Γαλλία: Γιατί οι αγορές δεν πανικοβάλλονται από το δημοσιονομικό χάος… ακόμη

Η οικονομική καταιγίδα για την οποία προειδοποίησε ο γάλλος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ ότι θα ακολουθούσε μετά την πρόταση μομφής δεν ήρθε. Τελικά πού βρίσκεται η αλήθεια; Ήταν μια κούφια απειλή του Μπαρνιέ για να συγκρατήσει τους πολιτικούς αντιπάλους του ή οι αγορές τηρούν για την ώρα σιγής; Και η αλήθεια είναι ότι η ησυχία που αποπνέουν οι αγορές παραείναι… εκκωφαντική.

Μερικοί πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Μισέλ Μπαρνιέ, προειδοποίησαν ότι η πτώση της κυβέρνησής του θα οδηγούσε τις αγορές σε περιδίνηση, υπό τον φόβο ότι η Γαλλία θα παρέλυε οικονομικά επιφέροντας ντόμινο αρνητικών οικονομικών εξελίξεων σε ολόκληρη την ευρωζώνη.

Γαλλία: Το διάγγελμα Μακρόν και το στοίχημα της επόμενης ημέρας

Με προεξάρχοντα τον CAC 40, όμως, οι δείκτες των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, για την ώρα τουλάχιστον, όχι μόνο δεν αποτύπωσαν κάποια ανησυχία, αλλά κινήθηκαν και ανοδικά την επομένη της ψηφοφορίας στο γαλλικό κοινοβούλιο. Επιπλέον, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά βαρόμετρα της αντίληψης των επενδυτών σε σχέση με τον πολιτικό κίνδυνο, που είναι το spread μεταξύ των γαλλικών 10ετών ομολόγων και εκείνων της Γερμανίας, δεν κατέγραψε κανενός είδους ανησυχία.

Ο Léo Barincou, ανώτερος Γάλλος οικονομολόγος στην Oxford Economics, δήλωσε στο Politico: «Δεν υπήρξε κίνηση της αγοράς γιατί δεν υπήρχε στοιχείο έκπληξης».

Ακόμη και η Κομισιόν φάνηκε να υποβαθμίζει τη σοβαρότητα της κατάστασης, τονίζοντας ότι τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη της Γαλλίας είναι σε καλή κατάσταση παρά το τεράστιο χρέος της.

Το 2003 και το 2014, η Γαλλία είχε αψηφήσει τους υφιστάμενους κανόνες για το έλλειμμα και είχε αποφύγει τις κυρώσεις — «parce que c’est la France» («γιατί είναι η Γαλλία»), όπως το έθεσε κάποτε ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Οι ειδικοί, σύμφωνα με το Politico, πιστεύουν ότι η εκκωφαντική σιωπή από την πλευρά των αγορών δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας πρώτης στάσης αναμονής, αλλά περισσότερο, ίσως, μιας κρίσης χρέους που εξελίσσεται σε αργή κίνηση. Η Γαλλία μπορεί να πλέει σε αχαρτογράφητα νερά, αλλά έχουν αποφασίσει να μην ανησυχούν – τουλάχιστον προς το παρόν.

«Αυτή η κρίση θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της S&P Global Market Intelligence, Ken Wattret. «Μέχρι στιγμής, η ανταπόκριση των χρηματοπιστωτικών αγορών σε αυτό ήταν σχετικά ήρεμη», είπε, προειδοποιώντας ότι η αντίδραση μπορεί να επιδεινωθεί «όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση».

Ο «κακός μαθητής» της ευρωζώνης…

Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας, το οποίο έχει ήδη διογκωθεί στα 3,2 τρισ. ευρώ, αναμένεται να φθάσει το επόμενο έτος σχεδόν στο 115% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της – η διαφορά μεταξύ των εσόδων και των δαπανών της κυβέρνησης – αναμένεται επίσης να κινηθεί στο 6%.

Μάλιστα, το έλλειμμα της Γαλλίας ήταν κάτω από το 3% του ΑΕΠ μόνο τα 3 από τα τελευταία 22 χρόνια, καθώς όλοι όσοι κυβέρνησαν άφηναν… στον επόμενο τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Τα δημοσιονομικά σχέδια του Μπαρνιέ, τα οποία περιελάμβαναν περικοπές δαπανών 40 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυξήσεις φόρων 20 δισεκατομμυρίων ευρώ, είχαν καθησυχάσει την Κομισιόν ότι αυτήν τη φορά το Παρίσι είχε σκύψει με μεγαλύετρη σοβαρότητα πάνω από το πρόβλημα. Σε ένδειξη καλής πίστης, δε, η επιτροπή είχε αποδεχθεί το προκαταρκτικό σχέδιο στο οποίο αποτυπωνόταν μια σταθερή μείωση του ελλείμματος τα επόμενα χρόνια και δεν απαίτησε περισσότερες διευκρινίσεις τι θα γινόταν στην περίπτωση που δεν περνούσε το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης.

…δεν έμενε μετεξεταστέος «parce que c’est la France»

Στην πραγματικότητα, σχολιάζει το Politico, ούτε λίγο ούτε πολύ, συνεχίστηκε η μακρά παράδοση στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με την οποία ο πρώτος κανόνας για τα γαλλικά ελλείμματα  είναι ότι δεν μιλάμε για τα γαλλικά ελλείμματα. Τόσο το 2003 όσο και ξανά το 2014, η Γαλλία είχε αψηφήσει τους υφιστάμενους κανόνες για το έλλειμμα και είχε αποφύγει τις κυρώσεις — «parce que c’est la France» («γιατί είναι η Γαλλία»), όπως το έθεσε κάποτε ο τότε πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Η Επιτροπή κίνησε μια διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος κατά της Γαλλίας νωρίτερα αυτό το έτος, αν και σε ένα νέο πλαίσιο όπου ο κίνδυνος κυρώσεων εξαλείφεται εντελώς. Ωστόσο, φαίνεται ότι εξακολουθεί να ισχύει μια omertà: Στην εμφάνισή της ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την Πέμπτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ έκλεισε κάθε προσπάθεια να εγείρει το ζήτημα του τι θα μπορούσε να συμβεί σε περίπτωση που οι αγορές ομολόγων τρόμαζαν πραγματικά.

«Δεν θα μιλήσω για μεμονωμένες χώρες», είπε απαντώντας σε ερώτηση που αναφερόταν στη Γαλλία, για να απαντήσει στη συνέχεια με ένα εγκάρδιο «ναι» στην ερώτηση εάν η Γερμανία πρέπει να αυξήσει το επίπεδο των δημοσίων επενδύσεών της.

Το θέμα είναι επίσης πιθανό να τεθεί στο Ecofin τις επόμενες ημέρες. Πάντως, ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι «δεν υπάρχει καμία πίεση, καμία πρόθεση, να μεταφερθούν συγκεκριμένα μηνύματα στη Γαλλία. Αυτό που περνά η Γαλλία είναι μια κοινοβουλευτική συνταγματική διαδικασία. Είναι μια πολιτικά περίπλοκη κατάσταση, αλλά πρέπει απλώς να σεβαστείτε τις δημοκρατικές διαδικασίες». Το κατά πόσον το σχόλιο είναι ενδεικτικό ενός ευρύτερου πνεύματος που επικρατεί μεταξύ των ευρωπαίων υπουργών είναι κάτι που μένει να φανεί.

Ο ίδιος αξιωματούχος είπε ότι η νέα γαλλική κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να στείλει στην Κομισιόν ένα νέο σχέδιο μείωσης του ελλείμματος για τα επόμενα χρόνια.

Τι θα γίνει με τον προϋπολογισμό Μπαρνιέ

Σύμφωνα με το Politico, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για να μη βγουν στα κάγκελα οι αγορές σε σχέση με τα τεκταινόμενα στη Γαλλία. Η Γαλλία μπορεί τώρα να μην καταφέρνει να ψηφίσει μέχρι το τέλος του έτους τον κρατικό προϋπολογισμό και τον νόμο περί κοινωνικής ασφάλισης για το 2025, αλλά δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος πτώχευσης τύπου ΗΠΑ. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο Μπαρνιέ (ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός) ή ο διάδοχός του θα μπορούσαν να υιοθετήσουν έναν αποκαλούμενο ειδικό νόμο, ο οποίος θα επέτρεπε στο κράτος να μεταφέρει αποτελεσματικά τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους έως ότου εγκριθεί νέος.

Η Μαρίν Λεπέν, η οποία συνέβαλε στην κατάρριψη του Μπαρνιέ συμμαχώντας με την αριστερά, είπε ότι το κόμμα της θα ψηφίσει υπέρ της έγκρισης αυτού του ειδικού νόμου.

Η αντιγραφή του προηγούμενου προϋπολογισμού σημαίνει ότι, σε αντίθεση με ό,τι είχε υποσχεθεί, η Γαλλία δεν θα μειώσει το έλλειμμά της. Ο υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για τον προϋπολογισμό, Laurent Saint-Martin υποστήριξε ότι θα μπορούσε να διευρυνθεί περαιτέρω στο 7% του ΑΕΠ.

Ωστόσο, εάν δεν βελτιωθεί, η κατάσταση μπορεί τουλάχιστον να μην επιδεινωθεί πολύ. Η γαλλική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί ακόμα το επόμενο έτος, παρέχοντας μεγαλύτερη φορολογική βάση. Πολλά στοιχεία δαπανών θα αυξάνονταν ανάλογα με τον πληθωρισμό, αλλά το ίδιο θα αυξάνονταν και ορισμένα φορολογικά έσοδα.

Επιπλέον, η ΕΚΤ αναμένεται να συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκιά της το επόμενο έτος, γεγονός που θα πρέπει να κρατήσει την εκτόξευηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους της. Και σε αντίθεση με την Ελλάδα και την Πορτογαλία πριν από 14 χρόνια, η Γαλλία δεν έχει ένα τεράστιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Δεν εξαρτάται από την «καλοσύνη των ξένων» για να χρηματοδοτήσει την κυβέρνησή της, γράφει το Politico.

Όμως, ενώ τα δημοσιονομικά σχέδια του Μπαρνιέ ακούστηκαν εύηχα στα αυτιά της Επιτροπής, τα πράγματα μπορεί να είναι πιο δύσκολα με έναν πιθανό νέο προϋπολογισμό ή ένα copy-paste του περασμένου έτους. Για τον Guntram Wolff, οικονομολόγο στο Bruegel, το χάος θα δοκιμάσει πόσο σοβαρές είναι οι Βρυξέλλες όσον αφορά την επιβολή των νέων κανόνων δαπανών.

«Η Επιτροπή, στο τέλος της ημέρας, πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες και πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες με αμερόληπτο τρόπο, πραγματικά και όταν πρόκειται για τη Γαλλία», τόνισε ο οικονομολόγος. Κυριακή… κοντή γιορτή, όπως λέει ο ελληνικός λαός.