Εορτές Χριστουγέννων 2024 και Νέου Έτους 2025

Απασχόληση και αμοιβή εργαζομένων κατά τις αργίες την περίοδο Χριστουγέννων και νέο έτος για το σύνολο των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και στο ευρύτερο δημόσιο με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου και απασχόληση κατά τις Κυριακές 15.2.2024, 22.12.2024 και 29.12.2024 μόνο για τα εμπορικά καταστήματα.

1.Αργίες την περίοδο Χριστουγέννων και νέου έτους

Εξαιρέσιμες εορτές κατά τις οποίες απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός εκείνων που νομίμως λειτουργούν κατά τις Κυριακές και εορτές σύμφωνα με το άρθρο 60 του Ν. 4808/21 και άρθρο 193 ΚΑΕΔ (ΠΔ 80/2022), την περίοδο Χριστουγέννων και νέου έτους, είναι:

• 25η Δεκεμβρίου (Χριστούγεννα)
• Η Δευτέρα ημέρα των Χριστουγέννων (26 Δεκεμβρίου),
• Η Πρώτη του έτους (Πρωτοχρονιά) και
• Τα Θεοφάνεια (6 Ιανουαρίου)

2.Αμοιβή για τις ημέρες αργιών

2.1.Επιχειρήσεις που θα λειτουργήσουν κατά την ημέρα των Χριστουγέννων
Οι επιχειρήσεις που θα λειτουργήσουν κατά τις παραπάνω ημέρες, υποχρεούνται:
Να καταβάλουν σε όσους θα εργασθούν:

2.1.1.Αμειβόμενοι με ημερομίσθιο.
Σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, όσα οι ώρες απασχόλησης τους ωρομίσθια (καταβαλλόμενα) και προσαύξηση 75%, η οποία υπολογίζεται επί του νομίμου ωρομισθίου, για όσες ώρες απασχοληθούν.
Παράδειγμα:
Έστω εργαζόμενος, που αμείβεται με ημερομίσθιο 40€ και το νόμιμο ημερομίσθιο αυτού είναι 38,92€ δηλαδή έχει μια τριετία με προσαύξηση 5% (37,07 χ 1,05 = 38,92) και εργάστηκε σε μία από τις παραπάνω αργίες 8 ώρες.

Στην περίπτωση αυτή θα λάβει:

Όσοι από τους ημερομισθίους δεν προσέλθουν για εργασία, αν και γνωρίζουν ότι η επιχείρηση λειτουργεί νομίμως, δεν θα λάβουν την αμοιβή της ημέρας αυτής, διότι κατά το άρθρο 2 του ΝΔ 3755/57, το ημερομίσθιο των εορτών καταβάλλεται σε όσους δεν απασχολούνται για λόγους που δεν οφείλονται σ΄ αυτούς.

2.1.2.Αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό

Σε όσους αμείβονται με μηνιαίο μισθό, διακρίνονται οι εξής περιπτώσεις:
Επιχειρήσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις περί Κυριακής αργίας
Μόνο προσαύξηση 75% επί του νομίμου ωρομισθίου για όσες ώρες απασχοληθούν, αν πρόκειται για μισθωτούς επιχειρήσεων που δεν υπάγονται στις διατάξεις περί Κυριακής αργίας.

Παράδειγμα:
Έστω εργαζόμενος, που αμείβεται με μηνιαίο μισθό 1.00,00€ και ο νόμιμο νόμιμος μηνιαίος μισθός αυτού είναι 913,00€ δηλαδή έχει μια τριετία με προσαύξηση 10% (830 χ 1,10 = 913,00) και εργάστηκε σε μία από τις παραπάνω αργίες 8 ώρες.

Στην περίπτωση αυτή θα λάβει:

Επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις περί Κυριακής αργίας και λειτουργούν εκτάκτως
Προσαύξηση 75% επί του νομίμου ωρομισθίου και τον οφειλόμενο κατά την συγκεκριμένη ημέρα μισθό τους, ίσο με τόσα ωρομίσθια όσες είναι οι ώρες απασχόλησης, εφ’ όσον πρόκειται για επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις περί Κυριακής αργίας και λειτουργούν εκτάκτως.

Για την παράνομη απασχόληση οι κατά τα παραπάνω αμοιβές προκύπτουν η αμοιβή τους βάσει των διατάξεων περί αδικαιολογήτου πλουτισμού, η δε προσαύξηση εκ του νόμου ειδικότερα παρ. 1 άρθρου 2 Ν. 435/76.

2.2.Επιχειρήσεις που δεν θα λειτουργήσουν

Οι επιχειρήσεις που δεν θα λειτουργήσουν κατά την ημέρα των Χριστουγέννων, υποχρεούνται:

• Να καταβάλουν μόνον σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, το σύνηθες ημερομίσθιό τους.
• Οι αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό δεν δικαιούνται να λάβουν άλλη αμοιβή (εκτός από τον μηνιαίο μισθό τους).
• Το «ημερομίσθιο» δικαιούνται και οι «ωρομίσθιοι»

Επισήμανση:
Το ημερομίσθιο των εορτών καταβάλλεται σε όσους δεν απασχολούνται για λόγους που δεν οφείλονται σ΄ αυτούς όπως πχ ο εργοδότης δεν λειτούργησε την επιχείρηση.

3.Για τους μισθωτούς του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ και των ΟΤΑ

Για τους μισθωτούς του Δημοσίου, των ΝΠΔΔ και των ΟΤΑ, η 25η , η 26η Δεκεμβρίου, η Πρώτη του Έτους και τα Θεοφάνεια είναι επίσης ημέρες αργίας, σύμφωνα με την από 29-12-80 ΠΝΠ που κυρώθηκε με τον Ν. 1157/81.

Το με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου ημερομίσθιο προσωπικό δικαιούται να λάβει το ημερομίσθιό του, αν κατά τις ημέρες αυτές δεν απασχοληθεί για λόγους που δεν οφείλονται σ’ αυτό.

Σε περίπτωση απασχόλησης του κατά τις ημέρες αυτές, το προσωπικό με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου (ΙΔΑΧ ή ΙΔΟΧ) δικαιούται να λάβει το ημερομίσθιό του και προσαύξηση 75% επί του νομίμου ημερομισθίου.

3.Εργασία κατά τις Κυριακές δύο προ των Χριστουγέννων και η τελευταία του έτους

3.1.Εργασία κατά τις Κυριακές δύο προ των Χριστουγέννων και η τελευταία του έτους ήτοι 15.12.2024, 22.12.2024 και 29.12,2024, έχουμε τα παρακάτω:

Με το άρθρο 108 του Ν. 4314/14 (μνημονιακός νόμος) έχουν καταργηθεί οι -για πολλά χρόνια δοκιμασμένες διατάξεις του άρθρου 6 του ΒΔ 748/66 και του άρθρου 1 του ΒΔ 750/71, σύμφωνα με τις οποίες ήταν επιτρεπτή η απασχόληση και λειτουργία
• κατά την Κυριακή μεταξύ 18 και 24 Δεκεμβρίου και
• κατά την τελευταία Κυριακή εφ’ όσον συνέπιπτε με την 31 Δεκεμβρίου, για όλες τις επιχειρήσεις και καταστήματα (παντός είδους).
Με την νέα διάταξη προστέθηκε εδάφιο στο άρθρο 16 του Ν. 4177/13, ο οποίος αφορά μόνον εμπορικά καταστήματα.
Στο άρθρο 16 του Ν. 4177/13 περιλαμβανόταν και η Κυριακή προ των Χριστουγέννων, καθώς και η προηγουμένη αυτής Κυριακή.
Επισημαίνομε ότι η κατάργηση του άρθρου 1 του ΒΔ 750/71 έχει συμπαρασύρει σε κατάργηση:
• το άρθρο 2 του ΒΔ αυτού που όριζε ότι εφ’ όσον οι μισθωτοί απασχολούντο κατά την Κυριακή του διαστήματος 18 έως 24 Δεκεμβρίου άνω των πέντε ωρών, η αναπληρωματική ανάπαυση μπορούσε να χορηγηθεί κατ’ άλλη εργάσιμη ημέρα του επομένου μηνός Ιανουαρίου, καθώς και
• την διάταξη του άρθρου 10 του ΒΔ 748/66 κατά την οποία δεν υπήρχε υποχρέωση χορηγήσεως αναπληρωματικής ανάπαυσης για την απασχόληση κατά την τελευταία Κυριακή, εφόσον συνέπιπτε με την 31η Δεκεμβρίου.

Ο ανωτέρω Νόμος 4314/14 (και το άρθρο 108) ισχύει από της δημοσιεύσεώς του στο ΦΕΚ (23-12-14). Με το Εγγρ. Υπ. Εργασίας, δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου.

Με βάση τα παραπάνω, εργάσιμες Κυριακές μόνον για τα Εμπορικά Καταστήματα κ.λπ. αναφερόμενα στο άρθρο 1 του Ν. 4177/13 και όχι και για τις λοιπές επιχειρήσεις και για εφέτος είναι οι Κυριακές 15, 22 και 29 Δεκεμβρίου.
3.2.Αμοιβή σε περίπτωση απασχόλησης μισθωτών κατά την Κυριακή 15.12.2024, την Κυριακή 22.12.2024 και κατά την τελευταία Κυριακή 29.12.2024
Από τους μισθωτούς που θα απασχοληθούν κατά την Κυριακή 15.12.2024, την Κυριακή 22.12.2024 και κατά την τελευταία Κυριακή 29.12.2024, όσοι:
• αμείβονται με ημερομίσθιο, θα λάβουν όσα οι ώρες απασχολήσεώς τους ωρομίσθια (με βάση το καταβαλλόμενο ημερομισθίου) και προσαύξηση 75%, η οποία υπολογίζεται στο νόμιμο ωρομισθίου (για όσες ώρες απασχοληθούν), Πίνακας 1, πιο πάνω.
• Αναπληρωματική ανάπαυση δικαιούνται και οι αμειβόμενοι με ημερομίσθιο, εφ’ όσον τόσο αυτοί όσο και οι αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό απασχοληθούν επί άνω των 5 ώρες.
• αμείβονται με μηνιαίο μισθό,
 μόνον προσαύξηση 75% επί του νομίμου ωρομισθίου, για όσες ώρες απασχοληθούν, εφ’ όσον τύχουν αναπληρωματικής αναπαύσεως, βλέπε παραπάνω πίνακας 2,
 σε διαφορετική περίπτωση με βάση το καταβαλλομένου μισθού τους αμοιβή («αποζημίωση για στέρηση εβδομαδιαίας αναπαύσεως»), ίση με τόσα ωρομίσθια όσες οι ώρες απασχόλησής τους, βλέπε πίνακα 3 παραπάνω.

3.3.Αλλαγές με τον ν. 5039/2023 και επισημάνσεις του έγκριτου ΔΕΝ
Με τον νεότερο Ν. 5039/2023 άρθρο 137 (σ. 719) αναδιαμορφώνεται η παρ. 1 του άρθρου 16 του Ν. 4177/2013 για την προαιρετική λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων κ.λπ. κατά τις Κυριακές και τροποποιείται εν μέρει το άρθρο 19 του αμέσως προηγουμένου Ν. 5019/23.

Στον τελευταίο αυτόν Νόμο περιλαμβάνεται (ως παρ. 4 του άρθρου 16 του Ν. 4177/13) η εξής διάταξη για όλες τις εργάσιμες Κυριακές:

«4. Η απασχόληση των εργαζομένων είναι νόμιμη και αμείβεται σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που ορίζουν πρόσθετη αμοιβή για εργασία κατά τις Κυριακές. Στους εργαζομένους που απασχολούνται σε εμπορικά καταστήματα την Κυριακή (…) χορηγείται επί πλέον, υποχρεωτικά μία (1) ημέρα ανάπαυσης σε άλλη ημέρα της ίδιας εβδομάδας».
Και υπό την νέα διάταξη, εφαρμοστέα είναι, όπως προκύπτει ερμηνευτικώς, η ειδική ρύθμιση του ΒΔ 748/66 (βλ. και ΔΕΝ 2023, τεύχος 1803 σ. 1454) βάσει της οποίας προϋπόθεση χορηγήσεως αναπληρωματικής αναπαύσεως είναι η εργασία της Κυριακής πέρα των 5 ωρών και η αναπληρωματική ανάπαυση χορηγείται την  εβδομάδα που ακολουθεί την Κυριακή. (βλ. σχετικό Σημείωμα στο ΔΕΝ 2023, τεύχος 1804 σελ. 1579 και την αντίθετη Εγκύκλιο 109254/23 σ. 1685 με σχετική Σημείωση του ΔΕΝ).

Από 19-8-05 υπάρχει ενιαίο πλαίσιο ωραρίου λειτουργίας για τα καταστήματα κάθε είδους (αρθρ. 12 Ν. 3377/05 – ΔΕΝ 2005 σ. 1189 με το οποίο αντικατεστάθη το άρθρο 23 του Ν. 2224/94). Βάσει της διατάξεως αυτής όπως έχει ήδη αντικατασταθή με τα άρθρα 18 και 19 του νεωτέρου Ν. 5019/23 (ΔΕΝ 2023 σ. 414), το ωράριο καθορίζεται από Δευτέρα μέχρι και το Σάββατο μέχρι την 21.00 ώρα, και για την Κυριακή από ώρα 11.00 έως ώρα 20.00. Το ωράριο ισχύει και για τα Φαρμακεία (βλ. ΔΕΝ 2019 σ. 790).
Το ανωτέρω ενιαίο πλαίσιο ωραρίου ισχύει για όλες τις Κυριακές, και για την Κυριακή 15/12, την Κυριακή 22/12, αλλά και για την τελευταία Κυριακή του έτους 29-12-2023.

Βλέπε και το άρθρο Εργάσιμες για τα Εμπορικά Καταστήματα Κυριακές και η απασχόληση των εμποροϋπαλλήλων κατά τις Κυριακές αυτές

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος
Οικονομολόγος Σύμβουλος Εργασιακών & Ασφαλιστικών