Volkswagen: Υπάρχει τέλος στο… μαρτύριο; – Από τις απεργίες μέχρι τους δασμούς Τραμπ, οι συμφορές αφθονούν

Η Volkswagen (VW), η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία σε πωλήσεις, προετοιμάζεται για απεργίες που ξεκινούν την 1η Δεκεμβρίου ως απάντηση στο σχέδιό της διοίκησης να κλείσει τρία εργοστάσια στη Γερμανία και να μειώσει τους μισθούς.

Volkswagen: Aντιμέτωπη με μεγάλες απεργίες από τον Δεκέμβριο

Η Northvolt, μια πολλά υποσχόμενη σουηδική startup μπαταριών στην οποία επένδυσαν η Volkswagen και η BMW, έχει καταρρεύσει και οδηγείται σε πτώχευση. Εν τω μεταξύ, πέρα ​​από τον Ατλαντικό, ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί να ανατρέψει τις αλυσίδες εφοδιασμού επιβάλλοντας δασμούς 25% στις εισαγωγές αγαθών από το Μεξικό και τον Καναδά.

Η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο αποτελεί εδώ και πολύ καιρό σημαντική πηγή κερδών για την αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης. Αυτές οι μέρες πλησιάζουν στο τέλος τους.

Αυτά τα προβλήματα έρχονται εν μέσω μιας ήδη δύσκολης χρονιάς για την αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης. Από τον Απρίλιο, η συνδυασμένη κεφαλαιοποίηση αγοράς των πέντε μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών της ηπείρου σε πωλήσεις – VW, Stellantis, Renault, BMW και Mercedes – έχει πέσει από τα 300 δισ. ευρώ σε κάτω από 200 δισ. ευρώ, καθώς μια σειρά από ζοφερές προβλέψεις για τα κέρδη έχουν τρομάξει τους επενδυτές, όπως αναφέρει ο Economist σε ανάλυσή του.

Στην Ευρώπη η ζήτηση έχει συρρικνωθεί και ο ανταγωνισμός εντείνεται από τις κινεζικές εταιρείες ηλεκτρικών οχημάτων (EV). «Η πίτα έχει γίνει μικρότερη και έχουμε περισσότερους καλεσμένους στο τραπέζι», είπε ο Oliver Blume, το αφεντικό της Volkswagen.

Την ίδια ώρα, οι υπερπόντιες επιχειρήσεις των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών έχουν χτυπήσει σε… λακκούβα. Οι πωλήσεις στην Κίνα έχουν υποχωρήσει και τα κέρδη στην Αμερική απειλούνται επίσης. Ο Philippe Houchois της Jefferies, το περιγράφει ως «μια ύφεση που δεν μοιάζει με καμία άλλη». Ωστόσο, οι προσπάθειες για μείωση του κόστους στις εταιρείες για να παραμείνουν ανταγωνιστικές έρχονται αντιμέτωπες με τη σκληρή αντίσταση από τα συνδικάτα και τους πολιτικούς.

Οι παχιές αγελάδες της πανδημίας

Πριν από λίγο καιρό οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες ήρθαν αντιμέτωπες με μεγάλες πιέσεις. Η έλλειψη μικροτσίπ κατά τη διάρκεια της πανδημίας τις βοήθησε να ακολουθήσουν μια στρατηγική «value over volume», καθώς έδωσαν προτεραιότητα στην τοποθέτηση σπάνιων τσιπ στα πιο κερδοφόρα οχήματά τους. Η Volkswagen έσπασε το ρεκόρ λειτουργικών κερδών της κάθε χρόνο, από το 2021 έως το 2023. Η Stellantis (της οποίας ο μεγαλύτερος μέτοχος, η Exor, είναι συνιδιοκτήτης της μητρικής εταιρείας του The Economist) δημιούργησε τα υψηλότερα έσοδα και κέρδη που είχε ποτέ, το 2023. Η BMW και η Mercedes απολάμβαναν επίσης προφυλακτήρα χρόνια. Ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης στη Renault άρχισε επίσης να αποδίδει καρπούς.

Τον τελευταίο καιρό όμως η εικόνα έχει μαυρίσει. Η ζήτηση για αυτοκίνητα στην Ευρώπη έχει σταματήσει και μπορεί να οδηγηθεί σε διαρθρωτική πτώση. Η Ευρώπη δεν θα επιστρέψει ποτέ στα ύψη που είχε κατακτήσει πριν από την πανδημία, με τις 16 εκατομμύρια πωλήσεων ετησίως, παραδέχεται ο Arno Antlitz, οικονομικός διευθυντής της VW.

Το 2023 οι συνολικές πωλήσεις ήταν λίγο πάνω από 11,5 εκατομμύρια οχήματα, αυξημένες σε σχέση με το προηγούμενο έτος αλλά πολύ κάτω από το ανώτατο όριο. Φέτος αναμένεται να είναι χαμηλότερες και λίγοι στον κλάδο προβλέπουν μεγάλη ανάπτυξη το επόμενο έτος.

Καθώς η περίοδος του… λιμού για τα τσιπ έχει τελειώσει, η παραγωγή στράφηκε προς τα λιγότερο κερδοφόρα αυτοκίνητα. Τα περιθώρια είναι πιθανό να μειωθούν περαιτέρω εάν ξεσπάσουν πόλεμοι τιμών για την επίτευξη νέων σκληρών στόχων εκπομπών στην πορεία της ΕΕ προς την απαγόρευση των πωλήσεων βενζινοκίνητων αυτοκινήτων έως το 2035. Αυστηρότεροι κανόνες το επόμενο έτος θα απαιτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο των οχημάτων που πουλάει η βιομηχανία να είναι EV, τα οποία είναι αυτή τη στιγμή λιγότερο κερδοφόρα από τα οχήματα που κινούνται με ορυκτά καύσιμα.

Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες πιέζονται επίσης τιμολογιακάκαι στο εσωτερικό τους από τους Κινέζους ανταγωνιστές τους. Αν και υπήρξε μια μικρή πτώση μετά την εισαγωγή των δασμών στα εισαγόμενα ηλεκτρικά οχήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Οκτώβριο, οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μία στις δέκα πωλήσεις νέων EVs στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Schmidt Automotive Research, μια συμβουλευτική εταιρεία. Αυτό το μερίδιο θα αυξηθεί περαιτέρω. Η byd και η Chery, δύο κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες, δημιουργούν εργοστάσια στην Ευρώπη για να εξυπηρετήσουν άμεσα την ήπειρο.

Volkswagen και άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες χάνουν έδαφος στην Κίνα

Εν τω μεταξύ, στην Κίνα, οι ευρωπαϊκές εταιρείες χάνουν από τους εγχώριους αντιπάλους τους. Η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο αποτελεί εδώ και πολύ καιρό σημαντική πηγή κερδών για την αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης. Αυτές οι μέρες πλησιάζουν στο τέλος τους.

Σύμφωνα με την UBS, το μερίδιο αγοράς των ξένων εμπορικών σημάτων έχει πέσει κατακόρυφα από 63% το 2020 σε 37% τώρα, με τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες να αποδεικνύονται καλύτερες στο να εξοπλίζουν τα οχήματά τους με την τεχνολογία whizzy που απαιτούν οι καταναλωτές της χώρας. Η Volkswagen έχει πληγεί ιδιαίτερα σκληρά. Κάποτε ήταν η μεγαλύτερη εταιρεία αυτοκινήτων στην Κίνα, αλλά πλέον το μερίδιο αγοράς της μειώθηκε από 19% το 2019 σε 14% σήμερα, ενώ η UBS εκτιμά ότι μπορεί να πέσει σε μονοψήφιο αριθμό έως το 2030.

Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Κίνα γίνονται επίσης πιο δύσκολες για τις “ακριβότερες” εταιρίες της Γερμανίας. Η BMW και η Mercedes κερδίζουν το 48% και το 37% των λειτουργικών τους κερδών, αντίστοιχα, στην ασιατική χώρα. Αν και μέχρι στιγμής έχουν χάσει μόνο μερικές ποσοστιαίες μονάδες μεριδίου αγοράς, και οι δύο βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα σε μια χώρα όπου οι μισές πωλήσεις είναι πλέον ηλεκτρικά οχήματα. Οι πωλήσεις στην Κίνα της Porsche, μιας άλλης πολυτελούς ευρωπαϊκής μάρκας αυτοκινήτων, έχουν πέσει κατά 27% από το 2022.

Η Stellantis, η οποία έχει αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, βρίσκεται ωστόσο σε μάχη με Κινέζους ανταγωνιστές στη Νότια Αμερική και τη Μέση Ανατολή, και οι δύο σημαντικές περιοχές για την εταιρεία. Το μεγαλύτερο πρόβλημά της, όμως, είναι τα βυθισμένα κέρδη της στη Βόρεια Αμερική. Μια άστοχη απόφαση να αυξήσει τις τιμές για τα pickup και τα SUV της, για να τα φέρει πιο κοντά σε εκείνα της Ford και της General Motors, απέτυχε καθώς οι πελάτες απομακρύνθηκαν. Τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε ότι τα έσοδά της στη Βόρεια Αμερική μειώθηκαν κατά 42%, από έτος σε έτος, το τρίμηνο από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο. Τα μεγάλα αποθέματα την οδήγησαν να μειώσει την παραγωγή και να κλείσει προσωρινά τα εργοστάσια.

Η αμερικανική αγορά πρόκειται να γίνει ακόμα πιο ακανθώδης για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες υπό τον Τραμπ. Η VW εισάγει σχεδόν τα δύο πέμπτα των αυτοκινήτων που πουλά στην Αμερική από βόρεια και νότια των συνόρων, όπως και η Steallantis. Εάν ο Τραμπ επιβάλει επίσης δασμούς στις εισαγωγές από την ΕΕ, αυτό θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Αν και τα δύο τρίτα των αυτοκινήτων που πουλάει η BMW στην Αμερική κατασκευάζονται εκεί, τα υπόλοιπα εισάγονται από την EE, σύμφωνα με την τράπεζα Berenberg.

Αντιδράσεις και απεργίες

Όλα αυτά δείχνουν μια οδυνηρή περίοδο αναπροσαρμογής για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες που θα πρέπει να ξεκινήσουν με την αντιμετώπιση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας στο εσωτερικό. Ωστόσο, οι προσπάθειες για να γίνει αυτό συναντούν ήδη αντίσταση. Τα συνδικάτα της VW δεν είναι τα μόνα που αναλαμβάνουν αγωνιστική δράση.

Τον περασμένο μήνα, οι Ιταλοί εργάτες αυτοκινήτων οργάνωσαν μονοήμερη απεργία, την πρώτη εθνική απεργία τους εδώ και 20 χρόνια. Απεργίες έπληξαν επίσης προμηθευτές αυτοκινήτων στη Γαλλία και έχουν απειληθεί σε δύο εργοστάσια ελαστικών που πρόκειται να κλείσουν έως το 2026.

Οι πολιτικοί, επίσης, έχουν αμυδρή άποψη για το κλείσιμο των εργοστασίων. «Πιθανές λανθασμένες αποφάσεις διαχείρισης από το παρελθόν δεν πρέπει να είναι εις βάρος των εργαζομένων», δήλωσε ο Ολαφ Σολτς ο “πολιορκημένος” καγκελάριος της Γερμανίας, σε σχέση με τα σχεδιαζόμενα κλεισίματα της VW. Ο Carlos Tavares, το αφεντικό της Stellantis, τιμωρήθηκε από την ιταλική κυβέρνηση επειδή δημιούργησε θέσεις εργασίας σε χώρες χαμηλού κόστους.

Αλλά εάν οι ευρωπαϊκές εταιρείες αυτοκινήτων δεν μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος και τις μειωμένες πωλήσεις, η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί. Τα προειδοποιητικά φώτα αναβοσβήνουν πιο επειγόντως τώρα.