Συρία: Μία δύσκολη εξίσωση – Γιατί ακόμα δεν έχει γραφτεί το τέλος

Ο Μπασάρ αλ Άσαντ δεν υπάρχει στο χάρτη της Συρίας αλλά ακόμα δεν έχει αποκαλυφθεί ποιος θα είναι  αυτός που θα μπορέσει να κυβερνήσει τη Συρία. Αυτός που θα μπορέσει να φέρει τη χώρα σε κατάσταση σταθερότητας.

«Ακόμα δεν έχουμε δει το τέλος της ιστορίας που γράφεται στη Συρία» έλεγαν στο in τόσο διπλωματικές όσο και ακαδημαϊκές πηγές που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στο γεωπολιτικό σκηνικό.

Οι τζιχαντιστές της Hayat Tahrir al Sham (HTS) με επικεφαλής τον Αμπού Μουχάμαντ αλ Τζολάνι, που είχαν και έχουν την υποστήριξη της Τουρκίας -μ και όχι μόνο – έχουν τις ρίζες τους στην αλ Νούσρα και την αλ Κάιντα, που σήμερα αποκηρύσσουν. Με το ερώτημα αν θα καταφέρουν να πετάξουν το κουστούμι της τρομοκρατίας και να φορέσουν το κουστούμι της πολιτικής κερδίζοντας την αποδοχή της Δύσης, να παραμένει. Έστω και αν η αποστολή τους για ανατροπή του Άσαντ στέφθηκε με επιτυχία.

Αστερίσκοι

Το Ηνωμένο Βασίλειο πάντως ακόμα δηλώνει ότι δεν αίρει τον χαρακτηρισμό της τρομοκρατίας από την HTS, σημειώνοντας ότι θα κριθεί από τις πράξεις της.

Αστερίσκο στο πώς θα συμπεριφερθούν οι ΗΠΑ στην επόμενη μέρα της Συρίας ανάλογα και με το αν το Ισλαμικό Κράτος θα επιχειρήσει να διεκδικήσει την εξουσία, έβαλε και ο απερχόμενος αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν.

Ερωτήματα για το ρόλο που θα παίξει η HTS βάζουν και ανώτατες διπλωματικές πηγές στην Αθήνα. και αν Σημείωναν την πολυδιάσπαση των δυνάμεων στη Συρία και το ότι ίσως ο μόνος που μπορεί να τους ενώσει ίσως είναι ο Τζολάνι.

Κράτος στα πρότυπα του Μουσουλμανικού κόσμου ή κράτος – τρομοκράτης;

Και στην Αθήνα ωστόσο το ερώτημα που βάζουν ανώτατες διπλωματικές πηγές και αναλυτές είναι επίσης αν η επόμενη μέρα στη Συρία θα είναι ένα κράτος που θα έχει τα χαρακτηριστικά του Μουσουλμανικού κόσμου, σε μία λογική οικονομικής εξυγίανσης και μίας σχετικώς ικανοποιητικής απονομής κάποιων δικαιωμάτων ή αν θα προκύψει ένα κράτος τρομοκράτης.

Μπορεί ένα τρομοκρατικό δίκτυο να εγγυηθεί τη σταθερότητα, με τι κόστος και πόσο αντιφατικό είναι αυτό;

Με αναλυτές να σημειώνουν στις προκλήσεις της επόμενης μέρας αν οι τζιχαντιστές θα μπορέσουν να ελέγξουν όλη τη χώρα και με τι κόστος, αλλά και τι κράτος θέλουν πραγματικά και αν αυτό προσομοιάζει με ένα χαλιφάτο ή με τα πρότυπα διοίκησης των αραβικών κρατών της Μέσης Ανατολής, που θα δείξει αν τελικά θα έχουμε στη θέση του Άσαντ, μία νέα καταπιεστική κυβέρνηση, με νέο μανδύα.

Ανώτατη διπλωματική πηγή μιλώντας στο in τόνιζε ότι αυτοί που επικράτησαν στη Συρία είναι σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές, διάδοχοι της αλ Κάιντα, οι οποίοι επιχειρούν να καλλιεργήσουν ένα μετριοπαθές προφίλ και να δηλώσουν ότι έχουν εγκαταλείψει το τρομοκρατικό παρελθόν τους, ωστόσο ο χρόνος θα δείξει κατά πόσο αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Η εξουσία

Ακόμα και αν η HTS καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ, δεν είναι δεδομένο ότι θα μπορέσει να επικρατήσει στη Συρία, που παραμένει διχασμένη και διάφορες ομάδες που κατά καιρούς είτε συνεργάζονταν είτε συγκρούονταν θα πρέπει να δούμε πώς θα αντιδράσουν όταν θα τεθεί το ζήτημα της νομής της εξουσίας.

Και σε αυτή τη φάση όλοι αναρωτιούνται ποιος τελικά θα ασκήσει αποτελεσματικό έλεγχο στη Συρία.

Αν θα υπάρξει ξανά διάσκεψη για τη Συρία και αν θα μπορέσει να λάβει αποφάσεις και κυρίως αν θα καταφέρει να έχει αποτελέσματα επί του εδάφους.

Η ανάγκη της Συρίας για πόρους

Ένα ακόμα ζήτημα είναι, όπως επεσήμανε ανώτατη διπλωματική πηγή στο in, ακόμα και εάν αναλάβει τελικά την εξουσία η HTS πώς θα λειτουργήσει αυτό το κράτος, που επί του παρόντος δεν έχει πόρους.

Οι πόροι του Άσαντ ήταν κυρίως από Ιράν και Ρωσία, γεγονός που δημιουργεί έντονη ανησυχία πως δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες του κράτους, όπως η πληρωμή μισθών, κάτι που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε νέο κύκλο χάους και ενδεχομένως βίας.

Ένα τέτοιο σενάριο δημιουργεί και ανησυχίες για μεγάλο μεταναστευτικό – προσφυγικό κύμα. Για να αποφευχθεί θα απαιτηθεί ισχυρή στήριξη.

Με την κατάσταση στη Συρία να περιγράφεται ως μία επιλογή ανάμεσα σε Σκύλλα και Χάρυβδη, καθώς από τη μία είναι ένα εν δυνάμει χάος που μπορεί να προκαλέσει εξελίξεις ντόμινο και από την άλλη να εμπιστευθεί η Δύση, άρα και να στηρίξει, τους τζιχαντιστές τρομοκράτες, που δηλώνουν μεν μετριοπαθείς, αλλά κανείς δεν ξέρει πώς θα προχωρήσουν.

Με τη Συρία να είναι μία εξαιρετικά δύσκολη άσκηση.

Οι ΗΠΑ

Το βλέμμα όλων στρέφεται και στις ΗΠΑ που διανύουν μία μεταβατική περίοδο ανάμεσα στη διοίκηση Μπάιντεν που παραδίδει την εξουσία στην διοίκηση Τραμπ.

Η διοίκηση Μπάιντεν – και άλλες χώρες της Δύσης – έχει χαρακτηρίσει τον αλ Τζολάνι τρομοκράτη ενώ ο Τραμπ έχει δηλώσει την πρόθεση του να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις από τη Συρία.

Οι κινήσεις των ΗΠΑ συνδέονται άμεσα και με τους Κούρδους, αφού θα κρίνουν αν θα τους οδηγήσουν προς ένα κουρδικό κράτος. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μεγάλη σύγκρουση συμφερόντων με την Τουρκία, που για πρώτη φορά στην ιστορία της θα έχει να αντιμετωπίσει τα δικαιώματα της κουρδικής κοινότητας με την υποστήριξη ενός οργανωμένου κράτους.

Η Τουρκία

Οι δηλώσεις Ερντογάν υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου ήταν ενδεικτικές, έστω και αν συνοδεύτηκαν με διθυραμβικά σχόλια για την πτώση του Άσαντ και ανακοίνωσε πως ανοίγει ένα ακόμα πέρασμα για επιστροφή προσφύγων στη Συρία. Ο Ερντογάν επομένως δείχνει να ευνοείται από τις εξελίξεις, προς το παρόν, αλλά και αυτός δεν είναι σίγουρος ότι έχει παγιώσει μία νίκη στη Συρία.

Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εκτιμούν πάντως ότι οι Τούρκοι βρίσκονται σε ένα έωλο καθεστώς, αφού δεν είχαν ταυτιστεί με την HTS, πλην όμως βλέπουν σε αυτήν την μόνη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης και επιχειρούν να τους προσεταιριστούν.

Η Άγκυρα, σύμφωνα με την ίδια πηγή, έχει στόχο όχι μόνο να αποσοβήσει τον κίνδυνο για την Τουρκία, δημιουργίας Κουρδικού κράτους, αλλά και της εξασθένησης των Κούρδων αλλά και να δημιουργήσουν μία νεκρή ζώνη που θα στείλουν πίσω τα εκατομμύρια Σύρων προσφύγων.

Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται και η προσπάθεια προσέγγισης, σε μία συνεννόηση, που κατά την εκτίμηση διπλωματικών πηγών στην Αθήνα δεν είναι εύκολη, αφού αυτή τη στιγμή οι πάντες αντιμετωπίζουν την Τουρκία με καχυποψία.

Το Ισραήλ θεωρείται κερδισμένο αυτή τη στιγμή από την ανατροπή του Άσαντ και διεκδικεί μερίδιο στα Υψίπεδα του Γκολάν και επίσης συνεργάζεται με τους Κούρδους της Συρίας.

Ο διαμελισμός της Συρίας επομένως είναι επίσης ένα σενάριο που ακόμα και αν σχεδιάζεται δεν μπορεί κανείς να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί.

Το παιχνίδι για τη Συρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, θα παιχτεί σαφώς από τα πέντε μόνιμα μέλη, ωστόσο το γεγονός ότι η Ελλάδα αναλαμβάνει από 1η Ιανουαρίου θέση μη μόνιμου μέλους τη βάζει εν μέρει στο κάδρο.

Χαιρετίζει η Αθήνα μεν αλλά…

Η ελληνική διπλωματία έσπευσε να χαιρετίσει την «πτώση του αυταρχικού καθεστώτος Άσαντ στη Συρία», όπως ανέφερε η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ, σημειώνοντας παράλληλα την ανάγκη διατήρησης εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της χώρας, αλλά και την προστασία όλων των αμάχων, συμπεριλαμβανομένων όλων των μειονοτήτων. Κάτι που δείχνει σε ένα βαθμό την ανησυχία της Αθήνας για την επόμενη μέρα.

Στην ίδια ανακοίνωση υπογραμμίζεται πως πρέπει άμεσα να διασφαλιστεί η ειρήνη στη χώρα και η ομαλή μετάβαση εξουσίας σε μια δημοκρατικά νομιμοποιημένη κυβέρνηση, με βάση την απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας, με την Αθήνα να αναγνωρίζει ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά και επικίνδυνα ρευστή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τη Δευτέρα ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχε επικοινωνία με επίκεντρο τις εξελίξεις στη Συρία, με τους ομολόγους του σε Ιορδανία και Λίβανο.

Ανησυχία εξέφρασε και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, σε δηλώσεις του σημειώνοντας ότι «στη Συρία ξεκινάει μία καινούρια αβέβαιη μέρα. Κανείς δεν θα θρηνήσει το καθστώς Άσαντ. Όμως το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα εν είναι προφανές».  Τονίζοντας παράλληλα ότι Ελλάδα και ΕΕ έχουν καθήκον να υπερασπίσουν τους Χριστιανικούς πληθυσμούς σε Συρία και Μέση Ανατολή.

Πηγή: in.gr