ΗΠΑ: Γιατί η οικονομία τους ξεπερνάει όλες τις άλλες

Οι ΗΠΑ αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη προηγμένη οικονομία. Το ΑΕΠ της χώρας έχει αυξηθεί κατά 11,4% από τα τέλη του 2019 και στην τελευταία του πρόβλεψη, το ΔΝΤ προέβλεψε ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ θα διαμορφωθεί στο 2,8% φέτος.

Αν και οι αμερικανικές εκλογές του περασμένου μήνα διεξήχθησαν με φόντο την κρίση κόστους ζωής, οι οικονομικές επιδόσεις της χώρας τα τελευταία χρόνια έχουν προκαλέσει αίσθηση στον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο, σχολίαζαν σε εκτενές τους αφιέρωμα για την αμερικανική οικονομία οι Financial Times.

Κίνα: Απαγορεύει τις εξαγωγές γερμανίου και γαλλίου στις ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ επηρεάστηκαν λιγότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία από όσο η Ευρώπη, λόγω των άφθονων εγχώριων ενεργειακών τους αποθεμάτων

Το μεγάλο πλεονέκτημα της παραγωγικότητας

Οι αυξήσεις στην παραγωγικότητα – ένα μέτρο του πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιούνται οι πόροι στην οικονομία – επιτρέπουν στους εργαζόμενους να κερδίζουν υψηλότερους μισθούς, να ενισχύουν την κερδοφορία των εταιρειών και να αυξάνουν τα φορολογικά έσοδα, ενισχύοντας τελικά το βιοτικό επίπεδο.

Είναι ένας δείκτης όπου οι ΗΠΑ γνώρισαν αξιοσημείωτη επιτυχία. Το τρίμηνο έως τον Σεπτέμβριο του 2024, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, η παραγωγή των ΗΠΑ ανά ώρα εργασίας αυξήθηκε κατά 8,9% από το επίπεδο πριν από την πανδημία στο τέλος του 2019, έχοντας αυξηθεί με ετήσιους ρυθμούς μεταξύ 2% και 2,8% για περισσότερο από ένα χρόνο.

Στην Ευρωζώνη η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε κατά 5,3% την πενταετία έως το 2007, αλλά αυτή η αύξηση μειώθηκε στο 2,6% την πενταετία έως το 2019 και διαμορφώθηκε σε μόλις 0,8% την τελευταία πενταετία. Η εντυπωσιακή δύναμη των ΗΠΑ στην τεχνολογία κάνει η διαφορά, ανέφερε ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας  ο Μάριο Ντράγκι: «Αν εξαιρέσουμε τον τεχνολογικό τομέα, η αύξηση της παραγωγικότητας της ΕΕ τα τελευταία 20 χρόνια θα ήταν σε γενικές γραμμές ισοδύναμη με τις ΗΠΑ».

Οι ΗΠΑ επηρεάστηκαν λιγότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία από όσο η Ευρώπη, λόγω των άφθονων εγχώριων ενεργειακών τους αποθεμάτων. Επίσης ανέκαμψαν πιο γρήγορα από την πανδημία σε σύγκριση με άλλες χώρες της ομάδας G7. Το ρεκόρ ανάπτυξής των ΗΠΑ φαίνεται να έχει τις ρίζες του στην ταχύτερη αύξηση της παραγωγικότητας — μια πιο διαρκή κινητήρια δύναμη της οικονομικής απόδοσης, αναφέρει το δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας.

Τα στοιχεία που παρουσιάζουν οι FT είναι αποκαλυπτικά

Η παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί κατά 30% από την οικονομική κρίση του 2008-09, τρεις φορές πάνω από το ρυθμό στην Ευρωζώνη και τη Βρετανία. Αυτό το χάσμα παραγωγικότητας που είναι ορατό εδώ και μια δεκαετία αναδιαμορφώνει τις ισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας. Η οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη διαμορφώθηκε μόλις στο ένα τρίτο της ανάπτυξης των ΗΠΑ μετά από την πανδημία και η παραγωγή στη ζώνη του ενιαίου νομίσματος αναμένεται να αυξηθεί μόλις κατά 0,8% φέτος, σύμφωνα με το ΔΝΤ.

Ομοίως, οι οικονομίες της Ιαπωνίας και της Βρετανίας έχουν αναπτυχθεί μόνο κατά 3% τα τελευταία πέντε χρόνια. Στην πραγματικότητα, όσον αφορά την αύξηση της παραγωγικότητας οι ΗΠΑ ξεπερνούν με ταχείς ρυθμούς σχεδόν όλες τις προηγμένες οικονομίες, πολλές από τις οποίες έχουν παγιδευτεί σε χαμηλή ανάπτυξη, αποδυνάμωση του βιοτικού επιπέδου, προκλήσεις στα δημόσια οικονομικά και σε μείωση της γεωπολιτικής τους επιρροής, σημειώνεται.

Η πιθανή επίδραση του Τραμπ

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα κληρονομήσει μια ακμάζουσα οικονομία των ΗΠΑ όταν αποκτήσει τον έλεγχο στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο. Ορισμένοι οικονομολόγοι αναρωτιούνται μήπως οι πολιτικές που έχει υποδείξει ότι θα ακολουθήσει – δασμοί στις εισαγωγές, μαζικές απελάσεις μεταναστών και μεγάλες φορολογικές περικοπές για τους πλούσιους – μπορεί να υπονομεύσουν τα μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα για τα οποία υπερηφανεύονται οι ΗΠΑ, να προκαλέσουν νέα αύξηση των τιμών και να διατηρηθούν κατά συνέπεια ψηλά τα επιτόκια δανεισμού, αναφέρουν οι FT.

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ έχει αναγνωρίσει την αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές αύξησης της παραγωγικότητας της χώρας. Αλλά πολλοί αναμένουν ότι οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν την πρώτη τους θέση στην οικονομία και θεωρούν ότι άλλες χώρες έχουν λίγες πιθανότητες να καλύψουν αυτή τη μεγάλη διαφορά.

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα κληρονομήσει μια ακμάζουσα οικονομία των ΗΠΑ όταν αποκτήσει τον έλεγχο στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.

Τα μειονεκτήματα

Παρά την οικονομική τους ισχύ, οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη εισοδηματική ανισότητα στις χώρες του G7, σε συνδυασμό με το χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής και το υψηλότερο κόστος στέγασης, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Επίσης εκατομμύρια εργαζόμενοι υφίστανται ασταθείς συνθήκες απασχόλησης, αναφέρουν οι FT.

Το δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας της Ευρώπης κάπως πρέπει να αποπληρωθεί, προειδοποίησε η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σε ομιλία της τον Νοέμβριο. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη ευημερία, υποστήριξε: «Αν δεν το κάνουμε αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ικανότητά μας να παράγουμε τον πλούτο που απαιτείται για τη διατήρηση του οικονομικού και κοινωνικού μας μοντέλου».

Υπάρχουν αμέτρητες πρωτοβουλίες σε εξέλιξη, που κυμαίνονται από το Ταμείο Στρατηγικής Καινοτομίας του Καναδά και τα προγράμματα επιχειρηματικών κεφαλαίων της Βρετανίας και τα προγράμματα Smart Grants μέχρι το European Tech Champions Initiative και το Horizon Europe — ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία με προϋπολογισμό σχεδόν 100 δισ. ευρώ.

Πολλά στοχεύουν στην αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων και στην ενθάρρυνση περισσότερων ανθρώπων να σπουδάσουν επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά. Η ΕΕ έχει προτείνει να δημιουργηθεί «δεξαμενή ταλέντων», μια διαδικτυακή πλατφόρμα που συνδέει άτομα που αναζητούν εργασία από αλλού με κενές θέσεις εργασίας στο μπλοκ.

Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες είναι ανεπαρκείς, σημειώνει η βρετανική εφημερίδα. Η έκθεση Ντράγκι υπολόγιζε ότι απαιτούνται 800 δισ. ευρώ επενδύσεων ετησίως – περίπου 4,7% του ΑΕΠ της ΕΕ – για να αποτραπεί η περαιτέρω υποχώρηση του μπλοκ πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Υποστήριξε επίσης την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών, την τόνωση των επενδύσεων στα πανεπιστήμια και τη μείωση των κανονιστικών ρυθμίσεων.