BBC: «Ιταλικοί» πολτοί ντομάτας made in China – Με καταναγκαστική εργασία η παραγωγή τους

Από ντομάτες που έχουν καλλιεργηθεί στην Κίνα και έχουν μαζευτεί από ανθρώπους, στο πλαίσιο καταναγκαστικής εργασίας, φαίνεται να είναι οι πολτοί ντομάτας από την Ιταλία, που πωλούνται σε πολλά σούπερ μάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου, σύμφωνα με έρευνα του BBC.

Από τους πολτούς αυτούς που διακινούνται στην αγορά κάποιοι έχουν κάτι το …ιταλικό στο όνομά τους, άλλοι στην περιγραφή τους και στα συστατικά τους. Σύμφωνα με το BBC, συνολικά 17 προϊόντα, που πωλούνται σε Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία, είναι πιθανό να περιέχουν κινέζικες ντομάτες, από την περιοχή Xinjiang, όπου η παραγωγή τους συνδέεται με την καταναγκαστική εργασία από τους Ουιγούρους και άλλες κυρίως μουσουλμανικές μειονότητες.

Ιταλία: Μεγαλώνουν οι αντιδράσεις από αγρότες και εταιρείες για την εισαγωγή ντομάτας από την Κίνα [γράφημα]

Η Κίνα καλλιεργεί περίπου το ένα τρίτο των ντοματών στον κόσμο, με τη βορειοδυτική περιοχή της Xinjiang να έχει το τέλειο κλίμα για την καλλιέργεια της

Ο ΟΗΕ κατηγορεί το κινεζικό κράτος για βασανιστήρια και κακοποίηση, ενώ η Κίνα αρνείται ότι αναγκάζει τους ανθρώπους να εργάζονται στη βιομηχανία ντομάτας, υποστηρίζοντας ότι η έκθεση του ΟΗΕ βασίζεται σε «παραπληροφόρηση και ψέματα».

Η Κίνα καλλιεργεί περίπου το ένα τρίτο των ντοματών στον κόσμο, με τη βορειοδυτική περιοχή της Xinjiang να έχει το τέλειο κλίμα για την καλλιέργεια της. Είναι επίσης και η περιοχή όπου, σύμφωνα με το BBC, η Κίνα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα μαζικών συλλήψεων το 2017.

«Στρατόπεδα επανεκπαίδευσης»

Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Ουιγούροι έχουν κρατηθεί σε εκατοντάδες εγκαταστάσεις, τις οποίες η Κίνα έχει ονομάσει «στρατόπεδα επανεκπαίδευσης».

Σύμφωνα με μαρτυρίες στο BBC, 14 άνθρωποι λένε ότι υπέστησαν ή είδαν καταναγκαστική εργασία στα χωράφια ντομάτας της Σιντζιάνγκ τα τελευταία 16 χρόνια.

Σύμφωνα με μία από αυτές, αν οι εργάτες δεν πληρούσαν τις ποσοστώσεις – έως και 650 κιλά ντομάτα την ημέρα – θα τους έκαναν ηλεκτροσόκ με ηλεκτροφόρα καλώδια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Mamutjan, ενός Ουιγούρου δασκάλου, που φυλακίστηκε το 2015 λόγω παρατυπίας στα ταξιδιωτικά του έγγραφα, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε επειδή δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις υψηλές ποσοστώσεις ντομάτας, που αναμένονταν από αυτόν.

«Σε ένα σκοτεινό κελί φυλακής, υπήρχαν αλυσίδες που κρέμονταν από το ταβάνι. Με κρέμασαν εκεί και μου είπαν ‘Γιατί δεν μπορείς να τελειώσεις τη δουλειά;’. Με χτύπησαν πολύ δυνατά στα οπίσθιά μου, με χτύπησαν στα πλευρά. Έχω ακόμα σημάδια».

Είναι δύσκολο να επαληθευτούν αυτές οι μαρτυρίες, αλλά είναι συνεπείς και απηχούν στοιχεία που περιέχονται σε έκθεση του ΟΗΕ του 2022, η οποία ανέφερε βασανιστήρια και καταναγκαστική εργασία σε κέντρα κράτησης στη Σιντζιάνγκ.

Η έρευνα του BBC

Συγκεντρώνοντας δεδομένα από όλο τον κόσμο, το BBC ανακάλυψε πώς οι περισσότερες ντομάτες της Σιντζιάνγκ μεταφέρονται στην Ευρώπη – με τρένο μέσω Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν και στη Γεωργία, από όπου μεταφέρονται στην Ιταλία.

Ένα όνομα εταιρείας εμφανιζόταν επανειλημμένα ως παραλήπτης. Πρόκειται, σύμφωνα με το BBC, για την Antonio Petti, μέλος ενός ομίλου μεγάλων εταιρειών επεξεργασίας ντομάτας στην Ιταλία. Έλαβε περισσότερα από 36 εκατομμύρια κιλά ντοματοπολτού από την εταιρεία Xinjiang Guannong και τις θυγατρικές της μεταξύ 2020 και 2023, όπως έδειξαν τα στοιχεία.

Ο όμιλος Petti παράγει προϊόντα ντομάτας με το δικό του όνομα, αλλά προμηθεύει επίσης άλλα σε σούπερ μάρκετ σε όλη την Ευρώπη, τα οποία τα πωλούν ως δικά τους επώνυμα προϊόντα.

Η έρευνά μας εξέτασε 64 διαφορετικούς πολτούς ντομάτας που πωλούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ – συγκρίνοντας τους σε εργαστήριο με δείγματα από την Κίνα και την Ιταλία. Περιλάμβαναν κορυφαίες ιταλικές μάρκες και δικά μας εμπορικά σήματα σούπερ μάρκετ, και πολλά από αυτά παρήχθησαν από την Petti.

Το BBC ζήτησε από την Source Certain, μια παγκοσμίου φήμης εταιρεία επαλήθευσης προέλευσης με έδρα την Αυστραλία, να διερευνήσει αν οι ισχυρισμοί προέλευσης στις ετικέτες των πολτών ήταν ακριβείς. Η εταιρεία ξεκίνησε δημιουργώντας αυτό που ο διευθύνων σύμβουλός της Cameron Scadding αποκαλεί «δακτυλικό αποτύπωμα», το οποίο είναι μοναδικό για μια χώρα προέλευσης – αναλύοντας τα ιχνοστοιχεία που απορροφούν οι ντομάτες από το τοπικό νερό και τα πετρώματα.

«Ο πρώτος στόχος για εμάς ήταν να καθορίσουμε πώς θα έμοιαζε το υποκείμενο προφίλ ιχνοστοιχείων για την Κίνα και [πώς] θα έμοιαζε ένα πιθανό προφίλ για την Ιταλία. Διαπιστώσαμε ότι ήταν πολύ διαφορετικά», δήλωσε.

Στη συνέχεια, η Source Certain συνέκρινε αυτά τα προφίλ των χωρών με τους 64 πολτούς ντομάτας που το BBC ήθελε να ελέγξουν – η πλειονότητα των οποίων ισχυριζόταν ότι περιείχε ιταλικές ντομάτες ή έδινε την εντύπωση ότι περιείχε – και μερικούς που δεν έκαναν καμία δήλωση προέλευσης.

Τα εργαστηριακά αποτελέσματα έδειξαν ότι πολλά από αυτά τα προϊόντα πράγματι περιείχαν ιταλικές ντομάτες – συμπεριλαμβανομένων όλων εκείνων που πωλούνται στις ΗΠΑ, κορυφαίων ιταλικών εμπορικών σημάτων, συμπεριλαμβανομένων των Mutti και Napolina, και ορισμένων γερμανικών και βρετανικών εμπορικών σημάτων σούπερ μάρκετ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που πωλούνται από τα Sainsbury’s και Marks & Spencer.

Όμως 17 φάνηκε να περιέχουν κινεζικές ντομάτες, 10 από τις οποίες παρασκευάζονται από την Petti – την ιταλική εταιρεία που αναφερόταν επανειλημμένα στα διεθνή αρχεία αποστολής.