Στασινός (ΤΕΕ) στον ΟΤ: Βίαιη καθίζηση στην αγορά με την απόφαση του ΣτΕ για τα μπόνους δόμησης

Ο κύβος ερρίφθη από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) για τα «μπόνους» δόμησης του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που έδιναν έξτρα ύψος και τετραγωνικά στα κτίρια.

Ωστόσο, με την ανακοίνωση του προέδρου του Δικαστηρίου κ. Μιχάλη Πικραμένου περί της αντισυνταγματικότητας των επίμαχων άρθρων ξεκίνησαν και οι αντιπαραθέσεις που …τελειωμό δεν έχουν.

ΤΕΕ για το «φρένο» του ΣτΕ στον ΝΟΚ: «Σεβαστές οι αποφάσεις, όχι a priori σωστές»

Ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) κ. Γιώργος Στασινός, μιλώντας στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» επισημαίνει ότι θα έχει μια τεράστια αρνητική επίδραση στην κατασκευαστική αγορά. Οργανώσεις δηλώνουν ανακουφισμένες από τις εξελίξεις, το ίδιο και οι δήμαρχοι οι οποίοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του ΝΟΚ, εκφράζοντας παράλληλα και την ανησυχία τους για τις «γκρίζες ζώνες» που παραμένουν αχαρτογράφητες.

Ικανοποιημένος δηλώνει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θόδωρος Σκυλακάκης καθώς θεωρεί σημαντικό ότι η απόφαση δεν επηρεάζει καμία υφιστάμενη οικοδομή και ότι τα «μπόνους» δόμησης μπορεί να επιστρέψουν, όπου κριθούν αναγκαία, μέσω του πολεοδομικού σχεδιασμού.

Ωστόσο, με δεδομένο ότι ακόμη η απόφαση δεν έχει δημοσιευθεί, ο υπουργός, σε πρώτη φάση, ανακοίνωσε ότι, το αμέσως επόμενο διάστημα, το ΥΠΕΝ θα καταγράψει τις διαφορετικές περιπτώσεις οικοδομικών αδειών που βρίσκονται σε εξέλιξη και επηρεάζονται από την απόφαση για τον ΝΟΚ και μετά τη δημοσίευση της απόφασης του Δικαστηρίου θα προχωρήσει σε παρέμβαση για τη fast track μετάβαση από το σημερινό σύστημα έκδοσης οικοδομικών αδειών στο επόμενο.

Η επίδραση στην κατασκευαστική αγορά

Για τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο κ. Στασινός, «η αγορά των νέων οικοδομών θα πάθει βίαιη καθίζηση, ειδικά όταν ολοκληρωθούν οι κατασκευές που έχουν ξεκινήσει». Ο πρόεδρος του ΤΕΕ εκφράζει την ανησυχία ότι, η έκδοση νέων αδειών θα σταματήσει για ένα διάστημα μέχρι να βρει ισορροπία η αγορά με βάση το νέο πλαίσιο και αφού ξεκαθαριστεί τί θα γίνει με υφιστάμενες συμφωνίες και κτίρια που έχουν ξεκινήσει και υπάρξει βεβαιότητα για το νέο θεσμικό πλαίσιο.

«Φοβάμαι επίσης ότι σε μία περίοδο στεγαστικής κρίσης η απόφαση του ΣτΕ θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των κατοικιών και προφανώς των ενοικίων, αφού δε θα δημιουργούνται νέες. Διότι η αγορά κινείται πολλές φορές με βάση την ψυχολογία. Δεν έχω ακριβή εικόνα αριθμητικά πόσα είναι τα κτίρια που αφορά η απόφαση. Έχω όμως εικόνα πόσες εκατοντάδες ώρες, ημέρες και μήνες πρακτικά, θα χρειαστεί να χάσει κάθε μηχανικός που εμπλέκεται σε μια οικοδομή για να προσαρμόσει τα σχέδια και τις μελέτες για ένα κτίριο που το κράτος έχει κρίνει ότι σωστά μελετήθηκε και μπορεί να χτιστεί», τονίζει ο κ. Στασινός, υπογραμμίζοντας ότι είναι πολύ σημαντικό το ζήτημα της ασφάλειας δικαίου και πρέπει η τελική απόφαση που θα δημοσιεύσει το ΣτΕ να επιλύει προβλήματα και όχι να δημιουργεί νέα.

Ο εκπρόσωπος του τεχνικού κόσμου της χώρας επισημαίνει ότι θα βρεθούν πολλοί χαμένοι χωρίς να φταίνε σε κάτι και χωρίς να έχουν κάνει οποιοδήποτε λάθος. «Χιλιάδες περιπτώσεις θα επηρεαστούν – είτε σταματήσει ένα έργο συνολικά είτε επηρεαστεί και πρέπει να τροποποιηθεί. Και αυτό δεν αφορά μόνο εταιρείες ή επενδυτές. Αφορά και χιλιάδες μηχανικούς και ιδιοκτήτες. Η οικοδομή στην χώρα μας δεν είναι αντικείμενο μόνο μεγάλων εταιρειών αλλά και εκατοντάδων, χιλιάδων θα έλεγα μικρών κατασκευαστών», αναφέρει ο ίδιος. Μάλιστα, τις τελευταίες ημέρες πληθαίνουν οι οργισμένες αντιδράσεις κατασκευαστών που προαναγγέλλουν διεκδικήσεις για αποζημιώσεις.

Ο κ. Στασινός επιμένει ότι η ουσία των κινήτρων του ΝΟΚ είναι σωστή και αναγκαία. Άλλωστε, όπως λέει, το ΣτΕ δεν έκρινε το περιεχόμενο των κινήτρων αντισυνταγματικό αλλά τη διαδικασία (σ.σ. το ότι δεν προσδιορίστηκαν βάσει του πολεοδομικού σχεδιασμού). «Περιμένουμε να δούμε την λύση που θα προκρίνει το ΥΠΕΝ. Τα κίνητρα μπορούν να είναι συμβατά με τον πολεοδομικό σχεδιασμό», υποστηρίζει ο πρόεδρος του ΤΕΕ.

Το μέγεθος του προβλήματος

Ακριβής εικόνα για το πόσα είναι τα κτίρια που επηρεάζονται από την απόφαση του ΣτΕ δεν υπάρχει, εκτιμάται ωστόσο από το ΤΕΕ ότι είναι χιλιάδες. Σε κάθε περίπτωση, εν αναμονή της δημοσίευσης της απόφασης του ΣτΕ που έχει προσδιοριστεί για τον Ιανουάριο, όπως ανακοίνωσε χθες ο κ. Σκυλακάκης, θα ανοίξει την επόμενη εβδομάδα μια πλατφόρμα όπου θα καταγράφονται διαφορετικές περιπτώσεις οικοδομικών αδειών που βρίσκονται σε εξέλιξη

Από την Τετάρτη, με βάση την ανακοίνωση του ΣτΕ τα «μπόνους» δόμησης δεν ισχύουν πια οριζόντια. Αυτό, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι σαφές, ωστόσο, όπως είπε, δεν είναι σαφές τι ακριβώς αναφέρει η απόφαση του Δικαστηρίου για τις επιμέρους περιπτώσεις. «Θέλουμε να έχουμε όλα τα στοιχεία για να ξέρουμε πώς θα παρέμβουμε, όταν θα βγει η απόφαση.

Μην σπεύσουμε να βγάλουμε συμπεράσματα πριν δούμε την απόφαση. Κάποια σημεία θα λυθούν μέσα στην απόφαση, κάποια άλλα χρειάζονται δική μας παρέμβαση. Πρέπει να προετοιμαστούμε έγκαιρα, για να δράσουμε γρήγορα, διότι η αγορά δεν μπορεί να μένει χωρίς διευκρινίσεις», τόνισε ο κ. Σκυλακάκης.

Και πρόσθεσε: «Ανοίγουμε τη διαβούλευση για τις επιμέρους περιπτώσεις, που συνδέονται με την έναρξη εργασιών. Για παράδειγμα, στην έναρξη εργασιών περιλαμβάνεται ένα συμβόλαιο που έχει γίνει; Ποια είναι η ερμηνεία σε σχέση με κάποιον που έχει βγάλει την οικοδομική άδεια, δεν έχει ξεκινήσει εργασίες, αλλά έχει επενδυτικό σχέδιο, το οποίο στηρίζεται σε αυτή την οικοδομική άδεια; Είναι το επενδυτικό σχέδιο εργασία; Υπάρχουν πάρα πολλές τέτοιες περιπτώσεις».

Νέα παρέμβαση από το ΥΠΕΝ

Ο υπουργός αναφέρθηκε και σε μία νέα πρωτοβουλία για εκείνους που έχουν βγάλει οικοδομικές άδειες κάνοντας χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ οι οποίες, όπως είπε «δεν έχουν ξεκινήσει ή είναι στη διαδικασία να βγάλουν, αλλά έχουν περάσει διάφορες φάσεις της διαδικασίας». Μίλησε για μια δεύτερη παρέμβαση που σχεδιάζεται για την επιτάχυνση των διαδικασιών. «Δηλαδή θα κάνουμε fast track τη μετάβαση από το ένα σύστημα στο άλλο» σημείωσε ο κ. Σκυλακάκης, δίχως να δώσει περαιτέρω διευκρινήσεις.

Όσον αφορά στην απόφαση του ΣτΕ που αναφέρει ότι τα όποια κίνητρα για επιπλέον δόμηση πρέπει να δίδονται κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού και όχι με γενικές οριζόντιες ρυθμίσεις, ο υπουργός επανέλαβε ότι, θα προχωρήσει άμεσα νομοθετική παρέμβαση που θα προβλέπει ότι, κατά την εκπόνηση των τοπικών και ειδικών πολεοδομικών σχεδίων (ΤΠΣ/ΕΠΣ) που βρίσκονται σε εξέλιξη ανά τη χώρα, «οι μελετητές θα εξετάσουν τί είδους κίνητρα πρέπει να μπουν από αυτά που υπήρχαν στον ΝΟΚ».

Ανησυχία από οργανώσεις και δήμους

Οι δηλώσεις του κ. Σκυλακάκης έχουν προκαλέσει ανησυχία στα μέλη της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), επισημαίνοντας ότι δίνουν την εντύπωση ότι «ενδέχεται στα υπό εκπόνηση ΤΠΣ και ΕΠΣ, αντί για αμιγώς επιστημονικά κριτήρια, να επικρατήσει η ήδη διατυπωμένη βούληση του ΥΠΕΝ να προβλεφθούν κίνητρα ανάλογα του ΝΟΚ ή να καλυφθούν έτσι κτιριακές επενδύσεις, που σχεδιάζονται, αλλά των οποίων δεν έχει αρχίσει η ανέγερση». Την ίδια άποψη εκφράζει και ο δήμαρχος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης και πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, ο οποίος μιλά για «σινιάλο προς την αγορά για επαναφορά των κινήτρων μέσω του τοπικού σχεδιασμού, επιμηκύνοντας την αναταραχή στην αγορά», προαναγγέλλοντας νέο κύκλο δικαστικών προσφυγών.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την ΕΛΛΕΤ με την απόφαση του ΣτΕ καθίσταται πλέον σαφές και αδιαμφισβήτητο, ότι τα μπόνους δόμησης δεν εφαρμόζονται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες με ειδικά διατάγματα προϋφιστάμενα του ΝΟΚ έχουν ορισθεί για περιοχές ή οικισμούς συγκεκριμένοι όροι δόμησης. Δεν εφαρμόζονται επίσης σε «παραδοσιακά τμήματα πόλεως» με χαρακτηριστικό παράδειγμα το παραδοσιακό τμήμα της Κηφισιάς. «Είναι τραγικό για το περιβάλλον των πόλεών μας να πριμοδοτείται η κατεδάφιση παλιών κτιρίων με αύξηση συντελεστή δόμησης κατά 25% και κατά συνέπεια να κατεδαφίζονται κτίρια, που θα έπρεπε να κηρυχθούν διατηρητέα ή να αποχαρακτηρίζονται διατηρητέα, ενώ ταυτόχρονα να κόβονται εκατοντάδες ψηλά δέντρα», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.

Σύμφωνα με την ΕΛΛΕΤ είναι παράλογο, με το πρόσχημα της ενεργειακής αναβάθμισης, να κτίζονται ψηλότερα κτίρια, που στην πράξη υποβαθμίζουν το άμεσο περιβάλλον τους από άποψη αερισμού, ηλιασμού και εγκλωβισμού της ρύπανσης σε χαμηλότερα επίπεδα.

Πάντως, από την πλευρά τους οι δήμαρχοι Αλίμου κ. Ανδρέας Κονδύλης και Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος , οι οποίοι είχαν πρωτοστατήσει στη μάχη κατά των μπόνους δόμησης του ΝΟΚ, δηλώνουν ικανοποιημένοι από την απόφαση του ΣτΕ. «Τα ζητήματα που ανοίξαμε υιοθετήθηκαν πλήρως από την απόφαση», υπογραμμίζει ο κ. Κωνσταντέλλος με τον κ. Κανδύλη να μιλά για μια ιστορικών διαστάσεων απόφαση καθώς δεν θα μπορούν να εκδίδονται στο εξής άλλες οικοδομικές άδειες με βάση τα κίνητρα για έξτρα τετραγωνικά στις οικοδομές.

Ο κ. Κανδύλης θέτει ωστόσο έναν προβληματισμό για τις οικοδομές που βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν θίγονται από την απόφαση. Όσο για τον κ. Κωνσταντέλλο, το ότι η απόφαση δεν έχει αναδρομικότητα, δηλαδή διατηρεί όσα κτίρια έχουν ήδη κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται «μπορεί να μην μας αρέσει, αλλά είναι λογικό καθώς δεν επρόκειτο ποτέ να κατεδαφιστούν».

Από την πλευρά του, ο κ. Στασινός, θεωρεί « αδόκιμο να ανακοινώνονται τόσο σημαντικά ζητήματα, να γίνονται τόσο μεγάλες αλλαγές, που αφορούν χιλιάδες συμπολίτες μας, χωρίς τα ουσιαστικά κείμενα, όπως η απόφαση του ΣτΕ με το διατακτικό και το σκεπτικό της». Όπως επισημαίνει, δημιουργούνται πολλά προβλήματα και ερωτηματικά: «Σε διπλανά οικόπεδα ένας χτίζει και άλλος όχι, όπου ένας ξεκίνησε τη μια ημέρα και ο άλλος άργησε μια μέρα και έχασε την προθεσμία που δεν υπήρχε, όπου ο ένας χτίζει κανονικά και ο άλλος επειδή πήγε στο δικαστήριο έχασε από αυτό και μόνο, όχι από την απόφαση του δικαστηρίου. Και φυσικά να πρέπει να ξαναγίνουν σχέδια και μελέτες για χιλιάδες κτίρια, άπειρες ώρες, για κάτι που ήταν σχεδιασμένο σωστά και νόμιμα».