Τεχνητή νοημοσύνη: Ήταν ο Χένρι Κίσινγκερ ένας «doomer»;

Ο Χένρι Κίσινγκερ συνέχισε να μαθαίνει μέχρι το τέλος της ζωής του. Στη μισή δεκαετία πριν πεθάνει το 2023, σε ηλικία 100 ετών, μετατράπηκε σε εμπειρογνώμονα στην τεχνητή νοημοσύνη (AI), που την πρόσθεσε στα πεδία της ιστορίας, της φιλοσοφίας, της ψυχροπολεμικής διπλωματίας και της πυρηνικής αποτροπής που τον έκαναν μετρ της ρεαλιστικής πολιτικής του 20ού αιώνα.

Οι πολυμαθείς είναι σπάνιοι, όπως ο ίδιος ο Κίσινγκερ και οι συν-συγγραφείς του, ο Κρεγκ Μάντι, πρώην διευθυντής της Microsoft, και ο Έρικ Σμιντ, διευθυντής της Google, επισημαίνουν στο βιβλίο του «Genesis». Οι άνθρωποι δεν ζουν αρκετά για να κατακτήσουν περισσότερους από μερικούς κλάδους.

Ο πρωτοπόρος της AI Γιόσουα Μπένγκιο προειδοποιεί: Μπορεί να στραφεί κατά των ανθρώπων

Αλλά η τεχνητή νοημοσύνη, λένε, θα είναι «ο απόλυτος πολυμαθής», που θα διευρύνει τα όρια της ανακάλυψης, από τη νανοτεχνολογία μέχρι το διάστημα, και δεν θα περιορίζεται από ανθρώπινους φόβους ή βιολογικούς περιορισμούς. Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να είναι το υψηλότερο επίτευγμα της ανθρωπότητας. Ωστόσο, θα μπορούσε να καταλήξει να αντικαταστήσει -και να υποτάξει- τους ίδιους τους εφευρέτες της.

Αυτή η αίσθηση της προμηθεϊκής δύναμης της Τεχνητής Νοημοσύνης θα είναι οικεία σε όσους έχουν διαβάσει το προηγούμενο βιβλίο του Κίσινγκερ για το θέμα, «Η εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης», που εκδόθηκε το 2021 (ο κ. Σμιντ ήταν συν-συγγραφέας), αναφέρει σε άρθρο του ο Economist. Όμως το «Genesis» είναι ένα μεταθανάτιο υστερόγραφο, γραμμένο με περισσότερη κομψότητα και μια πιο σκοτεινή αίσθηση πρόγνωσης από τον προκάτοχό του, και αφορά τόσο τους ανθρώπους όσο και τις μηχανές.

Η εργασία συμβάλλει στη διαμόρφωση της ανθρώπινης ταυτότητας, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη θα αναδιαμορφώσει το ρόλο της εργασίας και την κατανομή των αμοιβών

Η τεχνητή νοημοσύνη, υποδηλώνει, βρίσκεται στα πρόθυρα μιας υπεράνθρωπης νοημοσύνης, την οποία οι άνθρωποι είτε θα ελέγχουν είτε θα ελέγχονται από αυτήν. Η ικανότητα του ανθρώπου να συνυπάρξει μαζί της απαιτεί μια κοινή κατανόηση της ανθρωπότητας, η οποία θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο άπιαστη σε έναν πολωμένο κόσμο.

Το βιβλίο των Κίσινγκερ, Μάντι, Σμιντ υποστηρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί ορισμένες από τις ισχυρότερες πεποιθήσεις της ανθρωπότητας. Οι άνθρωποι πιστεύουν σε μια ιεραρχική σειρά: πρώτα οι άνθρωποι, μετά ζώα και μετά μηχανές. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να ανεβάσει τις μηχανές στην κορυφή της ιεραρχίας. Οι άνθρωποι ταυτίζονται με τα έθνη, αλλά στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, μια εξουσία που μοιάζει με κυριαρχία θα μπορούσε να περιέλθει στις ιδιωτικές εταιρείες που κατέχουν και αναπτύσσουν την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης.

Η εργασία συμβάλλει στη διαμόρφωση της ανθρώπινης ταυτότητας, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη θα αναδιαμορφώσει το ρόλο της εργασίας και την κατανομή των αμοιβών. Οι πόλεμοι θα διεξάγονται μεταξύ αδυσώπητων εχθρών που δεν αισθάνονται πόνο (ως παρηγοριά, μπορεί να προτιμούν να επιτίθενται ο ένας στα κέντρα δεδομένων του άλλου παρά σε ανθρώπους). Οι άνθρωποι πιστεύουν στη δύναμη της λογικής, αλλά εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν πώς τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα καταλήγουν στα συμπεράσματά τους. Μήπως πρόκειται για έναν «σκοτεινό διαφωτισμό», ο οποίος επαναφέρει μια εποχή ανεξήγητης, οιονεί θρησκευτικής εξουσίας;

Τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα όταν αναλογιστεί κανείς ποιος θα πρέπει να αποφασίζει για την αίσθηση του σωστού και του λάθους των μηχανών, την απόλυτη παγίδα ασφαλείας τους

Για να εκτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο οι άνθρωποι θα κρατήσουν στα χέρια τους το πεπρωμένο τους, το βιβλίο καταπιάνεται με μια επιλογή: θα πρέπει η ανθρωπότητα να γίνει περισσότερο σαν τις Τεχνητές Νοημοσύνες (συχνά αναφέρεται σε αυτές στον πληθυντικό) ή θα πρέπει οι Τεχνητές Νοημοσύνες να γίνουν περισσότερο σαν τους ανθρώπους; Η προσπάθειά του να απαντήσει στο πρώτο ερώτημα είναι επιφανειακή και μη πειστική. Μιλάει για το πώς οι άνθρωποι θα «συν-εξελιχθούν» με τις μηχανές μέσω «διεπαφών εγκεφάλου-υπολογιστή» και άλλων επιστημονικής φαντασίας μορφών νευρομηχανικής, προκειμένου να δημιουργηθούν υπεράνθρωποι. Αλλά αποφεύγει τους ξεκάθαρους κινδύνους, σημειώνει ο Economist.

Πιο ενδιαφέρουσα είναι η συζήτηση για το πώς οι άνθρωποι μπορούν να εμπλουτίσουν την τεχνητή νοημοσύνη με μια αίσθηση ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αξιών. Αν και τα «καθόλου τέλεια» μοντέλα έχουν αφεθεί ελεύθερα στον κόσμο, οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να τα κάνουν ασφαλέστερα. Εκτός από την ενσωμάτωση παγκόσμιων και τοπικών κανόνων και κανονισμών, τα μοντέλα ΑΙ θα μάθουν «doxa», ή άγραφους και επικαλυπτόμενους ανθρώπινους κώδικες που σε γενικές γραμμές διατηρούν την ανθρωπότητα σταθερή.

Από τον τάφο, ο Κίσινγκερ δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση

Ωστόσο, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα όταν αναλογιστεί κανείς ποιος θα πρέπει να αποφασίζει για την αίσθηση του σωστού και του λάθους των μηχανών, την απόλυτη παγίδα ασφαλείας τους. (Κάποιοι, αξίζει να θυμηθούμε, αμφισβήτησαν τη συνείδηση του Κίσινγκερ υπενθυμίζει ο Economist) Το «Genesis» υποστηρίζει ότι η σφυρηλάτηση συναίνεσης σχετικά με το ποιες είναι οι ανθρώπινες αξίες και πώς να τις επικαλεστούμε για να αποτρέψουμε τους πιο ακραίους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης είναι το «φιλοσοφικό, διπλωματικό και νομικό καθήκον του αιώνα».

Το τελευταίο ξένο ταξίδι του Κίσινγκερ ήταν στην Κίνα, μετά από πρόσκληση του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, για να συζητήσει τους πολλούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα από την Τεχνητή Νοημοσύνη. Από τον τάφο, ο Κίσινγκερ δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση. Αλλά είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς κάποιον με το πολιτειακό του ανάστημα που θα πρωτοστατήσει στις απαραίτητες συζητήσεις που θα διαπερνούν τον κόσμο και τις γενιές τα επόμενα χρόνια, καταλήγει ο Economist.

* Οι Doomers είναι άνθρωποι που είναι εξαιρετικά απαισιόδοξοι ή μοιρολατρικοί για τα παγκόσμια προβλήματα όπως ο υπερπληθυσμός, η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση, τα πυρηνικά όπλα ακόμη και η τεχνητή νοημοσύνης. Ο όρος, και ο σχετικός όρος doomerism, προέκυψε κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ορισμένοι doomers ισχυρίζονται ότι υπάρχει πιθανότητα αυτά τα προβλήματα να επιφέρουν την ανθρώπινη εξαφάνιση.