Τεχνητή νοημοσύνη: Ο «Φάρος» που δείχνει στην Ελλάδα τον δρόμο της τεχνολογικής εξέλιξης

Η Ελλάδα είναι μία από τις επτά χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επελέγησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δημιουργία των πρώτων «εργοστασίων» AI (τεχνητή νοημοσύνη) στην Ευρώπη, ανακοίνωσε με σχετική του ανάρτηση χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η ελληνική πρόταση για την εγκατάσταση του «Φάρου», όπως θα είναι η ονομασία του ελληνικού AI Factory, μια επένδυση ύψους 30 εκατ. ευρώ, ήταν από τις πρώτες που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Απώτερος στόχος της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας είναι να τονωθεί η καινοτομία στον τεχνολογικό τομέα της Ένωσης.

Παπαστεργίου: Ωραίο αλλά ακριβό σπορ η AI – Συνεργασία με το Υπερταμείο για τον «Φάρο»

Η χρηματοδότηση του έργου

Στο πρόγραμμα του ελληνικού εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης, δηλαδή του «Φάρου», εμπλέκονται το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος», το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, το Ερευνητικό Κέντρο «ΑΘΗΝΑ» καθώς και το Υπερταμείο.

Μάλιστα, κατά τη χθεσινή παρουσίαση των στόχων του στρατηγικού σχεδίου 2025 – 2027 που θέτει το Υπερταμείο, η διοίκηση του οργανισμού αποκάλυψε ότι θα δημιουργηθεί νέα θυγατρική που θα υπάγεται στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θα διαχειρίζεται το «Φάρος» AI Factory και με την οποία θα υπάρξει άμεση σύνδεση με το οικοσύστημα των startup επιχειρήσεων και θα έχει πρόσβαση και στον υπερυπολογιστή «Δαίδαλος».

Ο προϋπολογισμός του «Φάρου» καλύπτεται κατά 15 εκατ. ευρώ από εθνική χρηματοδότηση, ενώ το υπόλοιπο θα προέλθει από χρηματοδότηση του EuroHPC JU που είναι υπεύθυνο για τις υπερυπολογιστικές υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως είχε διευκρινίσει ο κ. Παπαστεργίου, ο ιδιωτικός τομέας θα έχει τον πρώτο λόγο.

«Γι’ αυτό στην πρόταση που καταθέσαμε, πέρα από τη δική μας χρηματοδότηση, του υπουργείου και τις υποδομές του υπερυπολογιστή «Δαίδαλος», το Υπερταμείο θα καλύψει το μεγαλύτερο ποσοστό. Το Υπερταμείο θα κινήσει συζητήσεις και θα δημιουργήσει χώρο για την ιδιωτική πρωτοβουλία”, είχε αναφέρει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης από το βήμα του συνεδρίου Green Deal 2024.

Το έργο για τον «Φάρο» προφανώς συνδέεται με την κατασκευή του εθνικού υπερυπολογιστή «Δαίδαλου», έργο του Ταμείου Ανάκαμψης, που θα εγκατασταθεί στο νέο Κέντρο Δεδομένων στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.

Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τα AI Factories

Συνολικά, η πρωτοβουλία για τη δημιουργία των ευρωπαϊκών AI Factories υποστηρίζεται με κεφάλαια ύψους 1 δισ. ευρώ από τα προγράμματα «Ψηφιακή Ευρώπη» και «Ορίζοντας Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από ανάλογα κονδύλια των κρατών μελών.

Τα εν λόγω εργοστάσια θα κατασκευαστούν βασιζόμενα στο δίκτυο υπερυπολογιστών υψηλών επιδόσεων (HPC) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με απώτερο στόχο να στηρίξουν τις AI δυνατότητες της Ένωσης συγκεντρώνοντας υπολογιστική ισχύ, δεδομένα και ανθρώπινο δυναμικό (ταλέντα).

«Πρόκειται για μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, η οποία φέρνει περισσότερη Τεχνητή Νοημοσύνη. Βγάζει τα δεδομένα από τους servers, τους δίνει ζωή αλλά δημιουργεί και οικοσυστήματα προκειμένου να εκμεταλλευτούμε όλο αυτόν τον πλούτο δεδομένων που υπάρχει», είχε δηλώσει ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Παπαστεργίου στις αρχές Νοεμβρίου όταν η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλε τις προτάσεις της για τα AI Factories.

Το ελληνικό «εργοστάσιο» θα συνδέεται με όλες τις σχετικές ευρωπαϊκές δράσεις δημιουργίας οικοσυστημάτων καινοτομίας, όπως είναι οι Κόμβοι Ψηφιακής Καινοτομίας (Digital Innovation Hubs), τα Κέντρα Ικανοτήτων (Competence Centers), οι Συνεργασίες Ψηφιακών Υποδομών (Digital Infrastructure Consortia) και οι Χώροι Δεδομένων (Data Spaces).

Σύμφωνα με την πρόταση που είχε καταθέσει η ελληνική πλευρά, ο «Φάρος» θα κινηθεί σε τρεις βασικούς άξονες: την Υγεία, χώρος όπου σύμφωνα με τον κ. Παπαστεργίου υπάρχει μεγάλος όγκος διαθέσιμων δεδομένων, τα μεγάλα ανοιχτού κώδικα γλωσσικά μοντέλα που σχετίζονται με την AI, το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα.

Ο υπερυπολογιστής «Δαίδαλος»

Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχωράει στην υλοποίηση του έργου «Ανάπτυξη νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων», δηλαδή του υπερυπολογιστή «Δαίδαλος».

Το έργο χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς και από τον ευρωπαϊκό οργανισμό European High Performance Computing Joint Undertaking – EuroHPC JU, με συνολικό προϋπολογισμό 41,9 εκατ. ευρώ.

Η υλοποίηση του «Δαίδαλος» (εγκατάσταση προηγμένου υπολογιστικού εξοπλισμού, αποθηκευτικού χώρου και λογισμικού) θα γίνει στο στο νέο Κέντρο Δεδομένων στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ), σε χώρο που παραχωρεί η Εταιρεία Αξιοποιήσεως και Διαχειρίσεως της Περιουσίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ).

Επισημαίνεται ότι ο «Δαίδαλος», θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος και ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Αναμένεται να έχει ισχύ >60 Petaflops και θα είναι 120 φορές ισχυρότερος από τον υφιστάμενο υπέρ-υπολογιστή ARIS.