Γαλλία: Το απόγευμα η πρόταση μομφής

Εκτός κι αν υπάρξει μια στροφή της τελευταίας στιγμής από την ακροδεξιά ηγέτη Μαρίν Λεπέν ή από την αντιπολίτευση, η ψήφος δυσπιστίας κατά του πρωθυπουργού Μισέλ Μπαρνιέ φαίνεται ότι θα βυθίσει τη Γαλλία στο άγνωστο ήδη από απόψε.

Και αν όντως υπερψηφιστεί η πρόταση μομφής, θα είναι η πρώτη φορά που μια κυβέρνηση ανατρέπεται με αυτόν τον τρόπο από την εποχή του Ζωρζ Πομπιντού το 1962.

Και θα αφήσει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ να αγωνίζεται να σχηματίσει μια υπηρεσιακή κυβέρνηση και να εγκρίνει έναν έκτακτο προϋπολογισμό μέχρι το τέλος του έτους.  Και όλα αυτά σε μια ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία: είναι μόλις ένας μήνας μετά την κατάρρευση του συνασπισμού του Όλαφ Σολτς στη Γερμανία και  εβδομάδες πριν από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. «Το ενδεχόμενο χάος υπογραμμίζει την ανοησία των πρόωρων εκλογών που προκήρυξε ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τον Ιούλιο, οι οποίες οδήγησαν σε ένα διχασμένο κοινοβούλιο» σχολιάζουν οι Financial Times.

Γαλλία: Τι μπορεί να συμβεί μετά την πρόταση δυσπιστίας

Προς το παρόν, παρά τις προειδοποιήσεις του Μισέλ Μπαρνιέ την περασμένη εβδομάδα για μια «μεγάλη καταιγίδα» στις αγορές, αυτή είναι μια πολιτική και όχι μια οικονομική κρίση. Αν και το κόστος δανεισμού της Γαλλίας έχει φτάσει σε υψηλό 12 ετών έναντι της Γερμανίας, υπάρχουν ελάχιστα σημάδια μετάδοσης στην Ευρωζώνη. Ο κίνδυνος για τα γαλλικά ομόλογα, ωστόσο, θα παραμείνει εάν η πολιτική αστάθεια παραταθεί.

Σε περίπτωση που ο Μπαρνιέ χάσει την ψηφοφορία, όπως είναι αναμενόμενο, θα γίνει ο πρωθυπουργός με τη μικρότερη θητεία στη σύγχρονη γαλλική ιστορία.

Η κρίσιμη ψηφοφορία στη Γαλλία

Η συζήτηση επί της πρότασης δυσπιστίας πρόκειται να ξεκινήσει στις 4 μ.μ. (15:00 GMT), με την ψηφοφορία να αναμένεται περίπου τρεις ώρες αργότερα, δήλωσαν αξιωματούχοι του κοινοβουλίου. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρόκειται να επιστρέψει στη Γαλλία μετά από επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η κατάρρευση της κυβέρνησης αναμένεται να αφήσει ένα μεγάλο κενό στην καρδιά της Ευρώπης, με τη Γερμανία να βρίσκεται επίσης σε προεκλογική περίοδο.

Σε περίπτωση που ο Μπαρνιέ χάσει την ψηφοφορία, όπως είναι αναμενόμενο, θα γίνει ο πρωθυπουργός με τη μικρότερη θητεία στη σύγχρονη γαλλική ιστορία.

Σε τηλεοπτική συνέντευξη στο primetime το βράδυ της Τρίτης, ο Μπαρνιέ είπε ότι παραμένει ανοιχτός σε συνομιλίες για τον προϋπολογισμό με το ακροδεξιό RN της Μαρίν Λεπέν και άλλα κόμματα και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα μπορούσε να επιβιώσει από την ψηφοφορία.

«Εξαρτάται από τους βουλευτές που ο καθένας έχει μερίδιο ευθύνης ενώπιον των Γάλλων, ενώπιον των ψηφοφόρων, αλλά και ενώπιον της Γαλλίας, η οποία βρίσκεται σε μια αρκετά σοβαρή στιγμή», είπε.

Ο Μπαρνιέ προειδοποίησε ότι υπήρχε «πολλή ένταση … πολλά συναισθήματα αδικίας, πολλά συναισθήματα θυμού» στον αέρα. «Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί».

Ωστόσο, απέρριψε την ιδέα, που εξέφρασαν ορισμένα μέλη του ίδιου του κεντροδεξιού κόμματος, ότι ο Μακρόν πρέπει να παραιτηθεί για να ξεμπλοκάρει η κρίση, αποκαλώντας τον πρόεδρο «έναν από τους εγγυητές της σταθερότητας της χώρας μας».

Ο Μακρόν από τη Σαουδική Αραβία, ρωτήθηκε για τις αυξανόμενες εικασίες ότι μπορεί να μην ολοκληρώσει την θητεία του. «Θα τιμήσω αυτήν την εμπιστοσύνη με όλη μου την ενέργεια μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο», είπε, σύμφωνα με γαλλικά ΜΜΕ. Η θητεία του διαρκεί μέχρι τα μέσα του 2027 και δεν μπορεί να τον εξαναγκάσει το κοινοβούλιο σε παραίτηση. Ο υπουργός Προϋπολογισμού Laurent Saint-Martin είπε ότι η πτώση της κυβέρνησης και των δημοσιονομικών της σχεδίων θα σήμαινε μεγαλύτερο έλλειμμα και μεγαλύτερη αστάθεια.

Το ασφάλιστρο κινδύνου που ζητούν οι επενδυτές για να διατηρούν χρέος της γαλλικής κυβέρνησης αντί για γερμανικά ομόλογα ήταν κοντά στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 12 ετών την Τρίτη.

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού

Το προσχέδιο προϋπολογισμού του Μπαρνιέ προσπάθησε να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο προβλέπεται να ξεπεράσει το 6% της εθνικής παραγωγής φέτος, με 60 δισεκατομμύρια ευρώ (63 δισεκατομμύρια δολάρια) σε αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών. Στόχος του ήταν να μειώσει το έλλειμμα στο 5% το επόμενο έτος, με τους οίκους αξιολόγησης να παρακολουθούν στενά την πρόοδο.

Εάν η ψηφοφορία μη εμπιστοσύνης πραγματοποιηθεί, ο Μακρόν θα μπορούσε να ζητήσει από τον Μπαρνιέ να παραμείνει σε υπηρεσιακό ρόλο καθώς αναζητά νέο πρωθυπουργό, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί μόνο τον επόμενο χρόνο.

Το άρθρο 49.3 του συντάγματος της Γαλλίας επιτρέπει σε μια κυβέρνηση να περάσει μία νομοθεσία χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου – αλλά σε αντάλλαγμα δίνει στους βουλευτές την ευκαιρία να αμφισβητήσουν αυτήν την απόφαση υποβάλλοντας πρόταση δυσπιστίας εντός 24 ωρώ

Όσον αφορά τον προϋπολογισμό, εάν το κοινοβούλιο δεν τον έχει εγκρίνει έως τις 20 Δεκεμβρίου, η υπηρεσιακή κυβέρνηση θα μπορούσε να προτείνει έκτακτη νομοθεσία για την υπέρβαση των ορίων δαπανών και των φορολογικών διατάξεων από φέτος.

Η ανατροπή αυτή ωστόσο ενέχει κινδύνους και για την ίδια τη Λεπέν , η οποία για χρόνια προσπαθούσε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μπορεί να προσφέρει σταθερότητα.

Μια έρευνα της Ipsos τον περασμένο μήνα έδειξε ότι περίπου το 50% των ψηφοφόρων εξακολουθεί να θεωρεί το RN επικίνδυνο για τη δημοκρατία – αν και 11 μονάδες χαμηλότερο από το 2020.

Το άρθρο 49.3 στη Γαλλία

Ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Γαλλίας, Μισέλ Μπαρνιέ, είπε στο κοινοβούλιο ότι θα προωθήσει τον προτεινόμενο προϋπολογισμό κοινωνικής ασφάλισης της κυβέρνησης χωρίς ψηφοφορία, χρησιμοποιώντας ένα συνταγματικό μέτρο γνωστό ως άρθρο 49.3.

Το άρθρο 49.3 του συντάγματος της Γαλλίας επιτρέπει σε μια κυβέρνηση να περάσει μία νομοθεσία χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου – αλλά σε αντάλλαγμα δίνει στους βουλευτές την ευκαιρία να αμφισβητήσουν αυτήν την απόφαση υποβάλλοντας πρόταση δυσπιστίας εντός 24 ωρών. Πρέπει να ψηφιστεί εντός 48 ωρών.

Γιατί συμβαίνει αυτό στη Γαλλία

Ο Μακρόν απέρριψε τον ισχυρισμό του Εθνικού Λαϊκού Κόμματος ότι ως η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη θα έπρεπε να ορίσει τον νέο επικεφαλής της κυβέρνησης και διόρισε τον Μπαρνιέ, έναν βετεράνο συντηρητικό, ως πρωθυπουργό μετά από εβδομάδες συνομιλιών, με την υποστήριξη μιας εύθραυστης συμμαχίας κεντρώων και κεντροδεξιών βουλευτών.

Έκτοτε, το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα καταψηφίζει σταθερά την κυβέρνηση. Το ακροδεξιό RN, ωστόσο, το οποίο υπό την ηγεσία της Λεπέν έχει περάσει χρόνια προσπαθώντας να τοποθετηθεί ως υπεύθυνο κόμμα της μελλοντικής κυβέρνησης, έχει μέχρι στιγμής απέχει από την προσπάθεια να ρίξει την κυβέρνηση.

Συμπεριφερόμενος σκληρά σε ορισμένα από τα βασικά ζητήματα του RN, όπως η εγκληματικότητα, η ασφάλεια και η μετανάστευση, και κάνοντας συμβιβασμούς σε ορισμένες από τις άλλες κόκκινες γραμμές του ακροδεξιού κόμματος, όπως τα μέτρα για την ελάφρυνση του κόστους ζωής, ο Μπαρνιέ ήλπιζε να κρατήσει το RN στο πλευρό του για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Ωστόσο, ο κύριος στόχος του πρωθυπουργού ήταν να αποκαταστήσει τα καταστροφικά κρατικά οικονομικά της Γαλλίας – συμπεριλαμβανομένου ενός δημοσιονομικού ελλείμματος 5,5% του ΑΕΠ το 2023, το οποίο προβλεπόταν να αυξηθεί ακόμη περισσότερο στο 6,1% του ΑΕΠ φέτος, σχεδόν διπλάσιο από το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο στην ευρωζώνη.

Το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης για το 2025 περιλαμβάνει αυξήσεις φόρων ύψους 20 δισ. ευρώ (16,5 δισ. λίρες) παράλληλα με περικοπές δημοσίων δαπανών ύψους 40 δισ. ευρώ. Τα δύο νομοσχέδια που συνθέτουν τον προϋπολογισμό πρέπει να ψηφιστούν μέχρι το τέλος του 2024 και, παρά τις κάποιες παραχωρήσεις της κυβέρνησης, το RN έχει πλέον απορρίψει τμήματα του πρώτου.