ΕΕ: Οι μεγάλες χώρες παίρνουν πάντα τη θέση του Επιτρόπου στην ενιαία αγορά

Από το 2004, ο έλεγχος των ενημερωτικών δελτίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  για την αγορά και τη βιομηχανία της ΕΕ βρίσκεται σχεδόν πάντα στα χέρια ορισμένων από τις μεγαλύτερες χώρες της: Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία ή Πολωνία.

Με την επιτυχία της ενιαίας αγοράς στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού σχεδίου, οι χώρες αυτές κατέχουν κεντρική θέση στη νομοθέτηση του μπλοκ. Μια εξαίρεση σε αυτό ήταν ο Ιρλανδός Charlie McCreevy, ο οποίος ήταν επίτροπος για την ενιαία αγορά μέχρι το 2010.

Θεωρητικά, οι επίτροποι πρέπει να εκπροσωπούν όλους τους Ευρωπαίους, όχι μόνο τις χώρες τους – σε κάθε μία από τις 27 χώρες μέλη αναλογεί μία θέση. Αλλά κάθε χώρα ανταγωνίζεται σκληρά για τους καλύτερους ρόλους, αποδεικνύοντας ότι ούτε οι εθνικές πρωτεύουσες δεν είναι πεπεισμένες ότι αυτό ισχύει.

Εμπορικός Πόλεμος ΕΕ-ΗΠΑ: Επιπτώσεις και δυνατότητες συμφωνίας

«Σε γενικές γραμμές, αυτό που βλέπεις είναι ότι τα μεγαλύτερα κράτη μέλη με περισσότερη δύναμη παίρνουν με μεγαλύτερη συνέπεια τους φακέλους που τους ενδιαφέρουν», δήλωσε ο Sander Tordoir, επικεφαλής οικονομολόγος του Κέντρου Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης.

Η νέα φουρνιά Επιτρόπων στην ΕΕ

Καθώς μια νέα φουρνιά επιτρόπων προετοιμάζεται για μια νέα πενταετή θητεία, το POLITICO εξέτασε τα χαρτοφυλάκια των επιτρόπων του παρελθόντος και του παρόντος, από την πρώτη ομάδα επιτρόπων του José Manuel Barroso το 2004 (η πρώτη ομάδα που περιλάμβανε αποκλειστικά επιτρόπους από τις 10 χώρες που προσχώρησαν στην ΕΕ εκείνη τη χρονιά) έως τη δεύτερη ομάδα της σημερινής προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν 20 χρόνια αργότερα.

Καμία χώρα δεν έχει ασχοληθεί περισσότερο από τη Γαλλία με την ενημέρωση για τη βιομηχανία και την ενιαία αγορά. Η Γαλλία έχει ήδη βάλει το δάχτυλό της στην πίτα της εσωτερικής αγοράς τρεις από τις πέντε φορές, συμπεριλαμβανομένης της επικείμενης θητείας του Στεφάν Σεζουρνέ ως επικεφαλής της ευημερίας και της βιομηχανικής στρατηγικής.

Αυτό είναι το αποτέλεσμα της δύναμης της Γαλλίας και της Γερμανίας στην ΕΕ, καθώς και μιας «μακράς παράδοσης, μιας πνευματικής ιστορίας στην πραγματικότητα, της γαλλικής σκέψης σχετικά με τη βιομηχανία και την οικοδόμηση μιας ενιαίας αγοράς», υποστήριξε ο Tordoir. Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, η Γερμανία, έχει επικεντρωθεί περισσότερο στο εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο, πρόσθεσε.

Η Γαλλία έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να αποκτήσει τον επόμενο μεγάλο βιομηχανικό ρόλο στο μπλοκ, καθώς φέρεται να αντάλλαξε τον αρχικό υποψήφιο Επίτροπο Τιερί Μπρετόν με τον Σεζουρνέ για να πάρει μια καλύτερη θέση στην επόμενη Επιτροπή.

Η στάση της Γαλλίας προκαλεί καχυποψία στις άλλες χώρες της ΕΕ

Η στάση του Παρισιού έχει προκαλέσει καχυποψία σε άλλες χώρες.

«Η αντίληψη είναι μερικές φορές ότι αυτή η γαλλική εστίαση [στην εσωτερική αγορά] … είναι στην πραγματικότητα απλώς ένας καλυμμένος τρόπος για να χτίσει τους δικούς της Γάλλους βιομηχανικούς πρωταθλητές», δήλωσε ο Tordoir – αν και πρόσθεσε ότι αυτό δεν είναι «εντελώς δίκαιο» και ότι η Γαλλία με βιομηχανικό πνεύμα θα μπορούσε να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.

Ανεξάρτητα από αυτό, η απογοήτευση ήταν εμφανής στις πρόσφατες πολιτικές διαμάχες. Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης καταψήφισαν μια δέσμη μεταρρυθμίσεων για τους μεταφορείς, τις οποίες ονόμασαν «νόμο Μακρόν», με την αιτιολογία ότι ήταν βαθιά προστατευτικές. Η Γαλλία δέχθηκε επίσης πυρά για την προσπάθειά της να δημιουργήσει μια Ένωση Κεφαλαιαγορών της ΕΕ – η κίνηση αυτή θεωρήθηκε ως στρατηγική για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών, η οποία τυχαίνει να βρίσκεται στο Παρίσι.

Η σταθερή εστίαση της Γαλλίας στα χαρτοφυλάκια της εσωτερικής αγοράς και του κλάδου ξεχωρίζει μέσα στην πενταετή καταιγίδα ανακατατάξεων χαρτοφυλακίων της Επιτροπής, με μερικά άλλα μοτίβα.

Οι… αδύναμες χώρες

Ενώ οι μεγαλύτερες χώρες κέρδισαν το προβάδισμα της ενιαίας αγοράς, οι ενημερώσεις για το εμπόριο αφορούσαν τις μικρότερες χώρες. Η Λιθουανία είναι η μόνη μη μεσογειακή χώρα που τοποθετήθηκε υπεύθυνη για τους ωκεανούς ή τη ναυτιλία από το 2004.

Και πιο αδύναμες και λιγότερο ορατές αρμοδιότητες, όπως η ανάπτυξη, η ισότητα, ο πολιτισμός, η έρευνα, η αντιμετώπιση κρίσεων, η υγεία και οι κοινωνικές υποθέσεις, ανατέθηκαν κυρίως σε μικρότερες χώρες και χώρες που εντάχθηκαν αργότερα στην ΕΕ, όπως η Μάλτα, η Κύπρος, η Σλοβενία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και το Βέλγιο. Παρόλα αυτά, κατά τύχη, η θητεία της Στέλλας Κυριακίδη στην Ελλάδα ως Επίτροπος Υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19 απέδειξε ότι τα πιο αδύναμα χαρτοφυλάκια μπορούν να καταλήξουν να αποτελέσουν σημαντικές αποστολές, υπό ορισμένες συνθήκες.

Τον Σεπτέμβριο, όταν η φον ντερ Λάιεν παρουσίασε την ομάδα των επιτρόπων, υπήρξε εμφανής απογοήτευση σε ορισμένες πρωτεύουσες της ΕΕ – παρά τον ισχυρισμό της ότι πρόκειται για μια Επιτροπή «ίσων αποστάσεων».

Ο Ούγγρος ευρωβουλευτής της αντιπολίτευσης Csaba Molnár θεώρησε την ενημέρωση του Olivér Várhelyi για την υγεία και την προστασία των ζώων ως απόδειξη ότι η χώρα του έχει περιέλθει σε μια θέση με «μηδενική επιρροή» στην ΕΕ.

Στη Μάλτα, το χαρτοφυλάκιο του 35χρονου δημόσιου υπαλλήλου Glenn Micallef – νεολαία, αθλητισμός και δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών – χλευάστηκε ως ένα από τα λιγότερο σημαντικά στην Επιτροπή.

Οι αρμοδιότητες

Οι αρμοδιότητες της Βουλγάρας Ekaterina Zaharieva – νεοσύστατες επιχειρήσεις και καινοτομία – ήταν «μέτριες … όπως αναμενόταν» και όχι τόσο διαφορετικές από τα χαρτοφυλάκια των βουλγάρων προκατόχων της, σύμφωνα με τον ευρωβουλευτή Kristian Vigenin.

Και στο Βέλγιο, οι σχολιαστές και από τις δύο πλευρές των… γλωσσικών συνόρων της μικρής χώρας καυτηρίασαν την πολιτική απάθεια που την οδήγησε να πέσει στην τελευταία θέση της ιεραρχίας της Επιτροπής, όταν η Hadja Lahbib παρέλαβε ένα απογοητευτικό χαρτοφυλάκιο για την ετοιμότητα, τη διαχείριση κρίσεων και την ισότητα.

Το χαρτοφυλάκιό της έχει έκτοτε διευρυνθεί με τμήματα των καθηκόντων της Várhelyi για τη διαχείριση κρίσεων και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας.

Οι επερχόμενοι επίτροποι θα μπορούσαν ακόμη να βρουν τις εξουσίες τους να περιορίζονται από τον τρόπο με τον οποίο η φον ντερ Λάιεν κατανέμει τις αρμοδιότητες μεταξύ των μελών της νέας της ομάδας.