Εμπόριο: Τα παράδοξα του συνδικαλισμού στον κλάδο – Τα 30 χρόνια ΕΣΕΕ και το ντεμπούτο της Αθήνας

Η ανάδειξη του Σταύρου Καφούνη στην προεδρία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) ήταν μία … «ιστορική έκπληξη»! Είναι η πρώτη φορά στα τριάντα χρόνια ύπαρξης της ΕΣΕΕ που στην προεδρία της εκλέγεται πρώην πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας (ΕΣΑ).

Επί χρόνια παρατηρούνταν η παραδοξότητα, δίπλα από τις τοποθετήσεις της ΕΣΕΕ επί διαφόρων θεμάτων, με … «αστερίσκο» να εκδηλώνονται – προφανώς διαφοροποιημένες «εν τινί μέτρω» – και οι απόψεις του ΕΣΑ.

ΕΣΕΕ: Πόσο πιο ακριβά πληρώνουν τα δάνεια οι ελληνικές επιχειρήσεις [γραφήματα]

Ο ΕΣΑ, ο μεγαλύτερος εμπορικός σύλλογος της χώρας, κατείχε συνήθως μία θέση αντιπροέδρου στη διοίκηση της ΕΣΕΕ και διέθετε – λόγω της θέσης και τους μεγέθους του – μία εμφανή αυτονομία. Η οποία ωστόσο είχε ένα ορισμένο ειδικό βάρος.

Η «γένεση» του εμπορίου τον 19ο αιώνα

Παραδοσιακά λόγω του μεγέθους του αθηναϊκού εμπορίου, ο ΕΣΑ εξέφραζε κατά κύριο λόγο τον εμπορικό κόσμο της περιοχής της πλατείας Συντάγματος – στις περιοχές της οδού Ερμού και πέριξ αυτής – του Κολωνακίου και σε πολύ μικρότερο βαθμό τις οδούς του λεγόμενου «ιστορικού κέντρου», πέριξ της οδού Αιόλου, όπου γεννήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα το εμπόριο στην Αθήνα.

Επί της ουσίας ο ΕΣΑ εξέφραζε το πιο δυναμικό τμήμα του εμπορικού κέντρου, όπως αυτό αναπτύχθηκε στις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Εκτός βεβαίως από τα πολυκαταστήματα, η έκφραση των οποίων είναι ο ΣΕΛΠΕ.

Επί της προεδρίας του Χρήστου Φώλια συνέβη το «παράδοξο» ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ να είναι και ευρωβουλευτής – της Νέας Δημοκρατίας!

Η πορεία της ΕΣΕΕ στον χρόνο:

Η είσοδος των εργοδοτικών οργανώσεων

Το 1993 τελείωσε η δεύτερη θητεία του Πάνου Μπήτρου στη θέση του προέδρου του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά. Στη θέση του στον ΕΣΠ εκλέχθηκε ο Γιάννης Πολυχρονόπουλος, ένας αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας, φιλόδοξος και οραματιστής για το πειραϊκό εμπόριο και όχι μόνο!

Ο κ. Μπήτρος, καταγόμενος από παλιά γνωστή εμπορική οικογένεια του Πειραιά, κατόρθωσε να συγκροτήσει σε τριτοβάθμιο επίπεδο, την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου, όπως ονομαζόταν αρχικά η ΕΣΕΕ. Και να την «τοποθετήσει» στο «πάνελ» των εργοδοτικών οργανώσεων.

Άνθρωπος ευφυής, φιλόδοξος και με ισχυρό πολιτικό background την ανέδειξε σε πρωταγωνιστή του εμπορικού κόσμου. Παρέμεινε στη θέση του προέδρου της ως το 1997 και παρέδωσε την προεδρία στον κ. Χρήστο Φώλια, στον μακροβιότερο ίσως πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου της Θεσσαλονίκης – από το 1986 μέχρι το 1999!

Το παράδοξο με τη θέση του ευρωβουλευτή

Επί της προεδρίας του συνέβη το «παράδοξο» ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ να είναι και ευρωβουλευτής – της Νέας Δημοκρατίας! Το γεγονός αυτό προσέδωσε μάλιστα ιδιαίτερο κύρος στην ΕΣΕΕ, παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος της ήταν πολιτικό στέλεχος της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Και σ΄ αυτόν οφείλεται η δημιουργία του ΙΝΕΜΥ, του ινστιτούτου της ΕΣΕΕ κι ένα από τα πιο σπουδαία επιστημονικά εργαλεία της ελληνικής αγοράς, όπως κι η διασύνδεση της ΕΣΕΕ με τους ευρωπαϊκούς και κοινοτικούς φορείς και μηχανισμούς.

Ο Χρήστος Φώλιας

Παρέμεινε στη θέση του προέδρου μέχρι το 2003 – το επόμενο χρόνο εξελέγη βουλευτής Γρεβενών και εν συνεχεία στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή έγινε υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών και εν συνεχεία υπουργός Ανάπτυξης.

Η εκλογή του –τότε– νέου και φιλόδοξου κ. Βασίλη Κορκίδη συμπίπτει με την εκδήλωση της μεγαλύτερης μεταπολεμικής κρίσης της ελληνικής οικονομίας.

Η επιστροφή του Πειραιά

Η προεδρία όμως της ΕΣΕΕ μετά την αποχώρηση του κ. Φώλια «επέστρεψε» και πάλι στο Πειραιά! Αυτή τη φορά πρόεδρο εκλέχθηκε ο Δημήτρης Αρμενάκης, ένας από τα παλιά και παραδοσιακά μέλη του πειραϊκού εμπορίου. Στη θέση αυτή έμεινε και μέχρι το 2009. Έκανε δύο πλήρεις θητείες. Ολα αυτά τα χρόνια, από το 1994 μέχρι και το 2009 ήταν τα χρόνια της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Η εποχής της καταναλωτικής ευμάρειας. Μετά από την αποχώρηση του κ. Αρμενάκη η «σκυτάλη» της προεδρίας της ΕΣΕΕ παραμένει στον Πειραιά. Και η εκλογή του – τότε – νέου και φιλόδοξου κ. Βασίλη Κορκίδη συμπίπτει με την εκδήλωση της μεγαλύτερης μεταπολεμικής κρίσης της ελληνικής οικονομίας.

Οι τρεις θητείες του Κορκίδη

Η θητεία του κ. Κορκίδη έχει κι αυτή ορισμένα «παράδοξα». Πρώτον, έκανε τρεις θητείες – αποχώρησε το 2018 και φέρει πλέον και την ιδιότητα του «επίτιμου προέδρου της ΕΣΕΕ» – δεύτερον, από το 2013 είναι παράλληλα και πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά και τρίτον, διεύρυνε την παρουσία της συνομοσπονδίας με την συμμετοχή κι άλλων κλάδων και έτσι η επωνυμία της έγινε Εθνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας.

Ο Βασίλης Κορκίδης

Στη θητεία του είναι «ενσωματωμένα» όλα τα χρόνια της, η συρρίκνωση της αγοράς, κατά συνέπεια του εμπορίου και του εμπορικού κόσμου. Παρ’ όλα αυτά η ΕΣΕΕ κατόρθωσε να αποκτήσει ισχυρή φωνή και να διαθέτει πρόσβαση στο «σύστημα» του Μεγάρου Μαξίμου, τόσο επί της πρωθυπουργίας του Αντώνη Σαμαρά, όσο και του Αλέξη Τσίπρα. Παράλληλα, ενίσχυσε τον ρόλο της στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς λήψης αποφάσεων.

Τα χρόνια των Μνημονίων

Η ΕΣΕΕ σ’ αυτά τα καταστροφικά χρόνια παρέμεινε ορατή και «μέσα στο παιχνίδι»! Με την αποχώρηση του κ. Κορκίδη τη θέση κατέλαβε, ο εκλεγείς, ο κ. Γιώργος Καρανίκας, προερχόμενος από την Βέροια. Είναι η μοναδική περίπτωση προέδρου της ΕΣΕΕ από την επαρχία, εκτός των τριών μεγαλύτερων πόλεων.

Ο Γιώργος Καρανίκας

Το πέτυχε με την επιμονή του και γνωρίζοντας άριστα τους «διαδρόμους» των συνδικαλιστικών συσχετισμών. Βρέθηκε στην προεδρία για δύο θητείες, στα πρώτα χρόνια της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Και με την αυστηρότητα που τον διακρίνει κατόρθωσε να διατηρήσει τον ισχυρό ρόλο της ΕΣΕΕ τόσο στο δημόσιο λόγο όσο και στους κυβερνητικούς μηχανισμούς.

Η σκυτάλη στον Καφούνη

Γενικότερα πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι οι «κώδικες» που ορίζουν το πλαίσιο εμπορικού συνδικαλισμού στη διάρκεια των τριάντα τελευταίων χρόνων – φέτος είναι τα «γενέθλια» της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας- είναι μία συνάρτηση της ιστορικής δυναμικότητας των τοπικών εμπορικών συλλόγων, της σημερινής τους οικονομικής ισχύος και ιδιαίτερα της προσωπικής φιλοδοξίας του εκάστοτε επικεφαλής.

Ο Σταύρος Καφούνης

Ο κ. Καφούνης, ο έκτος κατά σειρά πρόεδρος της συνομοσπονδίας, μένει να αποδείξει, εκτός των άλλων, ότι το βασκός του μέλημα και η σπουδή δεν είναι τα «συμφέροντα» του αθηναίικούς εμπορίου – αυτό ήταν που «φοβούνταν» οι άλλοι εμπορικού σύλλογοι και απέφευγαν την εκλογή του «Αθηναίου» τόσα χρόνια – αλλά γενικότερα της μικρομεσαίας εμπορικής επιχείρησης.