Μέρκελ: «Χαλαρώστε το φρένο του χρέους»

Υπέρ της χαλάρωσης του «φρένου στο χρέος» τάσσεται η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, σε μία ακόμα ένδειξη της αυξανόμενης πολιτικής πίεσης για αναθεώρηση του ανώτατου ορίου δανεισμού που πολλοί οικονομολόγοι λένε ότι είναι πολύ άκαμπτο.

Η Μέρκελ, η οποία υπηρέτησε ως καγκελάριος μεταξύ 2005 και 2021 και εισήγαγε το φρένο χρέους στο σύνταγμα της Γερμανίας, κάνει την πρόταση για αλλαγή στην αυτοβιογραφία της «Ελευθερία: Μνήμες 1954-2021» .

Γερμανία: Το «φρένο χρέους» και τα όριά του

Η παρέμβασή της έρχεται λίγες μόλις ημέρες αφότου ο Φρίντριχ Μερτς, ηγέτης του κόμματος της Μέρκελ, της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης, και ο άνδρας που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα μπορούσε να γίνει ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας στις πρόωρες εκλογές τον ερχόμενο Φεβρουάριο, έδειξε για πρώτη φορά ότι ο κανόνας θα μπορούσε να τροποποιηθεί.

Το φρένο χρέους περιορίζει τον νέο δανεισμό από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο 0,35% του ΑΕΠ, προσαρμοσμένο για τον οικονομικό κύκλο, και επίσης απαγορεύει στα 16 μεμονωμένα κράτη της Γερμανίας να αναλάβουν οποιοδήποτε νέο χρέος.

Θεσπίστηκε σε νόμο το 2009 και τέθηκε σε ισχύ το 2016, αν και ανεστάλη κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και ξανά μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Φέτος ισχύει εκ νέου.

Οι προτάσεις της Μέρκελ

Η Μέρκελ επέμεινε ότι «η ιδέα ενός φρεναρίσματος του χρέους προς το συμφέρον των μελλοντικών γενεών εξακολουθεί να είναι σωστή».

«Αλλά για να αποφευχθούν συγκρούσεις σχετικά με την κατανομή των πόρων στην κοινωνία και να προσαρμοστούν στις αλλαγές στο ηλικιακό προφίλ του πληθυσμού, πρέπει να μεταρρυθμιστεί ώστε να επιτραπεί η ανάληψη υψηλότερων επιπέδων χρέους για χάρη των επενδύσεων στο μέλλον», συνέχισε.

Η Μέρκελ είπε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αυξανόμενη πολεμική της Ρωσία σημαίνει ότι η Γερμανία θα πρέπει να αυξήσει «ουσιαστικά» τις αμυντικές δαπάνες τα επόμενα χρόνια, προειδοποιώντας ότι ο στόχος του ΝΑΤΟ να δαπανήσει το 2% του ΑΕΠ για τον στρατό «δεν θα είναι αρκετός».

Οι υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες, είπε, αναπόφευκτα θα οδηγούσαν σε «συγκρούσεις με άλλους τομείς πολιτικής», ειδικά καθώς η Γερμανία θα πρέπει επίσης να δαπανήσει το 5% του ΑΕΠ για έρευνα και ανάπτυξη, το 0,7%του ΑΕΠ για διεθνή βοήθεια και «επιπλέον κρατικά κεφάλαια» για την πράσινη μετάβαση.

Η παρέμβασή της έρχεται σε μια στιγμή που οι διαφορές σχετικά με το φρένο χρέους έχουν γίνει ένα από τα βασικά κύρια ελαττώματα στη γερμανική πολιτική.

Κόμματα της αριστεράς λένε ότι αποτρέπει τις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται στις υπό κατάρρευση υποδομές και τις ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας. Τα κόμματα της δεξιάς, συμπεριλαμβανομένου του κόμματος της Μέρκελ, του CDU, το βλέπουν ως τρόπο προστασίας των μελλοντικών γενεών από ένα εκρηκτικό βάρος χρέους.

Η κατάρρευση του συνασπισμού

Το φρένο προκάλεσε επίσης την κατάρρευση του τρικομματικού συνασπισμού του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς νωρίτερα αυτό το μήνα. Ο Σολτς απέλυσε τον υπουργό Οικονομικών του, Κρίστιαν Λίντνερ, αφού αρνήθηκε να αναστείλει τον κανόνα του χρέους για να επιτρέψει περισσότερη βοήθεια στην Ουκρανία. Το κόμμα του Λίντνερ, το FDP, αποχώρησε στη συνέχεια από την κυβέρνηση.

Αλλά το CDU έχει επίσης δείξει ευελιξία για το φρένο χρέους. Μιλώντας σε ένα επιχειρηματικό συνέδριο νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Μερτς είπε ότι μόνο μερικά άρθρα του συντάγματος είναι αμετάβλητα. «Όλα τα άλλα μπορούν να συζητηθούν», είπε.

Το βασικό ζήτημα, πρόσθεσε ο Merz, ήταν για ποιο σκοπό θα χρησιμοποιηθεί ο νέος δανεισμός που θα προκύψει από τη χαλάρωση του φρένου του χρέους. Απέκλεισε μια μεταρρύθμιση που θα επέτρεπε απλώς περισσότερες δαπάνες για την πρόνοια, για παράδειγμα.

Αν όμως ο νέος δανεισμός κατευθυνόταν προς επενδύσεις «τότε η απάντηση μπορεί να είναι διαφορετική», εξήγησε.