, μέχρι το καλοκαίρι του 2022, όταν αποφασίστηκαν οι έκτακτες φορολογήσεις των ουρανοκατέβατων κερδών των ενεργειακών επιχειρήσεων και βέβαια ο μηχανισμός για το ρεύμα. Θα περίμενε κανείς ότι θα περιοριζόμασταν σε αυτές τις παρεμβάσεις και η «πίστη» στους κανόνες της αγοράς θα επέστρεφε. Κι όμως ακόμα και μετά το τέλος του μηχανισμού τον Δεκέμβριο του 2023 ακολούθησε ένας ακόμα γύρος παρεμβάσεων στην αγορά, με την εκ νέου φορολόγηση των διυλιστηρίων, χωρίς αυτή τη φορά να είναι σαφές γιατί μια καλή χρονιά μιας (ή δύο) εταιρείας, σε μια ομαλοποιημένη πετρελαϊκή αγορά από πλευράς τιμών, να αποτελεί λόγο για έκτακτη φορολόγηση.

Η κυβέρνηση επιχειρεί τώρα, συμπληρώνοντας τρίτη συνεχόμενη χρονιά… παρεμβάσεων στην αγορά, να φορολογήσει εκ νέου τα κέρδη των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο να χρηματοδοτήσει τις μειωμένες τιμές που θα πωλούν το ρεύμα στους καταναλωτές οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας. Ετοιμάζει δηλαδή να εφαρμόσει την ίδια τακτική της έκτακτης περιόδου της έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία, στερώντας την όποια ελπίδα υπήρχε άμεσα για δημιουργία μιας ανταγωνιστικής αγοράς στην ηλεκτρική ενέργεια. Αν έχει αμφιβολίες για την τιμολόγηση, διαθέτει αρμόδια όργανα για να κάνουν ελέγχους και να επιβάλουν κυρώσεις. Δεν το κάνει, γιατί γνωρίζει ότι δεν υπάρχει θέμα με την τιμολόγηση από πλευράς εταιρείων. Θεωρεί ωστόσο ότι υπάρχει θέμα με το ευρωπαϊκό σύστημα υπολογισμού της τιμής του ρεύματος, με το οποίο διαφωνεί και επειδή δεν μπορεί να το αλλάξει τιμωρεί τις εταιρείες.

Η πολιτική αυτή, πέραν του ότι δημιουργεί θέματα ασφάλειας δικαίου για τις επιχειρήσεις, δεν λύνει προβλήματα, καθώς προσφέρει μόνο προσωρινή ανακούφιση στους καταναλωτές. Την ίδια στιγμή προκαλεί ζημιά σε εταιρείες σημαντικές για την ελληνική οικονομία, που σε μεγάλο βαθμό ορίζουν και την τύχη του Χρηματιστηρίου της Αθήνας.